عوامل شادی را در حوزه‌های اعتقادی ـ اخلاقی و عملی تمام کردیم و به موضوع عوامل طبیعی رسیدیم. یکی از عوامل مؤثر در شادی، بحث رنگ و دیگری بحث سنگ‌ها به ویژه استفاده از انگشتر فیروزه است. همه سنگ‌ها یک ارتباط طبی و وجودی با انسان دارند. مثلاً فیروزه، عقیق، یاقوت، زمرد، الماس و طلا با انسان ارتباط دارند. حالا یا ارتباطات مثبت یا ارتباطات منفی. نوع آدم‌ها هم با هم فرق دارند. زمانی به این مسئله فکر می‌کردم که چرا می‌گویند طلا برای زن هیچ اشکالی ندارد و مستحب هم است، اما برای مرد حرام است. متوجه شدم که اصلاً بحث سر طلا نیست؛ بلکه هر چیز دیگری هم می‌تواند این حالت را از سنگ‌ها یا اشیاء، گیاهان یا بوها داشته باشد. داستان، داستان خیلی مفصلی است. قرآن می‌فرماید: «هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَكُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا[1]= آنچه که در روی زمین هست خدا برای شما خلق کرده». پس حتماً هر چه که آفریده شده با انسان یک رابطه وجودی و پیوندی دارد. من در تحقیقی که داشتم، دیدم که انواع سیب داریم. خدا 7 هزار نوع سیب برای ما آفریده است. یعنی آن کسی که کره ی زمین و انسان را طراحی می‌کند، فرشته‌هایی که برای انسان طراحی می‌کنند، لازم دانستند برای بشر 7 هزار نوع سیب طراحی کنند. حالا به انواع انگور، پرتقال‌، کیوی‌، نارنگی‌، لیمو و فلفل‌ نگاه کنید. اصلاً آدم حیرت‌زده می‌شود. چون هر کدام شان عظمتی دارند که انسان را وادار می‌کند در مقابل خدا سجده کند. پس این نکته خیلی مهم است که وقتی انسان با یکی از اشیاء برخورد می‌کند، باید حواسش باشد که این آیه را بخواند: «هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَكُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا= او خدایی است که همه موجودات زمین را برای شما خلق کرد». یعنی همه چیز به خاطر شما و به عشق شما آفریده شده. پس به آنها فکر کنید. یکی از آن چیزهایی که خیلی مؤثر است و بر آن سفارش شده، انگشتر فیروزه است. فقط انگشتر فیروزه هم نیست. چندین انگشتر سفارش شده که یکی از آن‌ها انگشتر فیروزه است. یکی از اصحاب حضرت (علیه السّلام) به نام مفضل می‌گوید که من انگشتر فیروزه دستم کرده بودم. امام فرمود: ای مفضل! فیروزه تفریح دیدگان مردان و زنان باایمان است. یعنی نگاه کردنش برای انسان شادی‌آور است. این شادی از دو جهت است: یکی مربوط به خود سنگ فیروزه است و دیگری هم رنگ فیروزه است. شما می‌دانید که فیروزه رنگ‌های مختلفی دارد. فیروزه سبز و آبی داریم، ولی اصلش آبی است که به آن فیروزه‌ای می‌گوییم. از دو جنبه به آثارش توجه کنید: یک) تفریح که حالت فرح و شادی را ایجاد می‌کند. در روایت داریم که حضرت فرمود: من دوست دارم هر مؤمن از پنج انگشتر استفاده کند، یعنی از انگشترهای متنوع استفاده کنند و با آن‌ها ارتباط خوبی داشته باشد. شما اگر با یک حس بد، دارویی بخورید، خیلی نمی‌تواند به درمان شما کمک کند، اما اگر با یک حس خوب دارو را مصرف کنید، دارو یک رابطه خوب با شما