در مباحث گذشته روایاتی از معصومین (علیهم‌السلام) خواندیم مبنی بر اینکه قلب سمیع و بصیر است. یعنی قلب چشم و گوش دارد؛ می‌شنود و می‌بیند. نکته‌ای در این رابطه جامانده بود که آن را اینجا بیان می‌کنیم. معصوم (علیه‌السلام) فرمود: نفس انسان بدون اینکه احتیاجی به چشم و گوش داشته باشد، بصیر و سمیع است و این خصوصیت نفس است. نفس مجرد است و موجود مجرد، تماماً چون مظهر اسم خداست، مثل خودِ خدای متعال سمیع و بصیر است. خداوند ذاتاً نفس را غنی آفریده است. اینکه ما در دنیا گوش و چشم داریم، برای این است که پایین­ترین مرحله نفس ما بدن  ما است و این مرتبه‌ی نازله‌ی نفس که بدن شده، در ارتباط با امور مادی، با بدن رفتار می‌کند؛ یعنی نیاز به بدن دارد. از این رو شما شب‌ها که خواب می‌بینید، اصلاً از گوش یا چشم تان و یا از ذائقه ­تان استفاده نمی‌کنید، اما در خواب، هم ذائقه دارید و هم شامه، هم می‌بینید و هم می‌شنوید؛ در حالی که اصلاً از بدن استفاده ­ای نمی‌کنید. خداوند تبارک و تعالی فوق تجرد است. بصیر، سمیع و متکلم است؛ اما بدون ابزار. اصلا احتیاج به ابزار ندارد. نیاز ما به ابزار، به خاطر این است که در دنیای مادی زندگی می‌کنیم و همه ارتباطات از طریق ماده است. پس صرف نظر از حالت بدنی، این نفس بینا و شنواست. گاهی حضرت گوش را به معنی قلب آورده است و این خود نشانه آن است که قلب، یکپارچه گوش است. اگر گوش های ما که در طرفین سر ما قرار دارند آسیب ببینند، شنوایی ما قطع می‌شود. آیا این دلیل می‌شود که ما دیگر نشنویم؟ خیر. ممکن است ما در خواب بشنویم، اما در بیداری و در عالم ماده ناشنوا باشیم. چشم‌های ما در خواب می‌بینند؛ حتی یک شخص نابینا هم خواب می بیند. پس دو تا گوش قلب، هیچ کدام گوش مادی نیستند. چون قلب ذاتاً مجرد است، تمامِ آن گوش است و تمامش چشم است. تمام اسماء و صفات الهی که در ما هست، یکپارچه است. مثلاً می‌گویم: من ترسو هستم. اگر کسی بپرسد، کدام قسمت شما ترسو است؟ می گوییم این سؤال غلط است. من نمی‌توانم بگویم که فلان جایم می‌ترسد یا فلان جایم نمی‌ترسد. می‌گویم: من حسودم، من نجارم، من معلمم، من بخیلم. بخش بخل با بخش حسادت فرق نمی‌کند، هردو یک نفر است. نمی‌شود گفت با فلان جای خودم بخل می‌ورزم و با فلان جا حسادت می‌کنم. ذات ما مثل صفات ما است و صفات ما هم مثل ذات ما است. نفس گوش دارد و می‌شنود، چشم دارد و می‌بیند. یعنی همه نفس چشم و گوش است. همه خدا چشم است. همه خدا گوش است. همه خدا سمیع است. همه خدا بصیر است. همه خدا علیم است و قدیر است و غفور است و رحیم است. نفس ما هم اینگونه است. نبرد روح ایمان و شیطان در نفس انسان امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید:«إِنَّ لِلْقَلْبِ أُذُنَیْنِ: رُوحُ اَلْإِیمَانِ یُسَارُّهُ بِالْخَیْرِ، وَ اَلشَّیْطَانُ یُسَارُّهُ بِالشَّرِّ، فَأَیُّهُمَا ظَهَرَ عَلَى صَاحِبِهِ غَلَبَهُ[1] = همانا دل داراى دو گوش است: روح ایمان در او نجواى خیر مى كند و شیطان نجواى شر مى كند. پس هر یك از آن دو بر دیگرى پیروز شود او را مغلوب خود مى‌كند.» بنا براین، زمانی که بخش فوق عقلانی انسان فعال می‌شود، روح ایمان در انسان به وجود می‌آید. برای فهم بیشتر حدیث، ابتدا لازم است توضیحاتی راجع به روح ایمان داده شود. نفس انسان 5 مرحله دارد: «حس، خیال، وهم، عقل و فوق عقل». ما در سه مرحله اول حیوان هستیم. چون حیوانات حس و خیال و وهم دارند. در مرحله عقل، فرشته هستیم و در مرحله پنجم که فوق عقل است و انسان در این مرحله بی نهایت ­طلب می‌شود، انسان هستیم. بنابراین، منظور از روح ایمان، همان بخش انسانی ما است که فقط خدا را می‌خواهد و دنبال علم و دانش نیست. اگر به دنبال علم و دانش هم باشد، به این خاطر است که از آن استفاده الهی بکند. دنبال بخش‌های حیوانی مثل حس، خیال و وهم هم نیست. مثلاً بخش وهمی مقام و شهرت و محبوبیت و عشق می‌خواهد، مثل عشق زمینی، این که یک نفر را دوست داشته باشم، یک کسی من را دوست داشته باشد. همسری داشته باشم، رفیقی، دوستی داشته باشم. شهرت، قدرت، مقام به اینها نیازهای وهمی می‌گویند. بخش وهمی در خیلی‌ها فعال است و بیشترین بخشی هم که انسان ها را معطل می‌کند و نمی‌گذارد که حرکت‌های موفق به سمت ابدیت و آخرت داشته باشند، همین کشش‌های وهمی است. بخش انسانی، بخش فوق عقلانی ماست. یعنی آن بخشی از انسان که عاشق بینهایت یعنی الله می‌شود. بنابراین، زمانی به یک نفر «مؤمن» و «با ایمان» و «انسان» می‌گویند که بخش فوق عقلانی او فعال باشد. وقتی این بخش فعال می‌شود، او حقیقت انسانی، باطن انسانی و روح انسانی پیدا می‌کند. در چهار مرحله پایینی کلمه «انسان» به کسی اطلاق نمی‌گردد. خداوند بشر را به 5 دسته تقسیم کرده است. می گوییم بشر را و نه انسان را. بشر یعنی قالب جسمانی و بدن و پوسته ما. در سوره بقره آیه 74 می‌فرماید، افرادی که شما در زمین می‌بینید که دارند با این هیکل و روی دو پایشان راه می‌روند به پنج گروه تقسیم می‌شوند: اولین گروه، گروهی هستند که قلب شان از سنگ است. دومین گروه، گروهی است که قلب شان از سنگ سخت تر است. گروه سوم حیوان هستند و چهارمین گروه، پایین تر از حیوان هستند. این چهار دسته بشر هستند و فقط گروه پنجم را خدا انسان می‌داند. یعنی کسانی که ایمان دارند. بنابراین، انسان یک روح انسانی دارد که به آن روح ایمان می‌گویند. مؤمن، انسان است. غیر مؤمن اساساً انسان نیست و بشر است. روح ایمان در فعالیت فوق