انسان از نگاه دین مبین اسلام، موجودی برتر از سایر مخلوقات (لقد کرمنا بنی آدم)(1)، شایسته تحسین خداوند (فتبارک الله احسن الخالقین)(2)، مسجود ملائک (و اذ قلنا للملائکه اسجدو لادم فسجدوا الا ابلیس...)(3)، و امانت دار الهی (انا عرضنا الامانه علی السموات و الارض و الجبال فا بین ان یحملنها و اشفقن منها و حملها الانسان...)(4)است.بی شک آنچه که او را در این جایگاه رفیع می نشاند، ارتباط ویژه ای است که با معبود و خالق خویش برقرار می نماید.نماز که ستون دین (5)میزان اعمال (6)، و رمز مقبولیت سایر اعمال است (7)، اگر حق آن، در قالب و محتوا، ادا شود، همه را از برکات خود بهره مند می سازد. یکی از برکات نماز، نقش و تاثیر آن بر سلامت است.سلامت از موضوعاتی است که از جهاتی می توان آن را مورد بررسی قرار داد؛ سلامت جسم و روح، سلامت اجتماعی و اخلاقی و ...اسلام آخرین حلقه اتصال وحی به بشر است؛ لذا سلامت، در همه ابعاد آن که با تعالی و تکامل انسان-که هدف خلقت است، مورد توجه و نظر اسلام قرار می گیرد. مهم ترین آثار نماز، مربوط به اثر معنوی ان است که اگر به شایستگی اقامه گردد روح انسان را در جهت تکامل حقیقی به پرواز در می آورد و به تبع آن سایر ابعاد سلامت یعنی سلامت جسمی، اخلاقی و اجتماعی نیز حاصل می گردد. تاثیر نماز بر سلامت روحی و روانی انسان   بسیاری از ناآرامی های روحی و روانی ریشه در دوری از فطرت خداگرایی انسان دارد؛ به عبارت دیگر منشا آن از خود بیگانگی اوست.عصبانیت، اضطراب، دلشوره، ترس و افسردگی از نشانه های فشارهای عصبی-روانی است و نماز دارویی آرام بخش برای رفع این تنش ها محسوب می شود؛ چرا که ارتباط با خدا به سان ارتباط انسان با سایر موجودات نیست.او خدای خود را موجودی توانمند (والله علی کل شی قدیر)(8)و آگاه به اسرار و نهان (و یعلم ما تسرون و ما تعلنون و الله علیم بذات الصدور)(9)و ستارالعیوب می داند. انسان برای ارتباط با خدای خود نگران گسستن ها، محدودیت ها و ناتوانی در برآوردن خواسته ها و افشای اسرار خویش نمی باشد؛ بلکه در یافته که خدایش در همه حال حتی به هنگام گناه او را رها نمی کند و راه هایی برای نجات وی در پیش روی او می گذارد (و من یعمل سوء ا او یظلم نفسه ثم یستعفرالله یجد الله غفورا رحیما)"هرکسی مرتکب گناه می شود یا به خدا ظلم روا داد آنگاه از خداوند طلب مغفرت کند به یقین خداوند را بخشنده و رحیم خواهد یافت"(10)و همان گونه که خود فرمود:(ادعونی استجب لکم)"بخوایند مرا تا اجابت کنم شما را"(11)پس پیوسته به خواسته های کوچک و بزرگ انسان توجه دارد.او از سیره و کمال معصومین آموخته که هنگام دعا با قلبی مملو از یقین و اطمینان به اجابت خواسته ها و پاسخگویی خداوند امیدوار باشد، همچنان که پیامبر گرامی اسلام فرمودند (ادعوا الله و انتم موقنون)" خدا را در حالی که یقین به اجابت دارید بخوانید"(12)او می داند که آینده از آن انسان های پرهیزکار است (والعاقبه للمتقین) (13)پس حوادث روزگار و ظلم ظالمان و ناکامی های ظاهری او را دلسرد و افسرده نمی کند و با امید به آینده ای روشن در وجود خود احساس آرامش کرده، با اتکاء به ذات