برقرار می‌کند. اینها برای آن است که موجودات شعور دارند و می‌فهمند. اگر در خانه با یک گیاه بدرفتاری کنید، پژمرده می‌شود و زود از بین می‌رود، ولی اگر با آن ارتباط خوب، دوستانه و صمیمی برقرار کنید، از شما انرژی مثبت می گیرد. اگر نازش کنید و گیاه را ببوسید و برایش صلواتی بفرستید و با آن این گونه ارتباطی بگیرید، آن گیاه فوق‌العاده اهتزاز و نشاط دارد. سنگ‌ها و انگشترها هم همین طور هستند. با سنگ‌هایی که ارتباط برقرار می‌کنید، باید محترم شمرده شوند. جایی پرت نشوند. نجس نشوند. ارتباط خوب برقرار کنید. خیلی‌ حرمت سنگ‌ها را داشته باشید. چون می‌توان انرژی‌ها و قدرت‌های خوبی از آن‌ها دریافت کرد. گفتیم همه سنگ‌ها شعور دارند. مثل همه اشیائی که در نظام خلقت خدا را تسبیح می کنند. اینها شعور دارند که خدا را تسبیح می کنند. همه آن‌ها آثار دارند و همه چیز را می‌فهمند. در بین سنگ‌ها که هر کدام شخصیت مستقلی دارند، اولین سنگی که ولایت و عشق خودش را به امیرالمؤمنین و اهل‌بیت(علیهم‌السّلام) اعلام کرد، سنگ عقیق بود. صرفِ به همراه داشتن این سنگ ها استحباب دارد. وقتی انگشتر آنها را به دست تان می‌کنید، دائماً برای شما ثواب نوشته می‌شود. این خودش در طهارت و پاکی روح انسان و بالا رفتن ثواب و ارزش کار انسان خیلی مؤثر است. سنگ فیروزه به تعبیر حضرت، تولید شادی می‌کند، نگاهش فرح‌انگیز است و بینایی را تقویت می‌کند و سینه را می‌گشاید و توان قلب را فزونی می‌بخشد. در قدیم پزشکان سنتی به کسی که ناراحتی قلبی داشت، می‌گفتند طلا را در آب بیاندازد و آبش را بخورد. اگر انگشتر یا گردنبندی را در آبی بیاندازید که گرم باشد بهتر است و آن آب را بخورید. آب طلا مثل مس است. غذا خوردن در ظروف مسی حال شما را خوب می‌کند. برعکسِ ظروفی که الان موجود است و جنس های شیمیایی دارند و خطرات بسیاری هم دارند. مثلاً افزایش سرب بدن، تولید بیماری های مثل سرطان‌. قدیم ها از مس استفاده می‌کردند و این هم فوق‌العاده حکمت داشت. می‌خواهم بگویم این آثار خوب فقط مخصوص سنگ فیروزه نیست؛ بلکه همه سنگ‌ها با بدن انسان ارتباطات وجودی دارند. یکی از آن‌ها، سنگ فیروزه است که نگاه کردن و استفاده از آن خواص شگفت انگیزی دارد. مهم ترین عوامل شادی از منظر پیامبر اکرم (ص) نبی اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم) می فرماید: «الطّیبُ یَسُرُّ وَ العَسَلُ یَسُرُّ  وَالنَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ یَسُرُّ وَالرُّكُوبُ یَسُرُّ[2]= بوى خوش، شاد مى كند؛ خوردن عسل شادى مى آورد؛ نگاه كردن به سبزه، شادى مى آورد؛ سواركارى، شادى مى آفریند». حالا نه فقط عطر استفاده کردن، الان چیزهایی هست که خیلی هم خوب است و در بازار آمده. مثل عود. عود خیلی خوب است. البته اول باید با آن ارتباط بگیرید، یعنی ببینید کدام عود می‌تواند به شما حس و ارتباط خوب بدهد. بعضی از آدم‌ها از یک بوی خاصی لذت می‌برند. یعنی بوی خاصی به آن‌ها طراوت و نشاط و امید می‌دهد و غم شان را برطرف می‌کند و از بارهای منفی