عقلانی تحقق پیدا می‌کند. یعنی انسان فقط خدا را می‌خواهد و دنبال خدا و بی نهایت­ طلب است. اگر بخش فوق عقلانی فعال نشود، دیگر شخص، انسان نیست. یا عالم و دانشمند است و یا فرشته و یا بخش‌های حیوانی است. یعنی قالبش انسان است، اما باطنش باطن انسانی نیست. امیرالمؤمنین در نهج­البلاغه فرمود:«اَلصُورَۀُ صُورَۀُ الاِنسان وَ القَلبُ قَلبُ حیوانٍ = صورت، صورت انسان و قلب، قلب حیوان است». به همان مقدار که روح ایمانی ما فعال است، ما انسان هستیم. حالتی که ما الان به صورت بشر و این قالب داریم، مال بخش زمینی ماست که چشم را در یک جایی کار گذاشته‌اند و گوش را در جای دیگر. از این بدن که ما رها شویم، همه جای ما گوش و همه جای ما چشم است. حال این دو گوشی که می‌شنود، یکی روح ایمان و دیگری روح شیطانی است. پس این دو روح ایمان و روح شیطان می‌توانند به انسان چیزهایی را بشنوانند. روح ایمان در او نجوای خیر، و شیطان در او نجوای شر می‌کند. پس حواس مان باشد که ما هیچ وقت تنها نیستیم و همیشه کسانی با ما هستند که دارند با ما سخن می‌گویند. یک گوش ما در تصرف خناس و گوش دیگرمان در تصرف فرشته است وسواس خناس شیطانی است که می‌آید و نزدیک می‌شود و پیام می‌دهد. وقتی یاد خدا می‌کنی یا علیه او قیام می‌کنی، عقب می‌کشد. یک گوش هم مال فرشته است که در این گوش می‌دمد. مَلَک ما را به سمتی و شیطان هم به سمتی دیگر دعوت می‌کند. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:«مَا مِنْ مُؤْمِنٍ إِلاَّ وَ لِقَلْبِهِ أُذُنَانِ فِی جَوْفِهِ أُذُنٌ یَنْفُثُ فِیهَا اَلْوَسْوَاسُ اَلْخَنَّاسُ وَ أُذُنٌ یَنْفُثُ فِیهَا اَلْمَلَكُ فَیُؤَیِّدُ اَللَّهُ اَلْمُؤْمِنَ بِالْمَلَكِ فَذَلِكَ قَوْلُهُ وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ[2] = مؤمنى نیست جز آنكه قلبش از درون دو گوش دارد: 1 - گوشى كه وسواس خناس در آن دمد.2 - گوشى كه فرشته در آن دمد و خدا مؤمن را به سبب فرشته تقویت كند و همین است گفتار خداى تعالى:«ایدهم بروح منه=آنها را به وسیله روحى از جانب خود تایید می کند».(سوره مجادله/22) یک سری افکار منفی که راجع به خودمان، راجع به خدا و راجع به ائمه (علیهم‌السلام) در ذهن ما ایجاد می‌شود، همه وساوس شیطان است که در گوش ما مدام می‌دمد. افکار منفی علیه خودمان همان حمله از عقب شیطان است که ما را نزد خودمان ضایع و لکه‌دار می‌کند و اعتماد به نفس ما را زیر سوال می‌برد. در این صورت، فرد خودش را یک آدم دست و پاچلفتی، ناتوان، آلوده، بی‌دین و بدبخت می‌بیند. در نتیجه نمی‌تواند به هیچ کار مثبتی اقدام کند. شیطان گاهی با ایجاد افکار منفی، انسان را با خدا و ائمه و اولیای خدا درگیر می‌کند. اصلاً یک دفعه آدم به لج و لجبازی با خدا و ائمه (علیهم‌السلام) می‌افتد و چون این پیام ها مال بخش اصلی و الهی انسان نیست، این بخش عکس العمل نشان‌ می‌دهد و شخص از این که با خدا و ائمه درگیر شده و به آنها بد و بیراه گفته است، اعصابش خرد می‌شود. اما حواس مؤمن همیشه هست که این حرف ها هیچ کدام مال خودش نیست. از این رو افکار منفی را هیچ وقت به خودتان نسبت ندهید و شیطان را لعنت کنید. چون وقتی تو را بد می‌کند و می‌خواهی سر نماز بیایی، خجالت می‌کشی. زیرکی و ظریفی کار شیطان همین است و ما باید این را تشخیص بدهیم و با آن مقابله کنیم. وقتی آن بدی ها را به خودت انتساب ندادی، رابطه­ات با خدا و معصومین (علیهم‌السلام) خراب نمی‌شود. از کجا بدانیم که کدام فکر مال خود ما و کدام فکر القاء شیطان است؟ علامت اینکه بدانیم یک فکر مال خود ماست یا مال شیطان، این است که ما از آن فکر خوشمان بیاید. هر وقت فکری در سرت آمد و لذت بردی و از آن فکر خوشت آمد، آن مال خودت است. اما اگر یک فکری آمد که دوستش نداشتی، آن مال تو نیست. فرشته همیشه افکار قشنگ و مثبت به شما القا می‌کند و شما از این فکرهای قشنگ و مثبت خوشحال می‌شوید. اما شیطان همیشه افکار ناراحت کننده و آزاردهنده القا می‌کند. یکی از آن افکار ایجاد وسواس در فرد است. در بیماری وسواس، شیطان مدام اعداد و ارقام را تغییر می‌دهد. مثلاً شخص دو بار آب می‌ریزد و بعد می‌گوید: نه، پاک نشد، به دلم نچسبید. آن چیزی که می‌تواند جلوی این حمله را بگیرد رساله است. رساله یک کتاب ریاضی است که نمی‌گذارد شیطان عدد و ارقام را تغییر بدهد. از همین جا می‌توان به این سؤال که چرا اسلام دین ریاضی است پاسخ داد. یک دلیل برای اینکه اسلام دین ریاضی است، این است که شیطان نتواند عددها را تغییر دهد و وسوسه بیاورد. برای همین اسلام می‌گوید تا با چشم خودت نجاست را ندیده ای، حق نداری، حکم به نجاست بکنی، حتی اگر خیس باشد. قرآن می‌فرماید:«إِنَّ الشَّیْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا= همانا شیطان دشمن شماست؛ پس او را دشمن بدارید.» ما خیلی از این مرحله پرت هستیم. خدا می‌گوید: یک شیطان همیشه با تو هست. تو هم باید همیشه او را دشمن بگیری. دشمن­گرفتن شیطان، یعنی پیامی که شیطان می‌دهد، شما همیشه خلاف آن را پیام عمل کنید. پیام‌هایی که در آن حمله از جلو، ناامیدی، ترس، اضطراب، گناه، خودخوری، ضعف، دست و پا چلفتی بودن و تنبلی بی­حوصلگی است، مال شیطان است. پیام‌هایی که در آن امید، شادی، آرامش، قدرت و نشاط هست، مال فرشته­ هاست. نمونه‌ای از حمله و القاء پیام توسط شیطان نمونه دیگری از حمله ­های شیطان را بیان می‌کنم: امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید: شخصی به نام «هارون بن خارجه» خدمت حضرت عرض کرد: من گاهی وقت ها شاد می‌شوم، بدون اینکه علتش را در خودم پیدا کنم. نمی‌دانم چرا یک دفعه شاد می‌شوم و گاهی هم غمگین می‌شوم و نمی‌فهمم چرا غمگین شدم. حضرت فرمود: شیطان به دل نزدیک می‌شود و می‌گوید اگر پیش خدا ارزش و اعتباری داشتی، خدا تو را دشمن­ شاد نمی‌کرد و تو را نیازمند او نمی‌ساخت. آیا سرنوشتی جز مانند سرنوشت پیشینیان خود انتظار داری؟ خدایا من 20 سال دارم هیئت می‌آیم. از تو خواستم زنم را شفا بدهی، چرا شفا نمی‌گیرد؟ یا بعضی مداحان می‌خوانند، فرزند یهودی فلج بود، برد فرزندش را وسط دسته امام حسین ع گذاشت، شفا گرفت. بعد این می‌گوید: ما از یهودی هم کمتر هستیم. خانمی متدین و حزب اللهی است و سالها سابقه عبادت و طهارت دارد. یک دفعه یک خواسته دارد و می‌بیند هرچه دعا می کند، اجابت نمی‌شود. بعد همسایه او یک خانم بی حجاب است. می‌گوید: من هم یک موقع‌هایی همینطوری امامزاده صالح می‌روم. شبی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به خوابم آمد. یا امام حسین (علیه‌السلام) را خواب دیدم. بعد این خانم متدین با خودش می‌گوید: پس ما علاّف هستیم؟ با این همه سال، عبادت و طهارت حاجتم برآورده نمی‌شود. مسیحی، یهودی، بی حجاب، مشروب خور و ... جواب می‌گیرند، اینها را تحویل می‌گیرند. اصلاً انگار تبعیض قائل می‌شوند، اصلاً حواسشان به ما نیست. انگار ما را فراموش کرده اند. چرا ما را تحویل نمی‌گیرند. این پیام‌ها همه مال شیطان است. هر چیزی که رابطه ما را با آباء طاهرین‌ما و با خانواده آسمانی ما یا با معشوق اصلی‌ما یعنی خدا خراب کند، هر چند مقدس هم باشد، آن رابطه و آن فکر، فکر شیطانی است. شما به بچه کوچک نگاه کنید. مادر بچه را بغل می‌کند و در بغلش نگه می‌دارد یا روی زانویش می‌خواباند. بیرون می‌خواهد برود بغلش می‌کند که بچه زمین نخورد. باید دست بچه را بگیرند، بلند بکنند و راهش ببرند تا این بچه روی پایش بایستد. مسیحی، یهودی هم از نظر اعتقادی مثل یک بچه ضعیف است. تحویلش می‌گیرند، خواب قیامت را می‌بیند. خواب امام حسین را می‌بیند. خواب خدا را می‌بیند. باید کسی بالاخره دستش را بگیرد. باید یک نیرو و یک امید و یک نشانه­ای به او بدهند. تو که متدینی، برای چی دنبال نشانه می‌گردی؟ تو مگر کافر هستی؟ مگر به خدا شک داری که مدام دنبال این هستی که تند و تند خواب ببینی؟ چرانیاز داری که تند و تند دستت را بگیرند؟ تند و تند به تو توجه بکنند؟ او دعایش اجابت می‌شود، برای اینکه دلش گرم شود تا شیطان به او حمله های بیشتری نکند. اما کسی که راه افتاده و پیش خدا قیمت دارد و بزرگ شده است، بد است بروند دستش را بگیرند. در حدیث داریم وقتی که عقل یک نفر زیاد می‌شود، خواب‌هایش کم می‌شود و اصلاً خواب نمی‌بیند. چون نیاز ندارد خواب ببیند. این آدم بصیر و آدم باشعوری است. بنابراین، اگر شما سیر معجزات انبیاء را نگاه کنید، می‌بینید در طول تاریخ، سیر معجزات انبیاء از محسوس شروع شده و به معقول ختم شده است. معجزه آخرین پیغمبر، یک معجزه معقول است؛ یک کتاب است. قبلی‌ها به پیامبرشان می‌گفتند: شتر از داخل کوه در بیاور؛ مرده زنده کن؛ سحر و جادو و نشان بده. چون آدم‌های ضعیفی بودند، مدام احتیاج به معجزات حسی داشتند. «بلا» برای اثبات میزانِ دلدادگی انسان به خدا، نازل می‌شود آیا حتماً باید مریض خودم شفا بگیرد تا دلم قرص شود که امام رضا (علیه‌السلام) شفا می‌دهد؟ اصلاً بلا برای همین است. بلا برای اثبات میزان ایمان، دلدادگی و عشق ما به معشوق است. اصلاً کسی بدون دردسر و بدون زحمت و بدون بلا، نه خودش و نه عشقش اثبات می‌شود. در سختی، در بلا، در فراق و در از دست دادنها است که یک نفر معلوم می‌شود که چقدر قیمت دارد. بعضی‌ها تا پول دارند، آد‌م‌های مؤمنی هستند. اما یک ذره که وضع اقتصادی‌شان به هم بریزد، ایمان‌شان را از دست می‌دهند و جهنمی می‌شوند. بعضی‌ها تا سالم هستند، آدم‌های مؤمنی هستند، همین که سلامت شان را از دست دادند، کاملاً خودشان را می‌بازند. شیطان هم روی او چنبره می‌زند و می‌گوید: اگر تو آدم خوبی بودی، سرطان نمی‌گرفتی. ببین خدا تو را شفا نمی‌دهد. ببین خدا دارد تو را از زنت یا از شوهرت یا از فرزندانت جدا می‌کند. اگر آدم قوی نباشد، یک بیماری، از دست دادن یک عضو، از دست دادن بچه، از دست دادن همسر و ... می‌تواند کاملاً او را مچاله کند. اینجاست که روح ایمان به داد انسان می‌رسد. چون روح ایمان، دارد با من حرف می‌زند و می‌گوید: این افکار غلط است. ما بلا را احتیاج داریم؛ نه فقط برای اینکه گناهان‌مان آمرزیده شود. بلا را احتیاج داریم برای اینکه درجات‌مان پیش خدا بالا برود. بلا را احتیاج داریم، برای اینکه حداقل خودمان بدانیم چطور آدمی هستیم؟ حداقل بدانیم واقعاً چقدر عاشق خدا هستیم؟ چقدر خدا را با بلا دوست داریم؟ در عشق‌های زمینی اگر دقت کرده باشید، هر طرفی که عاشق است، دو، سه چیز را خیلی دوست دارد. یکی اینکه دوست دارد به طرف مقابل مدام بگوید، دوستت دارم. دیگر اینکه دوست دارد عشقش را نشان بدهد و یک طوری ثابت کند. نشان دادن عشق، جز با فداکاری و جز با سرمایه­گذاری امکان­پذیر نیست. گاهی کسانی که همدیگر را دوست دارند، جانشان را برای همدیگر از دست می‌دهند. دوست دارد که طرف مقابل بفهمد که دوستش دارد. ما برای خدا چه کار باید بکنیم؟ خدا نیازی نیست بداند. می‌گوید شما گاهی ادعای عشق و ایمان می‌کنید؛ اما وقتی که می‌خواهید برای معشوق‌تان هزینه کنید، بسیار بخیل و خسیس هستید. می‌گویی، امام زمان و خدا، اما اینقدر که برای نامزدت، زنت، فرزندت، نوه­ات هزینه می‌کنی، اصلاً برای امام زمان دستت در جیبت نمی‌رود. چه موقع انسان از نظر قیمت، فاسق می‌شود؟ هر چیزی که می‌تواند رابطه من با خدا را خراب کند، رابطه من با معصوم را خراب کند، یقیناً برای من عزیزتر از خدا و معصوم است. وقتی عزیزتر شد، شخص از نظر قیمت فاسق می‌شود. این یک قاعده مهم است که نباید فراموش کرد. قرآن[3] فرمود: زمانی که آن 8 چیز در دل انسان از خدا و اهل بیت و جهاد در راه خدا بالاتر باشد، فاسق است. چون کمال نامحدود را رها کرده به کمال محدود چسبیده و این بی­عقلی و حماقت است. همانطور که اگر یک نفر یک میلیون تومان را به یک میلیارد تومان ترجیح بدهد، آدم احمق و فاسقی است. اصطلاحاً قرآن می‌گوید، منحرف و فاسق. یعنی این آدم شعور و تعادل ذهنی ندارد که به خاطر یک میلیون، از یک میلیارد گذشته و این اتفاق در زندگی انسان زیاد پیش می آید که انسان یک هزینه بالایی را می‌پردازد تا به یک چیز کوچکی برسد. کسی هم که کمال مطلق یا امام و معصوم را رها کند و به کمال محدود بچسبد، فاسق است. دنیا را چسبیده و ابدیت را رها کرده است. کانون نشاط و شادی در وجود ما، خدا و فرشته ها هستند. بنابراین، اگر چیزی بتواند نشاط من را بگیرد، یعنی آن چیز برای من عزیزتر از کانون شادی است. این درس خیلی خوبی است برای اینکه من بدانم قیمتم چقدر است. خداوند مؤمن را به گونه ­ای مسلح کرده که هیچ وقت غم نبیند. هیچ وقت مچاله نشود. هیچ وقت اضطراب سراغش نیاید. چون کانون شادی را بالاتر از بخش‌های پایینی قرار داده است. دعواها و اختلافات و درگیری‌ها و حوادث، در بخش محدود انسان اتفاق می‌افتد، نه در بخش نامحدود انسان. اگر این حوادث پایین، باعث شود که من کل را و مطلق را از دست بدهم، معلوم می شود که این امور در نزد من محبوب­تر از اصل هستند. یعنی گوش سمت چپِ من، یعنی بخش حیوانی‌ام بیشتر غذا می‌خورد تا گوش سمت راست و بخش ایمانی‌ام. پی نوشت: [1] . قرب الإسناد  ج۱ ص۳۳. [2] .  الکافی،جلد۲ ، صفحه۲۶۷ . [3] . اشاره به آیه 24 سوره توبه. ع ل 377

خداوند در وجود هر انسانی حبّ ذات قرار داده است. هرگاه شناخت‌ ما از خودمان کوچک و در حد شناخت دنیایی باشد، آن حب ذات، یک عشق محدود دنیایی می‌شود؛ نه یک عشق جاودانه. در این صورت، نگاه به خود، دیگر نگاه جاودانگی نیست. در واقع انسان عاشق ناخودش می‌شود و با اینکه تلاش می‌کند تا خود حقیقی اش را شاد و آرام کند، ولی چون برای خود حقیقی کار نمی‌کند و به خود دنیایی و خود موقت و خود حیوانی اش مشغول است و فقط برای آن کار می‌کند، طعم آرامش و طعم شادی را نمی‌تواند احساس کند. وقتی انسان به خود، عشق ابدی پیدا می‌کند، به لوازم یک خوشبختی ابدی فکر می‌کند. ضمن اینکه به خوشبختی در دنیا هم بی توجه نیست. زیرا اگر کسی در دنیا با حوادثی که برایش پیش می‌آید، نتواند شادی و آرامش خود را حفظ کند، معنایش این است که خود حقیقی‌اش را نمی‌شناسد و هنوز نتوانسته است با کانون‌های شادی و آرامش ارتباط برقرار کند. خداوند انسان را آنقدر ضعیف نیافریده که با مشکلات و سختی‌های دنیا احساس پوچی و شکست کند؛ اما در جهان امروز، از این احساس، با اسم های اضطراب و استرس یاد می‌کنند. جهان امروز از شناخت حقیقی انسان عاجز است و انسان به بلندای ابدیت، آن‌طور که خدا آفریده و معرفی کرده، معرفی نشده است. همه مردم جهان دارند برای انسانی کار می‌کنند که انسان نیست. برای یک انسان قلابی و برای بخش های غیر حقیقی انسان، که همان چهار شأن پایینی اوست، به اسم انسان دارند کار می‌کنند. از این رو، هر چقدر علوم پیشرفت می‌کند، نه تنها هنجارها آرامش‌ها و شادی‌ها به دست نمی‌آید، بلکه ناهنجاری‌ها، ناآرامی‌ها و ناخوشبختی‌ها بیشتر می‌شود. چون ما در این دنیا داریم با تحصیلات و علوم و ثروت، انسانی را پرورش می‌دهیم که بخش حقیقی ما نیست. یعنی بخش اصلی ما که بخش جاودانه و از جنس خداست و ما از آن با عنوان «خود حقیقی» یاد می کنیم، معمولاً مغفول واقع می‌شود. رمز خوشبختی در دنیا و آخرت چیست؟ رمز خوشبختی در حیات دنیا و آخرت، اول، عشق جاودانه به خود و دوم براساس نگاه به آخرت زندگی کردن است. مثلاً یک جنین سالم، زمانی می‌تواند از رحمش خوب استفاده کند که براساس امور دنیا زندگی کند. یعنی تلاشش برای تولد سالم باشد. وقتی هدف جنین تولد سالم در دنیا است، نظام زندگی رحمی او هم در واقع سر و سامان می‌گیرد. همانطور که در تولد جنین از رحم مادر به دنیا، فقط یک چیز به دردش می‌خورد و آن بدن سالم است، در تولد ما از دنیا به آخرت نیز، فقط یک چیز به دردمان می‌خورد و آن قلب سالم است.   امروز اگر از کسی سؤال شود که موفق است یا خیر؟ به ندرت افرادی هستند که علائم موفقیت و خوشبختی را با معیارهای نظام آخرتی بسنجند و بگویند بله خوشبختیم. علتش این است که اکثریت افراد، با نظام دنیایی حساب می‌کنند. مثلاً کسی می‌گوید: من خوشبخت نیستم، چون در زندگی زناشویی شکست خورده ام. خوشبخت نیستم، چون مشکلات مالی دارم. چون مستاجر هستم و دلایلی از این قبیل. در حالی که اینها هیچ کدام ملاک خوشبختی و بدبختی انسان نیست. هیچ کس نمی‌گوید: من خوشبخت هستم، چون الان عاشق خودم هستم، چون ایمان دارم. کسانی که با کوچکترین حوادث دنیا، احساس بدبختی و با به دست آوردن ذره‌ای از دنیا، احساس خوشبختی می‌کنند، شادی‌ها و غصه‌هایشان کودکانه است و این باعث خسران شان می‌شود. دغدغه انسانی که نگاه ابدی به خودش دارد، داشتن قلب سالم است کسی که نگاه ابدی به خودش دارد، بزرگترین دغدغه‌اش داشتن قلب سالم است. چنین کسی برای بخش‌های دیگر اضطراب ندارد. این برایش مهم است که می بیند به محض این که سوت پایان را بزنند، او وارد دوران ابدی زندگی‌اش می‌شود. در آنجا نظامی هست که میلیاردها برابر بزرگتر از اینجاست. به همان اندازه که دنیا نسبت به رحم مادر بزرگتر و پیچیده‌تر و پیشرفته تر است، آنجا هم به مراتبی بیشتر از این نسبت، بزرگتر و پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر از دنیاست. همانطور که اگر جنین در رحم مادر بفهمد که دنیا چیست، طور دیگری رشد می کند، ما هم در دنیا اگر بفهمیم که آخرت یعنی چه، طور دیگری زندگی می کنیم. اگر جنین در رحم مادر، بدن سالم نداشته باشد، در عالم رحم، برایش نه دردی دارد و نه اشکالی؛ اما اشکال وقتی پیش می‌آید که به دنیا متولد می‌شود. یعنی اگر جنین در رحم مادر سر، دست، پا، و ... نداشته باشد، زنده است و مشکلی ندارد؛ اما وقتی متولد می‌شود و چشمش به حقایق دنیا باز می‌شود، تازه پی می‌برد به این که واقعاً نیاز به این اعضا دارد. البته نقص داشتن جنین و ایرادات دیگر آن، مربوط به کوتاهی هایی است که پدر و مادر انجام می‌دهند؛ اما نقص داشتن ما برای زندگی ابدی، مسوولیتش به خود ما بر می گردد. ممکن است ما الان از اینکه قلبمان (قلب حقیقی) سالم نیست، دردی احساس نکنیم؛ اما بعد از تولد به عالم بعدی، می فهمیم که نداشتن قلب سالم، چه بلایی بر سر ما می آورد. البته امکان ندارد که انسان درد را احساس نکند، ولی گاهی به خاطر بعضی از مشغله­ ها متوجه این درد نمی‌شود. مثل این است که دست می‌سوزد و از یک حدی که گذشت و سوخت، عصب دیگر کار نمی‌کند. وقتی عصب کار نکرد، هر چقدر بسوزد، شخص متوجه نمی‌شود که چقدر خسارت دیده و فکر می‌کند هیچ خسارتی ندیده است. اما بعداً موقع کار، متوجه می‌شود که به خاطر شدت سوختگی دست، قادر به کار کردن نیست. همینطور، گاهی انسان اصلاً متوجه نیست که چه خسارتی دارد به خودش می‌زند. ولی بعداً که یک دفعه تولد به برزخ حاصل می‌شود، متوجه خسارت می‌شود و تازه می‌فهمد که حسادت و تکبر با جانش چه کار کرده، خودخواهی، زودرنجی، حساسیت، عصبانیت، خودکم بینی، افسوس برای گذشته، بیخود حرص و جوش آینده را خوردن و ... با روحش چه کار کرده است. آن موقع که ما مشغول به زندگی دنیا هستیم، خیلی متوجه ی این خسارتها نمی‌شویم. انصراف از عالم فانی در گرو معرفت صحیح است اگر کسی واقعا به این فهم رسیده باشد که باید از عالم فانی منصرف شود، باید به معرفت صحیح دست پیدا کند. در خصوص این انصراف، امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) می‌فرماید:« مَنْ صَحَّتْ مَعْرِفَتُهُ اِنْصَرَفَتْ عَنِ اَلْعَالَمِ اَلْفَانِی نَفْسُهُ وَ هِمَّتُهُ[1] = اگر معرفت کسی درست باشد، نفس و همت او از عالم فانی رویگردان می‌شود.» به عنوان مثال، شما یک جنین سالم را چگونه می‌بینید؟ باید بدانیم که جنینی سالم است که همت و اراده ­اش فقط متوجه رحم نیست، بلکه متوجه دنیا هم هست و دارد برای زندگی خوشبخت در دنیا رشد می کند. می‌گوییم این جنین، جنین سالم و باهوش و عاقلی است. این جنین اصلاً دوره ی رحمی را اصل نمی داند و به راحتی آن را طی می کند. اول نطفه است، بعد مضغه، بعد علقه و همینطوری رشد می‌کند و خود را با تلاش، برای تولد آماده می‌کند. ماندن در رحم خیلی برایش جدی و مهم نیست، چون می داند که باید برود. در رحم دنیا هم همینطور است. اگر یک نفر واقعاً خودش را شناخته باشد، بنا بر فرمایش حضرت علی(علیه‌السلام) همه دغدغه‌هایش آخرتی می‌شود. این آدم خیلی آدم باشعور و عاقلی است. آدم بزرگی است. برای همین رمز شادی و آرامش او، در معرفت صحیح است. برای این آدم، کسب قلب سالم مهم است. سالم از غصه ­ها، سالم از اضطراب‌ها، سالم از تشویش‌ها، سالم از بیماری‌ها، سالم از تکبر، سالم از خودبینی. چنین آدمی در اینجا غصه ­اش فقط سلامت است. مثل غصه ­هایی که یک جنین عاقل و موفق، در رحم مادر برای تولد سالم دارد. باور ابدیت، مساوی است با رویگردان شدن از چیزهای فانی نشانه آدمی که ابدیت را باور کرده، این است که از چیزهای فانی و موقت دنیا رویگردان می‌شود. حضرت امام باقر(علیه‌السلام) فرمود: «اِعلَم اَنَّهُ لا عِلمَ کَطَلَبِ السَلامَۀ وَ لا سَلامَۀَ کَسَلامَۀِ القَلب= هیچ علمی مثل این نیست که انسان دنبال سلامتی باشد و هیچ سلامتی هم مثل این نیست که انسان دنبال سلامت قلب باشد.» انسان هرچقدر هم تحصیل کند، اما قلب سلیم تحصیل نکند، فایده ندارد. مثل جنینی است جنین بدن سالم نداشته باشد. در این حالت، دیگر فرقی نمی‌کند که دوتا سر با خودش به دنیا بیاورد یا چهارتا پا بیاورد و یا هیچ دستی نیاورد. ما متأسفانه خود حقیقی مان را به رسمیت نمی‌شناسیم و حاضر نیستیم آن را بپذیریم و با آن آشتی کنیم. در مقابل این خود، مثل یک بچه ناخواسته‌ای هستیم که هیچ وقت در خانه او را نمی‌خواهند و همه از او متنفر هستند. ما هم خود حقیقی مان را هیچ وقت نمی‌پذیریم و چون آن را نمی‌پذیریم، نیازهای آن را هم به رسمیت نمی‌شناسیم. وقتی نیازهایش را به رسمیت نمی‌شناسم، هر چه این «خودِ» من فریاد می‌زند که من ابدی هستم، جاودانه هستم، نیازم الله است. نیازم معشوق جاودانه و کمال مطلق است، من توجه نمی‌کنم. گاهی با کمالات جمادی سرش را گرم می‌کنم و با طلا، موبایل، روسری، مقنعه، خانه،  