لایتناهی، فردی موفق در زندگی خویش می باشد که (الا بذکر الله تطمئن القلوب)"آگاه باشید که فقط به یاد خدا دل ها آرام می گیرد"(14)شایان ذکر است که در منابع اسلامی برای برقراری ارتباط با خدا و تقویت سلامت روانی فرد، علاوه بر نماز یومیه بیش از 200 نماز مستحبی و واجب ذکر شده است که به مقتضای شرایط و در مشکلات مختلف، او را یاری می نماید، از آن جمله اند: -نماز آیات:به هنگام ترس از وقوع بلایا و حوادث طبیعی، که موجب آرامش در فرد مضطرب می شود. -نماز آمرزش گناهان:برای انسانی که مرتکب خطا و معصیت شده است. -نماز قضای دین:برای رفع ترس و نگرانی از بدهکاری. -نماز کفایت ظلم سلطان:برای رفع نگرانی از جور حاکمان جبار. -نماز لیله الدفن:برای کسی که به سبب از دست دادن عزیزی احساس گناه و قصور می کند و با نگران جایگاه وی است. -نماز استخاره:برای فردی که دچار تردید و تحیر در امری است و نمی تواند تصمیم قاطعی بگیرد. -نماز مصیبت زده:به هنگام رویداد حادثه ای ناگوار در زندگی. -نماز رفع هم و غم:برای برطرف نمودن احساس غم و اندوه. و ...(15) تاثیر نماز بر عزت نفس انسان   یکی از مظاهر مثبت روح و روان آدمی، احساس شایستگی و توانمندی و اعتماد به نفس است که احساس حقارت و ناتوانی در مقابل آن قرار می گیرد.دکتر"کراز"در مدرسه بهداشت دانشگاه "میشیگان"رابطه بین دین و عزت نفس را در یک نمونه بزرگ غالبا مسیحی مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید، اشخاصی که در مقابله با مشکلات، شدیدا متکی به دین و اجرای عبادت بودند، سطوح بالایی از عزت نفس را نشان می دادند.(16) در دین اسلام، خداوند انسان را در سنی خاص مکلف به برپایی نماز می کند که از دو جهت، جالب توجه است؛ این که در این سن، فرد قدرت انتخاب دارد و در واقع خداوند عزیز به انسان احترام گذاشته و از او دعوت به انجام امری سازنده می کند؛ و در عین حال می خواهد که افراد به اختیار خود آن را بپذیرند و این نشانه شخصیت دادن به انسان و احساس کرامت نفس اوست: انسانی که در قالب زیباترین ارتباط با خدا و مبدا کمال، با انجام رکوع و سجود که از ارکان اصلی و اساسی نماز است، نمادی از فروتنی و تسیلم در آستان ساحت ربوبی را نشان می دهد.(17)خود را لایق پرستش خدا و ارتباط با او می بیند و احساس شایستگی و توانمندی می نماید.او در هیچ مقطعی از زندگی تنها نیست و همیشه و در همه حال، یاری توانمند همراه اوست که راهنمای او در قبول مسئولیت های بزرگ زندگی است، او با اعتقاد به خدای خویش به جایگاه و عزت خود یقین دارد (والله العزه و لرسوله و للمومنین)"عزت از آن خدا و پیامبر و مومنان است"(18)او چون خدای خود را عزیز می داند در سایه عزت الهی و تقوی و اطاعت از خداوند عزیز، احساس عزت و اعتماد به نفس می کند.رسول اکرم (ص)می فرماید:(ان الله تعالی یقول کل یوم انا ربکم العزیز، فمن اراد عز الدارین فلیطع العزیز) "خداوند تعالی در هر روز می فرماید من پروردگار عزیز شما هستم پس کسی که عزت دنیا و آخرت را می خواهد باید از خداوند عزیز اطاعت نماید"(19) و نیز می فرماید:(کسی که خود را در اطاعت خداوند خوار گرداند؛عزیزتر از کسی است که با نافرمانی خدا به عزت می رسد.)