تخلیه‌شان می‌کند. عطرها هم همین‌طور هستند. عطر و ادکلن خوب است. خدا حضرت امام (رحمه الله) را رحمت کند. در خاطرات شان می‌خواندم که دخترشان به او گفته بود دعا کن من کنکور قبول شوم. آقا هم گفته بود که تو نذر کن یک ادکلن برای من بخری، من هم برایت دعا می‌کنم که قبول شوی. ادکلن خیلی خوب است. البته اگر نجس نباشند. باید حواستان باشد. مشک فوق‌العاده مهم است. چون بسیار خوب و طبیعی است. بوی گلاب فوق‌العاده خوب است. البته به شرط اینکه به تو حس خوبش را بدهد و پکر نکند. چون بعضی از عطرها و بوها هستند به جای اینکه انسان با آن‌ها انبساط پیدا کند، انقباض پیدا می‌کند.  در سیره وجود مقدس سیدالشهدا (علیه السّلام) است که وقتی به کربلا آمدند، عطر همراه ایشان بوده و مرتب برای همه اعضای خانواده و کاروان استفاده می‌کردند. این یک بخش مهمی است. اینکه در روایت داریم اگر دو سوم حقوق و درآمدتان را به عطر بدهید، اسراف نکرده اید، به این خاطر است که این موضوع مهم است. درحالی که موضوعی است که ما به صورت جدی به آن نمی‌پردازیم. یک خانم حواسش باشد در خانه وقتی می‌خواهد از بچه‌ها و شوهرش استقبال کند ببیند حس آنها با کدام عطر ارتباط دارد، خانه را معطر نگه دارد، یعنی وقتی آن‌ها وارد خانه می‌شوند، احساس کنند تغییری در فضای خانه ایجاد شده. خود آن بوی خوب هم شادی و آرامش و سلامتی برای اعضاء خانواده می‌آورد. پس عطرها خیلی مهم هستند. می‌ارزد انسان هم برایش هزینه کند و هم وقت بگذارد. فهرستی از عطرها و بوهای مورد علاقه‌مان را شناسایی کنیم و ببینیم کدامشان با ما سازگار هستند و به بدن و روح ما می‌خورد و با ما سنخیت دارد و می‌تواند آثار خوبی داشته باشد. اگر قرار است عطری در شما خاطره بدی ایجاد کند، آن را کنار بگذارید، هر چند بویش خوب باشد. چون گاهی عطرها راه ورود و نفوذ شیطان می‌شوند. برای همین اگر قرار است شما را به گذشته و خاطرات تلخ ببرد، بدانید که راه نفوذ شیطان و جهنم است و به هیچ وجه نباید به گذشته برگردید. همین تفکرِ درباره ی گذشته تلخ، بد، گناه‌آلود و سخت، خودش یک معصیت بسیار خطرناکی است که می‌تواند هم حال شما را کاملاً خراب کند و زنجیرتان کند و هم آینده‌تان را از شما بگیرد. بنابراین، اگر با یک بو و عطر خاطره خوبی ندارید، هر چند عطر گرانی باشد یا هدیه از طرف کسی باشد، انفاقش کنید به کسی که با آن حس می‌گیرد و هیچ خاطره بدی هم از آن ندارد. همان‌طور که عرض کردم، عطرها با بخش های مختلف ارتباط دارند: جمادی، گیاهی، حیوانی، عقلی و فوق عقلی. استشمام بعضی از عطرها، شما را تا کربلا و مشهد و خانه خدا می‌برد. شما را به آسمان می‌برد. گل‌ها هم همینطور هستند. وقتی استشمام می‌کنید طبیعی و اصلاً بدون اینکه بخواهید و نیت کرده باشید، می‌گویید: (اللهم صل علی محمد و آل محمد). بعضی‌ها هم موجب غفلت و معصیت یا ضعیف و شُلی می شوند. آن ها را استفاده نکنید. بعضی از عطرها را استشمام می‌کنیم، عقلانیت زیاد می‌شود؛ هوش و تفکر و تعقل و توان فکری را بالا می‌برد. مورد دومی که حضرت فرمودند، جامه