فرش و ... و وقتی حوصله­ام سر می‌رود، مدام اینها را عوض می‌کنم تا شاید یک طوری سر پا باشم. گاهی هم با کمالات گیاهی مثل هیکل، اندام، زیبایی و رفتن به باشگاه و این جور مشغولیت ها سرش را گرم می‌کنم. گاهی هم با درس و علم و مدرک تحصیلی و هنر و ... . این یعنی شما مدام داری پستانک‌ها را عوض می‌کنی و این خود حقیقی دارد داد می‌زند و شما پیوندی با الله برقرار نمی‌کنید. چون با دلبر اصلی‌ات به آرامش نمی‌رسید، شاد نیستید. اگر دارم می‌گویم:«اشهد ان لا اله الا الله»، دارم تعارف می‌کنم. انسان زمانی می‌گوید:«اشهد ان لا اله الا الله» که واقعاً با خدا شاد باشد و خلأ احساس نکند. با وجود خدا، سر چیزی داد نزند. برای چیزی جیغش در نیاید. هدف از عزاداری ها، شباهت ما به اهل بیت ع است هدف از عزاداری‌ها یک امر بسیار بزرگ است. آن امر بسیار بزرگ، شباهت ما و زندگی ما با اهل بیت (علیهم‌السلام) در دنیا و آخرت است. ولی ما اصلاً از عزاداری‌ها این را نمی‌خواهیم. 40 سال این را می‌خوانیم: «اسئل الله ان یجعلنی معکم فی الدنیا و الآخرۀ= من از خدا می‌خواهم که من را با شما در دنیا و آخرت قرار بدهد»؛ اما دغدغه من واقعا این نیست. یک ورزشکار برای آماده شدن و شرکت در مسابقات ورزشی، چندین ماه را به تمرین می‌گذراند، زحمت می‌کشد، از خانواده‌اش دور می‌شود تا در مسابقه شرکت کند و پیروز شود. حتی ممکن است شکست بخورد. برای یک مقام، یک رتبه گیاهی که از رتبه حیوانی هم پایین تر است، ماه ها به خود سختی می‌دهد. اما ما برای کسب رتبه «فوق عقلانی» و زندگی با امام زمان و اهل بیت (علیهم‌السلام) در دنیا و آخرت، هیچ دغدغه‌ای نداریم. کدام شب بی‌خوابی به سرمان زده به عشق امام زمان و به عشق خدا؟ چند روز از تعطیلی‌های‌مان را برای این کار گذاشته‌ایم؟ چند روز حاضر شده ایم از خانواده به خاطر این که به امام زمان ملحق شویم و در چادر امام زمان (علیه‌السلام) برویم، دور باشیم؟ چقدر حاضر شده ایم برای این شان هزینه کنیم؟ برای همین هم امام حسین (علیه‌السلام) برای ما فقط یک وسیله برای کمالات «جمادی و نباتی و حیوانی» است. بقیه ائمه نیز، برای ما همینطور هستند. برای همین، بیشتر هیئت ها رابطه مزدورانه به اهل بیت (علیهم‌السلام) دارند. می‌گوید: من ده روز عزاداری برای تو گرفتم، پاداش می‌خواهم. مداحان نادان هم می‌گویند: امشب شب مزد است. دعا کنید، حاجت دارید، مریض دارید، چک برگشتی دارید، شوهر می‌خواهید، زن می‌خواهید، امشب بگویید. البته درست است که آنها باب­ الحوائج هستند و ما باید نیازهای‌مان را به آنها بگوییم. بعد از خدا ائمه (علیهم‌السلام) را داریم و کسی جز اینها نداریم. نمی‌گوییم این خواسته ­های‌مان را به آنها نگوییم. باید به آنها گفت؛ اما عشق­ ورزی و مهرورزی را مشروط به این چیزها نکنیم. عزاداری یک فرصت و یک میکده است برای این که من جانم را با یاد اصل خودم، ریشه و خانواده آسمانی خودم و پدر مادر حقیقی خودم، آرامش بدهم و از این ارتباط سرمست شوم. نه اینکه بگویم اگر حاجتم را ندهی، دیگر هیئت نمی‌آیم؛ دیگر اسمت را نمی‌آورم؛ دیگر حرم نمی‌آیم. چه چیزی باعث می‌شود که رابطه ما با اهل بیت ع ضعیف شود؟ یک فرمول مهم وجود دارد که در تمام صحنه ­های زندگی به شما کمک می‌کند. این فرمول می‌گوید: هر وقت رابطه شما به خاطر چیزی با خدا و اهل بیت (علیهم‌السلام) ضعیف شود، قیمت آن چیز، در نزد تو از خدا و اهل بیت (علیهم‌السلام) بیشتر است. مثلاً می‌بینی تا مشکل طلاق برای کسی پیش می‌آید، اولین چیزی که آشکار می‌شود، خراب شدن رابطه‌اش با خداست. می‌بینی افسرده می‌شود، رابطه ­اش با خدا و ائمه خراب می‌شود. نمازش خراب می‌شود. این نشان می‌دهد که این فرد فقط یک شوهر یا یک زن می‌خواسته و خدا را فقط در این حد قبول دارد که اگر این باشد و اگر شکمش سیر باشد، اگر پول داشته باشد، نماز می‌خواند و روزه می‌گیرد؛ اما اگر قرار باشد مثل شعب ابیطالب در طول سه سال، ده نفر هر روز یک خرما را دهان شان بگذارند، به خاطر خدا عمراً اگر کسی دینداری بکند. وقتی رابطه ما با خدا و اهل بیت (علیهم‌السلام) به خاطر خراب شدن یک امر دنیایی به هم می‌خورد، یعنی آن امر دنیایی برای ما بزرگتر از خدا و اهل بیت (علیهم‌السلام) است. ما باید یاد بگیریم که عشق‌ ما یک عشق واقعی باشد. من به دختر و پسرهایی که تازه ازدواج می‌کنند، می‌گویم: سعی کنید عشق تان پایدار باشد. اگر می‌خواهید عشقتان پایدار باشد، اولین چیزی که با هم عهد می‌بندید، این است که بگویید ما همدیگر را آنقدر دوست داریم که حاضر نیستیم به خاطر دنیا به همدیگر ناراحت و عصبانی شویم. اگر یک دختر و پسر یا یک زن و مرد، از اول این را اصل قرار بدهند که من هیچ وقت به خاطر چیزی که بوی دنیایی دارد، عصبانی نمی‌شوم، غر نمی‌زنم، نق نمی‌زنم و حال طرف مقابل را نمی‌گیرم، عشق شان پایدار خواهد بود و به قول امام صادق (علیه‌السلام) این عشق هر روز زیادتر می شود. ما باید با خدا و اهل بیت هم همینطور باشیم. می‌گوید: جوانی من فدایت حسین جان، کی می‌رسم به کربلایت حسین جان. اما اگر حاجت ما را ندهند و خیلی وقتها هم نمی‌دهند تا به ما بفهمانند که تو واقعاً آنطوری که ادعا می‌کنی نیستی. آن وقت می‌گوید: آقا 30 سال دَرِ خانه ­ات زحمت کشیدم، گدایی کردم. اینقدر شعور ندارد که بفهمد، این 30 سال محبت آنها بوده که توانسته در خدمت شان باشد. آنها لطف کرده اند که تو را 30 سال در خانه شان نگه داشته اند. می‌توانستند تو را بیرون کنند. یک