(20) تاثیر نماز بر تمرکز فکر و تقویت حافظه   تمرکز نه تنها شرط لازم،بلکه در بسیاری از موارد، شرط کافی برای رسیدن به موفقیت است؛ بنابراین اقامه کننده حقیقی نماز، بابرخورداری از حضور قلب در عبادت های روزانه، در واقع تمرکز حواس را بارها بارها در طول شبانه روز تمرین می کند و از این طریق، این صفت حسنه را، ملکه وجود خود می سازد تا با بهره بردن از آن در همه عرصه های زندگی، موفقیت را در همه ابعاد ممکن، نصیب خویش سازد. اهمیت تمرکز در نماز تا جایی است که رسول گرامی اسلام دو رکعت نماز با تفکر و تمرکز را بهتراز بیداری و تهجد دردل شب می داند.(21) و نیز می فرمایند:"بنده نماز می گزارد در حالی که یک ششم و یک دهم آن هم نوشته نمی شود، به درستی که برای بنده از نمازش، آن چه را که حضور قلب داشته، ثبت می شود.(22) تاثیر نماز در ایجاد نظم   یکی دیگر از آثار اقامه نماز یومیه در اسلام، منظم شدن نمازگزار است فردی که خودی را ملزم بداند در ساعات مشخصی از شبانه روز، برای نماز مهیا شود به نظم و انضباط عادت می کند، خصوصا با تاکیدی که بر خواندن نماز در اول وقت می شود.امام جعفر صادق (ع) می فرمایند:برتری نماز اول وقت بر آخر وقت، مانند برتری آخرت بر دنیا است.(23)و نیز یکی از صفات مومنین از دیدگاه قرآن، حفظ نظم و اوقات نماز است (والذین هم علی صلواتهم یحافضون)"مومنین کسانی هستند که بر اوقات نمازهایشان محافظت می کنند"(24) تاثیر نماز بر بهداشت خواب هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یمن دعای شب و ورد سحری بود هر انسانی حدود یک سوم عمر خود را در خواب به سر می برد؛ تاثیر کیفیت خواب بر روان و جسم انسان، امری انکارناپذیر است و ایجاد بهداشت خواب، در واقع، یک رکن مهم در بهداشت روانی و جسمی محسوب می شود. بنابراین هر عاملی که در تنظیم خواب موثر باشد، پیشگیری کننده و حتی درمانگر بسیاری از بیماری های جسمی و روحی خواهد بود.امروزه نخستین اصلی که در ایجاد بهداشت خواب توصیه شده، بیدار شدن منظم روزانه در یک ساعت خاص است.یک نگاه کلی به جدول اوقات شرعی نشان می دهد که وقت نماز صبح در طول سال با در نظرگرفتن تغییرات ناشی از حرکت وضعی و انتقالی زمین، زمان ثابتی است و اقامه نماز صبح و برخاستن مقارن طلوع فجر، در واقع اساسی ترین گام برای رعایت بهداشت خواب و در نتیجه، سلامت بدن و تعادل روانی است و این کار از طریق کاهش میزان خواب (REM)که خود بخشی از یک سیکل خوب بوده و در طول یک خواب 8 ساعته، حدود 90 دقیقه است صورت می گیرد، چرا که قسمت اعظم این مرحله در ساعات نزدیک صبح، به وقوع می پیوندند (25)و کسی که خود را ملزم به بیداری صبحگاهی برای نماز می کند با کاهش مرحله (REM)احساس نشاط کرده، انرژی وی برای انجام کار روزانه ذخیره می شود. رسول گرامی (ص)فرمودند:(هیچ بنده ای نیست که به اوقات نماز و جایگاه های خورشید اهتمام داشته باشد مگر آن که برای او راحتی هنگام مرگ و انقطاع از حزن و اندوه و نجات از آتش را تضمین می کنم.)