لطیف است. جامه لطیف هم طراوت بدن می‌آورد و هم بدن را رشد می‌دهد. مثلاً لباس حریر برای مرد حرام است. ارتباط پوست با بخش‌های مختلف بدن باید رعایت شود. اینکه کدام بخش از بدن از چه نوع پارچه‌ای باید استفاده کند، داستانی دارد. وقتی شما پارچه‌ای را می‌پوشید که فقط خوشگل و زیباست، ولی نمی‌گذارد بدن شما نفس بکشد، این یعنی سم‌ها در بدن شما می‌ماند و برای همه بخش‌های بدن و شئونات مفسده ایجاد می‌کند. بنابراین، انسان باید خیلی حواسش به لباس و جامه‌ای که به تن می کند باشد. نوشیدن عسل هم خیلی مهم است. استفاده از عسل هم طراوت به بدن می‌دهد و هم رشد بدن را تأمین می‌کند. چیزی که خیلی متأسفانه با آن ارتباط خوبی نداریم. قرآن می‌گوید: «فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ= »، یعنی به درد هر بدنی می‌خورد و همه می‌توانند استفاده کنند. صدها نوع عسل هم داریم. این خیلی مهم است که انسان به عسل اهمیت بدهد و با آن دوست و رفیق باشد. بسیاری از گرفتاری‌ها، معضلات و مشکلات بدن را با خوردن عسل می شود حل کرد. البته باید در آن زیاده روی نشود. کسانی که بدنشان انواع و اقسام مشکلات سردی دارد، یک بلای بزرگی برای بدن است. در کشور ما طبع بدن‌ها سرد است. غذاهایمان هم سرد است. این هم فاجعه است. باید طبع را گرم نگه داریم. طبع مطلوب، گرم و تر است. بنابراین، باید تعادل را رعایت کنیم. نباید به بدن ظلم کنیم. 3) تماشای سبزه، شادی‌بخش است. رنگ سبز شامل درخت، گیاه، چمن و... است. در اشعار حکما هم داریم «ثَلاثَهٌ یُذهِبنَ عَن قَلبِ الحَزَن اَلماءُ وَ الخَضراءُ وَ الصوت الحَسَن» سه چیز هست که غم را از بین می‌برد آب، سبزه، صدای خوش. اینها خیلی خوبند که انسان استفاده کند. 4) «وَ الرُّكُوبُ یَسُرُّ» سوارکاری هم برای انسان شادی‌بخش است. گاه بى‌گاه، دل‌ها را استراحت دهید پیامبر (صلی الله علیه و آله) در فرمایش دیگری فرمودند: «رَوِّحُوا القُلوبَ ساعَةً بِساعَةٍ[3] =گاه بى‌گاه، دل‌ها را استراحت دهید». یعنی گهگاهی به دل های تان استراحت بدهید. یعنی یکسره کار نکنید. بعضی از آقایان و خانم ها همین‌طور هستند. تحت تأثیر فضای غربی که مردم از خانه صبح باید بیرون بزنند تا شب یا نصف شب یکسره کار ‌کنند و به خودشان استراحت نمی‌دهند. یواش یواش آن سیستم معصوم بدن و روح کار خودش را می‌کند. شروع می‌کند به علامت دادن و مریض شدن. وقتی روح یا بدن مریض شد، همه چیز را زمین می‌گذارد و دیگر کار نمی‌کند. چون تو به آنها ظلم می‌کنی. باید با آن درست رفتار کنید که بتواند با شما همراه باشد. لذا کسانی که دائماً بدون تفریح و استراحت یکسره کار انجام می‌دهند، حواس شان نیست چه جنایتی در حق خودشان می کنند. تفریح باعث می‌شود انسان برای کارهای بزرگ قدرت پیدا کند. امام کاظم (علیه السّلام) می‌فرماید کسی که یک بخش از وقتش را به لذات حلال نگذارد، برای کارهای اصلی و آخرتی‌اش هم توان ندارد. لذات حلال آدم‌ها فرق دارد. مثلاً یک لذت حلال یک نفر این است که سینما برود، پارک برود، مسجد برود. تفریحش هم هست و برایش لذت دارد. .بعضی ها با یک قهوه و چایی یا رفتن به رستوران یا خوردن میوه لذت می برند. گاهی صحبت کردن با پدر ومادر و دیگران. اینها هم ارزشمند است و باعث شادی انسان می شود. شادی پی نوشت: [1] . سوره بقره، آیه 29. [2] . محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج16، ص 367. [3] . متقی هندی، كنزالعمّال: ج ،3 ص 37، ح 5354. قا 305