شکلات یا یک پستانکی به تو بدهند و بروی. حالا ما منت می‌گذاریم سر اهل بیت (علیهم‌السلام) که 30 سال تو را در هیئت و حسینیه نگه داشته اند. منت می گذارد که من عزاداری کردم، من پرچم زدم، من شام دادم، من ناهار دادم، من مشکی پوشیدم. اما نمی‌گوید: در حق من لطف کرده اند و به من اجازه داده اند که من مشکی بپوشم. به من لطف کرده اند، پرچم زدم. نمی گوید که به من خانه دادند، سلامتی دادند، پول دادند که من این کارها را برایشان بکنم. خودشان داده اند و خودشان هم اجر می‌دهند. اما ما وارونه نگاه می‌کنیم. بعد طلبکار هم هستیم. اصلاً این عشق، عشق خوبی نیست. بیاییم یکبار هم که شده، زیارت عاشورا را راست بخوانیم. بگوییم: «اسئل الله ان یجعلنی معکم فی الدنیا و الآخرۀ». بگوییم: ای امام حسین، ای پدر خوبم، من واقعاً بزرگترین آرزویم این است که هم در دنیا با شما باشم و شما من را از چادرتان بیرون نکنید و هم موقع مردن به بعد، با شما باشم. عزاداری برای اهل بیت ع باید از جنس عشق باشد ما را در زیارت عاشورا به کجاها دارند دعوت می‌کنند؟ ما باید تلاش کنیم که اگر عزاداری هم داریم، عزاداری‌مان از جنس عشق پدر و فرزندی و از جنس محبت باشد. با شناخت حقیقت خودمان باشد. از این که آنها به ما این سعادت را و این توفیق را داده‌اند، خوشحال باشیم و تشکر کنیم. استاد ما می‌فرمود: در شهر ما آقایی بود. خیلی وضع مالی خوبی داشت. نوبتی برای امام حسین (علیه‌السلام) مجلس می‌گرفت. یکبار برای مردم می‌گرفت؛ یکبار برای طبقات بازاری‌؛ و یک شب هم برای وزیر وزرا و وکلا و گردن کلفت‌های شهر مجلس می‌گرفت و آنها را دعوت می‌کرد و سفره امام حسین می‌انداخت. در شبی که برای آدم هایی که رتبه دنیایی شان خیلی بالا بود، مجلس گرفته بود، یکی از همین اراذل و اوباش‌ محل هم سرش را پایین می‌اندازد و می‌گوید مجلس امام حسین است و به این مجلس می‌رود و بالای مجلس هم می‌نشیند. صاحب مجلس می‌بیند که الان افراد باکلاس می‌آیند. به او می‌گوید: بیا کارت دارم و او را یک طوری بیرون می‌کند که برود. دهه که تمام می‌شود، امام حسین را خواب می بیند. حضرت رویش را از او برمی‌گرداند. این شخص به دست و پای حضرت می‌افتد و گریه می‌کند که آقا تو را به خدا جوابم را بدهید، مگر من چه کار کرده‌ام؟ من که جز خدمت کاری نکردم. حضرت جواب می‌دهند: چرا فلانی را از مجلس بیرون انداختی؟ مگر خانه تو بود؟ مگر سفره سفره تو بود؟ مگر مجلس مال تو بود؟ مگر غذا مال تو بود؟ تمام زحماتت هدر رفته که دل یک نفر را اینطوری شکستی. گفت: حالا آقا چه کار کنم؟ گفت: برو و از او حلالیت بطلب. این شخص می‌رود در خانه آن بنده خدا و او که این را می‌بیند، خیلی می‌ترسد، دوباره شروع می‌کند التماس و عذرخواهی که آقا ببخشید من عذرخواهی می‌کنم آن روز آمدم خانه شما، نمی‌دانستم. این می‌گوید: آقام امام حسین من را فرستاده که از تو حلالیت بخواهم. او می‌پرسد: آقا به من هم توجه دارند؟ آقا من را هم می‌شناسد؟ گفت: بله آقا خیلی دوستت دارد. اینقدر به تو توجه دارد که آمده گوش من را گرفته و فرستاده که بیایم از تو حلالیت بخواهم. او هم توبه می‌کند و آدم خوبی می‌شود. ما باید بفهمیم که چه چیزی از عزاداری می‌خواهند. برای چه گفتند ما عزاداری کنیم؟ این گریه ما را به کجا می‌خواهد برساند؟ باطن این قضیه را بفهمیم. بفهمم که این گریه باید من را و قوای من را برای امام حسین، برای رسیدن به خود حضرت، برای رسیدن به امام زمان، برای ملحق شدن برای رفتن در چادر امام زمان، آزاد کند. اگر دست من در دست امام زمان (علیه‌السلام) نرود، عزاداری من در همان حد و سطح عزاداری بقیه فرقه­ها است، ثواب دارد اما آن چیزی که از ما توقع دارند، این نیست. ما فرزندان امام حسین (علیه‌السلام) هستیم. ما فرزندان فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) هستیم. کسی که فرزند امام حسین است، نوع عزاداریش باید مزدورانه نباشد باید عاشقانه باشد. پی نوشت: [1] .  غرر الحکم و درر الکلم،  جلد۱، صفحه664.   ع ل 375

شب نوزدهم، نخستین شب از لیالی قدر است. بحثی که تقدیم می‌کنیم، ادامه بحث سال های گذشته «نقش انسان در تقدیرات شب قدر» است. گاهی ممکن است یک انسان در شب قدر، تقدیرات منفی برداشت کند. یعنی به جای اینکه چیزی گیرش بیاید، چیزی را از دست بدهد. این هم به خاطر نحوه برخوردش با ماه مبارک رمضان و شب های قدر است. چون ادب و حرمت ضیافت الهی را نگه نداشته است، از این رو، آن چیزی که نصیبش می‌شود، تقدیر مضر و خطرناکی خواهد بود. گاهی هم افراد ادب و احترام این ماه را نگه می دارند و تقدیرات خوبی نصیبشان می شود، اما بعضی افراد به خاطر داشتن سعه وجودی‌شان، تقدیرات چند نفر یا هزاران یا صدها هزار نفر نصیب شان می شود. اینها آن چنان ظرفیت پیدا می‌کنند که می گوید: خدایا هر خیری را به هر کس دادی، به من هم عطا کن و هر شری که از آنها دفع می کنی، از من هم دفع کن. چنین سخنی در زبان راحت است، ولی برای دریافتش ظرفیت می خواهد. «دل» را باید به طور کامل برای دریافت های بزرگ به میدان آورد   برای اینکه انسان بتواند چنین تقدیراتی را دریافت کند، باید روی یک بخش از وجودش کار کند تا آنها را دریافت کند و آن «قلب» است. زیرا اگر انسان برای داشتن حیات معنوی و جذب خیرات با قلبش حاضر نشود، چیزی دریافت نمی‌کند. خیلی از افراد با همه قلب شان وارد ضیافت نمی شوند و آن را در جاهایی دیگر هم مصرف می‌کنند. یعنی در عین این که با کمالات «جمادی، گیاهی، حیوانی و علمی» عشقبازی دارند، مقداری از دلشان را هم برای خدا و اهل بیت می‌گذارند. درحالی که هر کس به همان مقدار از قلبش که به اشتراک گذاشته، نصیبش می شود؛ اما چون همه قلب وسط میدان نیست، ظرفیت دریافت همه خیر را نخواهند داشت و به طور طبیعی، با محرومیت روبه رو هستند. پس باید قلب ما علاوه بر شب قدر، در همه جریانات حقیقی و واقعی دین حاضر باشد تا بتواند از ضیافت یا سایر رحم های زمانی، ارزش ها و رشدها را دریافت کند. در رحم زمانی شب قدر باید تپش قلب و دغدغه های آسمانی و شورها و عشق ها همه وجود انسان را بگیرد. یعنی همه وجود انسان باید درگیر شود. امام زمان علیه السلام به تپش قلب ما نگاه می کند. برای در میان بودن قلب، قاعده ای داریم بنام «المرءُ مع من أحبَّ» که نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: انسان با کسی است که دوستش دارد. «مع» کلمه خیلی مهمی است. یعنی یکی شدن، یعنی معیت. اگر دلت با هر چیز یا کسی باشد، قیمتت هم همان است. امل و آرزو کردن،غیر از درخواست معقول است. با آرزو نمی شود بهشت را به دست آورد. همان طور که حضرت فرمود: «بهشت با تمنا به دست نمی آید». مرنج و مرنجان قبر به اندازه روح است. فشار قبر برای روح است. اگر روح دائما فشار دارد، دائما رنجش دارد، نشانه این است که فشار قبر دارد. همه عرفان در این دو کلمه است: مرنج و مرنجان. هر دو فشار قبر دارد. چون انسان را محدود می کند. بعد از ورود به نظام برزخی، همه برزخ خودت هستی. شما از نعمت های برزخ بی نهایت به مقدار وسعت قلب، سعه وجودی و سعه صدرت گیرت می آید. اگر تنگی داشته باشی یعنی فشار قبر داری. حسادت، تنگ نظری، سوء ظن، بدبینی، خودشیفتگی، خودخواهی، بی‌محبتی، حساسیت و...یعنی فشار قبر. به این موضوع دقت کنید. کسی که وارد برزخ می شود، گاهی توشه شب اول قبر را هم ندارد؛ چه رسد به مراحل بعدی زندگی پس از مرگ. چون دستش خالی است. بعضی ها چهارده معصوم به استقبال شان می آیند و او را می برند. چون هزار بار در دنیا این مسیر را با چهارده معصوم رفته است. بعضی هم آنقدر ثروت دارند که در نظام برزخی و هم در قیامت به خدا می گوید خدایا هر کس را می خواهی با نامه عمل من نجات بده. پس برزخ همه اش سینه توست. صحنه قیامت با قلب شما تنظیم می شود. اتفاقات قیامت و برزخ، به اتفاقات قلب تو بستگی دارد. پس روی قلبت کار کن. چون تمام سرمایه انسان قلب اوست و با این قلب زندگی می کند. اگر تاجر هستی، با دلت تجارت کن. خوش به حال دلی که برای اهداف امام زمان و حکومت جهانی حضرت کار کند. میزان شفاعت یک نفر، بسته به نوع و میزان دلی است که می گذارد. شفاعت یعنی شفیع شدن، یعنی جفت شدن. تو بسته به این که چقدر با معصوم زندگی کرده ای، می توانی خودت را به آنها برسانی. شفاعت یعنی جفت تو. با این جفت، هم می توانی آن طرف بروی و هم دستت را بگیرند. پس سعه وجودی خیلی مهم است. چون قرار است آن طرف برویم. این که قرآن می فرماید: بهشت هر کس به اندازه آسمان و زمین است، این هم در واقع خودت هستی. تو اگر دل نداشته باشی، نمی توانی از آن استفاده کنی. برای استفاده از چنین بهشتی باید محدودیت هایت را برداری. باید کوچکی، تنگ نظری، حسادت، بدبینی را از بین ببری و صاف شوی و جلو بروی. پس کار اصلی ما در دنیا، کار کردن با قلب است. خداوند مخصوصا موانع را می‌گذارد تا با شکستن شان، آزاد شویم. یکسره باید سختی ها را برداریم و در کنارشان شاد، آرام و قوی باشیم. برای همین بود که خداوند فرمود: «لقدخلقنا الانسان فی کبد= محققا انسان را در سختی آفریدیم». تمرینات ماه مبارک رمضان، تمریناتی است که سینه ما را وسیع می کند. نباید ساده از کنار آن‌ها رد شویم. باید تفکر و تأمل کرد. با نیت، قلبمان وسعت پیدا کند. رسالت منتظران، زمینه سازی برای ظهور و تحقق «دولت کریمه» است یکی از دعاهای ماه رمضان که موجب وسعت دلمان می شود، دعای «اَللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اَللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقیرٍ... » است. خدا از همه ما امتحان می گیرد. آیا تو واقعا برای شاد کردن اموات و بی نیاز شدن فقرا عملیاتی هستی یا نه؟ قلبت برای اموات، نیازمندان و فقرا می تپد یا نه؟ این دعا، برای سازندگی است. باید با این نیت ها بزرگ شوی. باید سعه صدر پیدا کنی. باید دغدغه‌مند باشی و تلاش کنی. باید روی قلب، نیت ها و دغدغه هایمان کار کنیم تا بهترین تقدیرات را دریافت کنیم. برای حل کردن ریشه همه مشکلات، باید به سمت ایجاد تمدن اسلامی حرکت کرد. در این تمدن نه فقیری پیدا می شود، نه غمزده ای، نه بدهکاری، نه فسادی، نه کینه ای، نه در گیری و... . اگر هم کارهای دیگری انجام می دهیم، باید براساس این نیت انجام بدهیم. یعنی هر کار و هر کمک کردنی را به سمت دولت کریمه جهت دهی کنیم. دعاها ما را تربیت می کنند. هر شب دعای «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْكَ فِی دَوْلَةٍ كَرِیمَةٍ» وارد شده است. هزار سال این دعا را به ما گفته اند، ولی ما گوش نکردیم. «رغبت» کار قلب است. باید جهانی فکر کرد. رغبت یعنی تو همه دلت برای دولت کریمه باشد. به هیچ چیزی در زندگی ات به غیر از آن فکر نکنی. هیچ آرمانی غیر از دولت کریمه نداشته باشی. اگر فعالیت های جمادی، گیاهی، حیوانی و عملی داری، همه را برای برقراری این دولت کریمه جهت دهی کن. برای دولت کریمه هم باید سبک زندگی و در صحنه بودنت نشان بدهد که کجای کار هستی. قا256 دولت کریمه