(26)از سوی دیگر خواب شب بعد از عشا نیز بسیار آرام بخش و با کیفیت است چرا که فرد در هنگام نماز انباشته ای از زباله های ذهنی خود را تخلیه کرده و با تمرکز و حضور قلب با خدای خویش به راز ونیاز می پردازد و رسیدن به این مرحله از خودآگاهی، خوابی آرام را در طول شب در پی خواهد داشت."هاسیلوپ"می گوید مهم ترین عامل خواب آرام بخش که من در طول سال های متمادی به آن پی برده ام همین نماز است.(27)   تاثیرنماز بر تقویت عضلات بدن   یکی از عواملی که موجب سلامت انسان می شود، ورزش منظم روزانه است.به نظر می رسد انجام فریضه نمازهای پنجگانه علاوه بر ایجاد سلامت و نشاط روحی، دارای تاثیر جسمی نیز می باشد.حرکات نماز برای هر شخصی ر هر سن و سالی که باشد، مناسب است و بدون آن که فشار بیش از حدی بر او وارد کند، تاثیر خوبی بر انقباض و انبساط عضلات و مفاصل دارد؛ زیرا حرکات کششی که انسان در هنگام رکوع و سجود انجام می دهد به طور خاصی آرام بخش بوده موجب تقویت عضلات صورت، گردن، ساق پا، ران ها و ستون مهره ها می شود.(28)لازم به توضیح است که در منابع اسلامی علاوه بر نمازهای واجب فوق الذکر، نمازهای مستحبی فراوانی مورد توصیه قرار گرفته است که یکی از آنها، نمازهای نافله است که در مجموع، شخصی نمازگزار، روزانه پنجاه و یک رکعت نماز می گزارد؛ که این تعداد از حرکات ورزشی، می تواند در سلامت جسمی فرد بسیار موثر باشد. تاثیر نماز در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی   همه مجامع علمی بر این باورند که برای کاهش بیماری های قلبی-عروقی و درمان فشار خون مرضی، نیازبه کاهش اضطراب،عدم مصرف مشروبات الکلی، کاهش وزن و ورزش های سبک و منظم می باشد.(29) شایان ذکر است که توصیه به اقامه نماز با حضور قلب و طمانینه، علاوه برکاهش اضطراب، نوعی ورزش سبک و منظم هم شمرده می شود و نهی شدید آیات و روایات از اسراف، تبذیر و پرخوری (کلوا و اشربوا ولا تسرفوا)(30)و همچنین نهی از مصرف الکل در آیات قرآن، (یا ایها الذین آمنو انما الخمر و المیسر و الانصاب و الازلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه...)"ای مومنان شراب و قمار و انصاب (بتان)و ازلام (تیرهای مخصوص تفال)، پلید و عمل شیطانی است."(31) خود دستورالعمل مهمی برای پیشگیری از بیماری های قلبی-عروقی می باشد. تاثیر نماز در ایجاد تطابق با سرطان ها و پیشگیری از آن   تحقیقات نشان می دهد که کاهش افسردگی و هیجانات وافزایش کیفیت زندگی می تواند به مهارت های تطابق با بیماری های جسمی صعب العلاج کمک نماید.(32) دایر(Dwyer)، آثار میزان تجمع گروه های مختلف را در میان مرگ و میر ناشی از سرطان مورد بررسی قرار داد و اذعان داشت جوامعی که در مذهب خود برخی رفتارهای محافظه کارانه و رژیم غذایی مناسب و پرهیز از الکل و دخانیات را دارند و همچنین اعمال عبادی خود را به طور منظم و با تمرکز فکر انجام می دهند میزان کمتری از مرگ و میر در اثر سرطان را نشان می دهند.(33)در متون اسلامی نیز بسیاری از عواملی که موجبات سرطان را فراهم می کند اکیدا مورد نهی قرار گرفته است از جمله شراب، روابط نامشروع و ...