قبل از سخن گفتن درباره عوامل مادی شادی، لازم است در ابتدا دو نکته گفته شود. یکی اینکه؛ شادی برای یک مؤمن و یک انسان که قابلیت تربیت نامحدود دارد و لیاقتش محشور شدن در درجه ائمه (علیهم السّلام) است، یک اصل است. متأسفانه زندگی­ های امروزی و توجه به ابزارهای زندگی، همّ و غم­ های زیادی برای ما ایجاد می کند. گاهی ذهن افراد به خاطر مشغله و دلبستگی به اشیاء مثل مبل، پرده، ماشین، لباس، عینک و چیزهای دیگر، آن شادی را که به عنوان یک امر واجب و ضروری است و می‌تواند در سعادت دنیا و آخرت انسان مؤثر باشد را فراموش می‌کند. نکته دوم ارتباط بین جسم و روح است. جسم­ یک مرتبه‌ای از نفس است. نفس انسان نه داخل بدن است و نه بیرون بدن. داخل بدن نیست. چون اگر داخل آن باشد، آن حالت زندان بودن، اسیر بودن، گرفتار بودن و مظروف شدن را ایجاب می کند. بیرون بدن هم نیست. چون وقتی بیرون باشد، حالت کَنده شدن و جدا شدن را در پی خواهد داشت. پس نفس نه بیرون بدن است، نه درون بدن؛ بلکه مرتبه‌ای از خود نفس است.  نفس نیز تعلق به بدن دارد. این تعلق گاهی قطع هم می‌شود. مثل خواب که به راحتی این بدن کنار گذاشته می شود و با بدن برزخی ارتباط برقرار می‌کنیم. پس نفس تعلق دارد و چون تعلق دارد، حالت های روحی در بدن اثر می‌گذارد. همچنین حالت های بدنی در روح. این دو با هم یک رابطه اتحادی دارند. زمانی که خوشحال هستی، می‌بینی که بدنت نشاط دارد. راحت می‌توانی خیلی کارها را انجام بدهی. سرحال هستی، خوابت کم می‌شود، انبساط داری. یک موقع‌هایی هم که خوشحال نیستی و افسردگی داری، می‌بینی مدام دوست داری بخوابی، درد زیادی داری. در نقطه مقابل، بدن هم این گونه است. وقتی آسیب می‌بیند روح را منقبض می‌کند و وقتی که بدن به حالت طبیعی برمی گردد، روح هم نشاط پیدا می کند. این حکایت از ارتباط متقابل جسم و روح می کند. نتیجه می گیریم که عوامل طبیعی در روح ما اثر دارند و خداوند تبارک و تعالی نفس را به گونه‌ای خلق کرده که انسان از ارتباطات بیرونی اثر می گیرد. مثلاً غمگین می‌شود یا شاد. خوردن گوشت، کدو و سرکه از عوامل شادی زا هستند حالا یک سلسله عوامل وجود دارد که غم را برطرف می­ کند. مثل خوراکی‌ها، رنگ‌ها، نوشیدنی‌ها و میوه‌ها. در این جلسه می‌خواهیم بگوییم چه چیزهایی را مصرف کنیم که برای ما شادی و نشاط می‌آورد. گاهی نفس انسان یک انقباضی دارد که منجر به گیجی و گنگی می­ شود. چون موقعی که انسان افسرده می‌شود، ذهنش هم خوب کار نمی‌کند و نمی‌‌تواند تصمیمات خوب بگیرد؛ حتی در ابتدایی مسائل زندگی ­اش، گیجی و گنگی دارد که الان باید چکار کند. در این هنگام می ­بینیم که یک پیشنهاد خوب باعث شادی می­ شود و آن انقباض روزانه را برطرف می‌کند. لذا وقتی سخن از شادی می‌کنیم منظور بخش مادی است که شامل خوراکی‌ها، نوشیدنی‌ها، میوه‌ها، رنگ‌ها و نقششان است. اولین عامل مادی در شاد بودن انسان، خوردن گوشت است. نبی ­اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «إنَّ لِلقَلبِ فَرحَةً عِندَ أکلِ اللَّحمِ= همانا خوردن گوشت، باعث شادى قلب‌ است». ممکن است بعضی ها از گوشت بدشان بیاید، این استثناء است. ولی خود گوشت به خاطر لذتی که دارد، نشاط می‌‌آورد. بهترین شیوه خوردن گوشت هم کباب کردن است. چون گفتیم پختنی‌ها موادش را از دست می‌دهد، یا بیرون از خودش می‌دهد. در سرخ‌کردنی همه خواص از بین می‌رود و به درد نمی‌خورد. فقط خوشمزه است، ولی فایده ندارد. در روایات دو سفارش به نحوه خوردن گوشت شده: 1- کباب کردن.2ـ برای خوردن گوشت نباید آن را ببرید یا چاقو یاچنگال بزنید. بهتر است آن را به دندان بکشید. بعضی‌ها این نوع خوردن را دور از کلاس می دانند. درحالی که نمی دانند با هر بار چاقو و چنگال زدن یک مقدار از خواص گوشت از دست می‌رود. پس برای خوردن گوشت لذتتان را خراب نکنید. دومین عامل شادی، خوردن کدو است که در این باره نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: «إِذَا طَبَخْتُمْ‏ فَأَكْثِرُوا الْقَرْعَ فَإِنَّهُ یَسُرُّ الْقَلْبَ الْحَزِینَ= چون طبخ غذا مى‌كنید كدو در آن بسیار كنید كه كدو دل غمگین را شاد مى‌كند». حالا نحوه‌های استفاده از کدو هم متفاوت است. به شکل‌های مختلف می‌توان از آن استفاده کرد. سومین عامل، سرکه است. سرکه هم انواع دارد و خواص هریک با همدیگر متفاوت است، مثل سرکه سیب، انگور یا ..... امام صادق علیه السلام فرمود: «اَلْخَلُّ یُسْرُ اَلْقَلْبِ = سرکه دل را شاد می‌کند». رنگ زرد، موجب شادی و سرزنده شدن انسان می شود از دیگر عوامل مادی جدای از خوردنی ها، استفاده از رنگهاست. رنگ­ها در انسان تأثیرات متفاوتی می‌گذارند. بعضی از رنگ‌ها به گونه ای هستند که اکثریت افراد از آن استفاده می کنند و موجب شادی می‌شود، اما در بعضی از رنگ‌ها فقط افراد خاصی با آن ارتباط برقرار می­ کنند. درحالی که رنگها برای انسان آفریده شده است. خداوند نظام عالم را رنگارنگ قرار داده تا ما از وجود آن لذت ببریم و توحیدمان قوی بشود. قرآن کریم نیز به رنگ زرد سفارش می کند و می فرماید: «صَفْراءُ فاقِعٌ لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرینَ[1]= زرد یک دست که رنگ آن بینندگان را شاد و مسرور سازد». خیلی ها به رنگ زرد حس های قشنگ و خوبی دارند. قرآن هم صحه می گذارد که رنگ زرد عموماً می‌تواند در افراد تأثیر مثبت بگذارد و نگاه به آن شادی بیاورد. حضرت فرمود: «مَنْ‏ لَبِسَ‏ نَعْلًا صَفْرَاءَ لَمْ یَزَلْ یَنْظُرُ فِی سُرُورٍ مَا دَامَتْ عَلَیْهِ لِأَنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: "صَفْراءُ فاقِعٌ لَوْنُها تَسُرُّ النَّاظِرِینَ"= کسی‌که کفش زرد به پا کند، مادامی­ که آن کفش پوسیده و