رسول اکرم (ص)می فرماید:(اولین چیزی را که خداوند مرا از آن نهی کرد عبادت بت ها و شراب خواری بود)(34)و در قران کریم، خدای تعالی می فرماید:(ولا تقربو الزانی انه کان فاحشه و ساء سبیلا)"به زنا نزدیک مشوید که زنا قبیح وزشت بودن راهی بد فرجام است.(35)و حضرت علی (ع)فرموده اند:(شخص غیرتمند هرگز زنا نمی کند).(36) از آنجا که نماز،اوج ارتباط با خالق هستی است دعا و تلاوت آیات روح بخش الهی و تعظیم و تسبیح معبود با حضور قلب و طمانینه، می تواند موجب آرامش و اعتماد به نفس و خوش بینی و تسلیم در برابر قضا و قدر الهی گردیده و با افزایش مقاومت در مقابل ناملایمات، زمینه تطابق با مشکلات و بیماری های جسمی صعب العلاج را فراهم می آورد. ویلیام جیمز می نویسد:(قیافه دنیا در نظر مردم با ایمان فرق می کند، آنها قبول دارند که هر واقعه و امری که به زندگی آنها ارتباط دارد به نظرشان انعکاسی از مشیت الهی است و این مشیت الهی که از نظرها پنهان است، در نمازها و دعاها به شدت مشهود می گردد.اگر نیرویی برای تحمل پیشامدها لازم باشد دراثر دعا و نماز به دست می آید هرگونه دعا و نماز نشانه این اعتقاد است که با ارتباط با خدا، نیروی ملکوتی که غذای روح می باشد به دست آمده و قیافه دنیا طور دیگر جلوه می کند.(37) تاثیر نماز بر زخم های گوارشی   ازعوامل مهم در ایجاد بیماری های گوارشی تغذیه غیراصولی و استرس ها و فشارهای روانی می باشد."برونر"دراین رابطه می نویسد:(در شرایط استرس و اضطراب، عصب "واگ"تحریک شده و باعث افزایش ترشح اسید معده از سلول های جداری معده می گردد؛ افزایش اسید معده به طور ناگهانی یا به مرور زمان پوشش مخاطی و محافظ معده را از بین می برد و آنزیم های پروتیولتیک معده که در هضم غذا نقش دارند، به علت عدم وجود لایه محافظ، بافت خود معده را نیز هضم می کند. بنابراین هرعاملی که سبب تخفیف و کاهش استرس ها می شود می تواند نوعی عامل پیشگیری از زخم های گوارشی باشد.شخص نمازگزار درصورت حضور قلب و توجه به مفاهیم نماز وایمان، به قدرت لایتناهی پروردگار، خود را در مقابل هرگونه استرس، ایمن می کند چنان که خداوند در قرآن کریم می فرماید "و استعینوا بالصبر و الصلوه"(38) همچنین در منابع اسلامی به بهداشت تغذیه برای برقراری حضور قلب و تحصیل اثرات سودمند نماز نیز اشاره شده است.امام محمد باقر (ع)می فرماید:(در حالت کسالت و خواب آلودگی و با معده پر به نماز نایستید که اینها از راه های نفوذ نفاق اند و ...(39)و نیز رسول گرامی اسلام در ضمن روایت مفصلی فرمودند:(یکی از مواردی را که نماز شخصی، مورد قبول قرار نمی گیرد، نماز کسی است که شراب نوشیده باشد.(40) تاثیر نماز بر پیشگیری از عفونت کلیه و مجاری ادراری   طهارت و پاکیزگی و رعایت قوانین بهداشتی، نقش مهمی در جلوگیری از بیماری ها خصوصا عفونت کلیه و مجاری ادراری دارد. در دستورات و منابع اسلامی درباره بهداشت جسم، توصیه های فراوانی شده مخصوصا برای ورود به نماز در قالب شرایط و مقدمات نماز، به طهارت بدن و لباس از هر گونه آلودگی و نجاست امر می نماید(41)خداوند تعالی خطاب به رسول اکرم(ص)می فرماید:(قم فانذر، ربک فکبر و ثیابتک فطهر والرجز فاهجر)"ای پیامبر برخیز و به مردم هشدار بده و خدای خود را به بزرگی یاد کن و لباس خود را پاکیزه دار و از ناپاکی دوری گزین (42)"؛ همچنان که امام رضا (ع)نیز در بیان بخشی از علت وضو می فرمایند:(وضو برای پاک شدن نمازگزار از هرگونه آلودگی و نجاست است.)(43)لزوم انواع غسل ها برای زنان و مردان و تمیز نمودن بدن قبل از غسل و وضو از جمله مواردی است که بر آن تأکید شده است.استحباب تخلیه قبل از غسل و وضو و کراهت جلوگیری از بول و غائط برای حفظ وضو از جمله مواردی است که موجب کاهش عفونت کلیه و تولید سنگ های مجاری ادراری می گردد.رسول گرامی اسلام می فرماید:یکی از مواردی که موجب عدم قبول نماز می شود مربوط به افراد "زبین"(کسانی که از بول و غائط خویش جلوگیری می کنند)است.(44) پی نوشت ها :   * عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی گیلان **عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان 1.اسراء/(70) 2.المومنون/(14) 3.بقره/(34) 4.احزاب/(72) 5.ری شهری، م.میزان الحکمه (عربی)ج(2)، انتشارات دارالحدیث، چاپ اول، (1375)، ص (1627)، ح (1057) 6.میزان الحکمه (عربی)، ج (2)، ص (1626)، ح (10533) 7.میزان الحکمه (عربی)، ج(2)، ص (1630)، ح (10570) 8.حشر/(6) 9.تغابن/(4) 10.نساء/(110) 11.غافر/(60) 12.میزان الحکمه (عربی)، ج2، ص 880، ح5653 13.اعراف/(128) 14.رعد/(28) 15.طبرسی، مکارم الاخلاق، انتشارات الاعلمی، بیروت، 1422 ه.ق (2001م)، ص 385-381 و مفاتیح الجنان حاشیه و متن بحث نمازها 16.کونیک، هارولد جی، آثار دین بر بهداشت جسم و روان، ترجمه بتول نجفی 17.پژوهشگاه علوم انسانی و مطالب فرهنگی تهران، 1380، ص 79 18.منافقون/(8) 19.جوادی آملی، ع-رازهای نماز، نشر اسراء، قم 1383، ص 119 20.ری شهری، م.میزان الحکمه (فارسی)، ج 7، ص 365، ح 12962 21.ری شهری، م.منتخب میزان الحکمه، دارالحدیث، قم، چاپ دوم، 1380، ص 300، ح 3632 22.میزان الحکمه (عربی)، ج2، ص 1637 23.منتخب میزان الحکمه، ص 301، ح 3645 24.مومنون/(9) 25.گایتون وهال، فیزیولوژی پزشکی گایتون، ترجمه احمد رستمی و سید حمیدالله غفاری، ویرایش یازدهم، ج1، تهران، 1386، ص 227 26.مجلسی، م، بحارالانوار، ج83، قم، چاپ اول، 1427 ه.ق، ص 91، ح 5 27.رادفر، ش.عروجی، زم.بررسی نقش نماز در میزان شیوع اضطراب در دختران 28.فاکس و ماتیوس، فیزیولوژی ورزشی، ترجمه اصغر خالدان، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، جلد اول انتشارات دانشگاه تهران، 1368، ص 274-269 29.نمازی، م و سلحشور، ب، تربیت بدنی عمومی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی تهران، 1369، ص 58-55 30.اعراف/(31). 31.مائده/(90) 32.Breda.K.Sheltion.comlem entary alternative and un proven therapies Manual of cancernursing.Lippincottco,2004,pp:18-82 33.کونیک، هارولدجی،آثار دین بر بهداشت جسم و روان، ترجمه بتول نجفی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران، 1380، ص 114-112 34.عاملی، ح، وسایل الشیعه، ج 17، چاپ اول، موسسه الاعلمی بیروت، 1427 ه.ق (2007 م)، ص 126، ح 20 35.اسرا/(32) 36.احسان بحش، ص، آثار الصادقین، ج7، چاپ اول، نماز جمعه گیلان، رشت، 1369، ص 432، ح 24 37.جیمز، دین و روان، ترجمه مهدی قائینی 38.بقره/(153) 39.میزان الحکمه (عربی)، ج2، ص 1624، ح 10675 40.میزان الحکمه (عربی)، ج 2، ص 637، ح 10634 41.توضیح المسائل مراجع، ج1، تنظیم محمد حسن بنی هاشمی، دفتر انتشارات اسلامی چاپ هشتم، بهار 1383، بحث شرایط بدن و لباس نمازگزار، ص 481-447 42.مدثر/(5-3) 43-میزان الحکمه (عربی)، ج4، ح 21912 به نقل از علل الشرایع 44.منتخب میزان الحکمه، ص 300، ح 3629   منبع:دانشمند شماره559