خراب نشود، او شادمان و مسرور می‌باشد؛ همان‌طور که خداوند فرمود: " زرد یكدست، كه بینندگان را شاد و مسرور سازد"». «آب»، عامل نشاط و شادی انسان است در همه حالت­ها استفاده از آب، شادی‌آور و نشاط‌آور است. بهتر است انسان به چیزی عادی نگاه نکند. چون نگاه عادی مثل کفر می‌ماند. وقتی چیزی برای آدم عادی می‌شود، تمام قشنگی‌هایش از بین می‌رود. مثل عادی دیدن کمالات، محبت­ها و قشنگی های همسر و فرزند فاجعه ­آور و کار حیوانی است.   حجاب عادت به­ قدری ضخیم و بد است که آدم را تا جهنم می‌برد. چون خدا را می‌بیند، آثار خدا را می‌بیند و آثار اهل بیت علیهم السلام را می‌بیند. ولی کور است. اصلاً نمی‌تواند ببیند. چون عادت کرده. نگاه عادی فهم انسان را خراب می‌کند، شعور را می‌گیرد، استعدادها را از بین می ­برد و لذت خیلی از چیزها را از انسان می­ گیرد. لذا باید آنها را کنار بگذاریم. امام صادق (علیه السّلام) در خواص آب فرمودند: «وَ بِهِ‏ یَسْتَحِمُ‏ الْمُتْعَبُ الْكَالُّ فَیَجِدُ الرَّاحَةَ مِنْ أَوْصَابِهِ= شخص خسته و افتاده با آن استحمام مى‌كند و از ملال و خستگى در آمده سر حال و راحت مى‌گردد». از خواص آب این است که یک آدم خسته‌تن می‌تواند با آب استحمام کند و از سستی و کوفتگی دربیاید و آرامش پیدا کند. اصلاً آدمی که به استخر می‌رود، آدمی که دوش می‌گیرد، با آدم قبلش خیلی متفاوت است. آنهایی که می‌خواهند عبادت کنند، نماز شب بخوانند، سحر داشته باشند، آنهایی که می‌‌خواهند نماز صبح‌شان قضا نشود، و نشاط عبادی داشته باشند، قبل از خواب 5 یا 10 دقیقه دوش بگیرند. خواب مایه راحتی و نشاط جسم و جان است بحث بعدی مدیریت خواب است. افرادی که می‌خواهند رشد کنند و سیر معنوی خوبی داشته باشند، اولین چیزی که باید مدیریت کنند و مدیریت هم می‌شود، خواب است. اگر نتوانید خوب بخوابید، نمی‌توانید خوب هم زندگی کنید. خواب خیلی مهم است. هم در سلامت انسان و هم در نجات خیلی از بیماری‌ها. بنابراین، بحث مدیریت خواب را جدی بگیریم تا برسیم به آنجایی که بتوانیم هر وقت اراده کردیم، ده دقیقه، حتی در ماشین بخوابیم. امیرالمؤمنین (علیه السّلام) درباره خواب فرمودند: «النَّوْمُ‏ رَاحَةٌ مِنْ‏ أَلَمٍ وَ مُلَائِمُهُ الْمَوْتُ= خوابْ مایه آسودن از درد و رنج است و هم سنخ (برادر) آن مرگ است». یعنی اگر یک شخص بتواند بخوابد خیلی از دردهایش اعم از دردهای استخوانی، دردهای عضلانی، دردهای سر و عصبی­اش از بین می‌رود. خواب مثل مرگ است. به گونه ای می ­میریم که می‌خوابیم، یعنی همانطور که در خواب، بدن را رها می‌کنیم، در موت هم همین گونه است. بدنش را رها می‌کند و می‌رود به بدن برزخی. فرمایش بعدی از وجود مقدس امام صادق (علیه السّلام) می‌فرماید: «النَّوْمُ‏ رَاحَةٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ رَاحَةٌ لِلرُّوحِ وَ السُّكُوتُ رَاحَةٌ لِلْعَقْلِ= خواب، آرام بخش جسم است، سخن گفتن آسایش روح است و سکوت، سبب راحتى عقل است». ما نیاز داریم در طول روز و هم در شب ساعاتی را به خواب اختصاص دهیم. مخصوصاً