زیارت اربعین در میان احادیث شیعه از ارزش والایی برخوردار است تا آن جا که از نشانه‌های فرد مومن برشمرده شده است؛ روز اربعین رابطه مستقیمی با ظهور منتقم سید الشهدا(ع) دارد. زیارت اربعین در میان شیعیان از جایگاهی بسیار والایی برخوردار است. علت تعظیم و بزرگداشت شیعیان نسبت به اربعین امام حسین (ع) را می‌توان در گفتار و سفارشات اهل بیت ریشه‌یابی کرد. امام حسن عسكرى (ع) فرموده است: پنج چیز از نشانه ‏هاى مؤمن است. گزاردن پنجاه و یك ركعت نماز واجب و نافله، زیارت‏ اربعین، انگشتر در دست راست كردن و پیشانى بر خاك ساییدن و بلند گفتن‏ بسم الله الرحمن الرحیم. زیارت اربعین از امام جعفر صادق (ع) روایت شده و خواندن آن در روز اربعین مستحب موکد است. شیخ عباس قمی زیارت اربعین را در کتاب ارزشمند مفاتیح الجنان نیز ذکر کرده است. اربعین روز تجدید اندوه شیعه روز اربعین برای شیعیان زمان تجدید غم و اندوه برای مصایب سید الشهدا است؛ این غم و اندوه در جان شیعیان جریان دارد تا به دست منتقم واقعی آل محمد انتقام خون‌های به ناحق ریخته شده در سرزمین کربلا ستانده شود به همین جهت روز اربعین را می‌توان زمان تجدید عهد با منتقم آل محمد دانست. سفارشات و دستورات اکید ائمه مبنی بر زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین را می‌توان به سبب بزرگداشت این غم و اندوه دانست تا از خاطر شیعیان محو نشود که همواره باید منتظر ظهور قائم آل محمد باشند. رابطه جلوه‌های عزاداری حسینی و انتظار میان جلوه‌های عزاداری برای امام حسین (ع) و ظهور حضرت صاحب الزمان رابطه مستقیم و تنگاتنگی را می‌توان یافت. از مهم‌ترین آنان می‌توان به منتقم بودن حضرت مهدی (عج) اشاره کرد. سرخی پرچم، سمبل ادامه جنگ نشانه‌ها و سمبل‌های انتظار ظهور حضرت در مظاهر حسینی جلوه‌های گوناگون دارد از جمله آن‌که می‌توان به پرچم سرخ رنگی که در بالای گنبد در حال اهتزار است اشاره کرد. اهتزاز پرچم سرخ رنگ در قبایل عرب مفهوم خاصی دارد از جمله آن‌که این جنگ هنوز ادامه دارد و پایان نپذیرفته است. زیارت اربعین و یاری کردن امام زمان یاری کردن امام زمان (ع) فقط محدود به انتظار برای ظهور آن حضرت نمی‌شود، بلکه همان طور که در زیارت اربعین به آن اشاره شده است: « قلبی لقلبکم سلم و امری لامرکم متبع و نصرتی لکم معده حتی یاذن الله لکم فمعکم معکم لا مع عدوکم؛ قلب من تسلیم قلب شماست و در امور زندگی از اوامر شما تبعیت می‌کنم و برای یاری دادن شما آماده‌ام تا این که خداوند به شما اجازه خروج دهد. پس من همراه با شمایم نه همراه با دشمنان شما» انتظار تنها یک امر قلبی نیست انتظار ظهور امام زمان تنها منوط به یک