آنهایی که 7 ساعت شب را پر نمی‌کنند. حتماً وسط روز یک ساعت قبل از ظهر را بخوابند. چون این خواب خیلی مهم است و خیلی انرژی می‌دهد. یک جاهایی مدام فشار نیاوریم که کار را ادامه بدهیم یا خودمان را به زور سرپا نگه داریم. چون در دراز مدت در قلب، مغز و سایر بخش‌های بدن انسان اثرات بد می گذارد. همچنین طبق فرمایش حضرت، انسان احتیاج دارد در طول روز که با دیگران حرف بزند تا تخلیه شود. یا اگر یک کسی نیاز دارد، با شما حرف بزند. این مسئله را جدی بگیرید. همچنین خوب گوش کردن را هم تمرین کنیم، سکوت کردن را تمرین کنیم، در حرف همدیگر نپریدن را تمرین کنیم. پس برای راحتی روح، نیاز است که افراد با هم حرف بزنند. نقطه مقابل را داشته باشیم که شئونات را در نظر بگیریم که برای حرف زدن کسانی را انتخاب کنیم که همتایی، سنخیت و شباهت روحی با شما داشته باشند. گاهی هم لازم است شنونده خوبی باشیم. این هم خیلی مهم است. حرف نمی‌زند که تو او را راهنمایی کنی. حرف نمی‌زند که تو نظرت را بدهی، حرف می‌زند که حرف زده باشد. حرف می‌زند که خودش را تخلیه کرده باشد. حرف می‌زند که آتشی که در سینه‌اش وجود دارد، هیجانی که در قلب و ذهن و مغزش است را بیرون بریزد. پس در اینجا باید یک شنونده خوبی باشیم. حضرت در ادامه بیانات شان به این اشاره می کند که سکوت مایه راحتی و آرامش عقل است. عقل برای این خوب است که با آن فکر می ‌کنیم، نقشه می‌‌ریزیم، تصمیم می­ گیریم، در شلوغی این کار قشنگ صورت نمی گیرد. عقل برای راحت شدنش و برای اینکه بتواند کار عقلی کند، احتیاج به سکوت دارد. سکوت خیلی مهم است. حالا این سکوت می‌تواند در کنار یک نوع خوراکی‌ خاص خودش باشد. مثل خوراکی‌های دیدنی، خوراکی‌های شنیدنی یا یک جایی که حرف زدن در آنجا نباشد. مثل کنار دریا. نگاه کردن به دریا تا عقل آن بازیابی و قدرت خودش را برای فعالیت یا تولید فکر جدید پیدا کند. تمرین کنیم کم حرف بزنیم. آدمهایی که خیلی پرحرف هستند، نمی‌توانند تصمیمات درستی بگیرند. نمی‌توانند پروازی داشته باشند. نمی‌توانند ارتباط غیبی برقرار کنند. این بخش‌ها مختل می‌شود. از بخش جمادی، گیاهی و حیوانی که بگذریم، افراد پرحرف در این بخش ها سرعت شان فوق‌العاده کُند است. نه خوب می‌فهمند، نه خوب می‌توانند دریافتی داشته باشند، نه خوب می‌توانند ارائه بدهند، نه می‌توانند پروازهای فوق‌ عقلی داشته باشند، اما افرادی که سکوت دارند، می‌توانند از سکوت خیلی استفاده کنند. اینها آمادگی‌های زیادی برای برقراری ارتباطات بیرونی، روحی، خواب های قشنگ، دیدنی‌های قشنگ، شنیدنی‌های قشنگ و چیزهای دیگر پیدا می‌کنند. پس باید قدر سکوت را بدانیم. خواب، نعمت بسیار عظیمی است که خداوند تبارک و تعالی به انسان می‌دهد و انسان خیلی وقتها با بی‌عرضگی این را بر خودش و دیگران حرام می‌کند. پس اگر می‌خواهی تمرکز پیدا کنی یا کار علمی، معنوی و کارهای دیگر انجام بدهی، باید از خواب مناسب استفاده کنی. عوامل مادی شادی: خوردن گوشت و کدو، رنگ زرد، آب، خواب.   [1] . سوره بقره/ آیه 69. قا/220