امر قلبی نمی‌شود، بلکه این انتظار باید همان طور که در زیارت اربعین به آن اشاره شد در عمل شیعیان نیز جلوه پیدا کند. شیعه‌ای که قلبا تسلیم امر امامت است و در شئونات زندگی از اوامر اهل بیت اطاعت کند و نسبت به دشمنان ایشان بیزاری داشته باشد را می‌توان در جریان ظهور و انتظار فعال دانست. نکته‌ای که در زیارت اربعین به آن اشاره شده این است که شیعیان همواره برای یاری دادن امام زمان خود باید آماده باشند. انتظار به مانند غلطیدن در خون خود شیعیانی که در این انتظار استقامت می‌ورزند ولی موفق به درک حضور حضرت نمی‌شوند و مرگ فرصت را از آنان سلب می‌کند، در احادیث شیعه از آنان به بزرگی یاد می‌شود. امام صادق (ع) می‌فرماید: «اگرکسی از شما بگوید قائم‏ آل‏ محمد را درك كنم او را نصرت خواهم كرد او مانند كسى است كه پیشاروى او شمشیر مى‏زند، نه بلكه مانند كسى است كه همراه او شهید شود.» همچنین از امام صادق از پدرانش از امیر المؤمنین علیهم السّلام روایت شده است كه فرمود: «منتظر امر ما مانند كسى است كه در راه خدا به خون خود درغلطد.» روایات از ثواب بسیار زیاد انتظار حکایت می‌کند، اما از ثواب و اجرهایی که برای انتظار ذکر شده است می‌توان دانست که امر انتظار برای ظهور صاحب الزمان کاری سخت و طاقت فرساست و با توجه به زمان غیبت کبری حفظ کردن قلب و عمل از وسوسه‌های شیطان کاری سخت و دشوار است. و اما سخن آخر اینکه: تجمع بیست و چند میلیونی مسلمانان برای یک نفر ، آن هم در کشور بحران زده عراق و در چند کیلومتری داعش، پذیرایی شبانه روزی از همه زائران به رایگان و تحمل سختی های فراوان توسط زائران باعث شد تا رسانه های دنیا مجبور شوند دیگر به این حقیقت اقرار کنند تا جایی که روزنامه هافینگتن پست در تحلیلش اینگونه بیان کند : ("حسین کیست؟"، سوالی با این عمق که می‌تواند باعث شود افراد دین خود را تغییر دهند تنها زمانی می‌تواند پاسخ داده شود که شما با پای پیاده به حرم حسین رفته باشید.) و در ادامه مقاله خود در اعترافی جالب در مورد دلایل ناآگاهی مردم جهان از این مراسم، می نویسد: (اما چرا شما هیچ‌گاه درباره‌ این مراسم چیزی نشنیده‌اید؟ احتمالاً به این قضیه مربوط است که رسانه‌ها عموماً، بیشتر با تصویری منفی، سیاه و افراطی سرو کار دارند تا روایتی مثبت و امیدبخش، بخصوص وقتی با اسلام مواجه می‌شوند.) ویا در همین راستا روزنامه ایندیپندنت در گزارشی به معرفی مراسم اربعین حسینی پرداخت و آن را "بزرگترین مراسم مذهبی جهان " توصیف کرد. اما از همه اینها که بگذریم ، تاثیر این پیاده روی در نجات حقیقی بشریت که همان ظهور امام زمان (عج) است غیرقابل کتمان است.همانگونه که می دانید در روایات اهل تسنن و شیعه آمده است که امام زمان (عج) در آغازین لحظات ظهور ، ما بین رکن و مقام می ایستند و پنج ندا می دهند: 1. اَلا یا اَهلَ العالَم اَنَا الاِمام القائِم. آگاه باشید ای جهانیان که منم امام قائم، 2. اَلا یا اَهلَ العالَم اَنَا الصَّمصامُ المُنتَقِم. آگاه باشید ای اهل عالم که منم شمشیر انتقام گیرنده، 3. اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین قَتَلُوهُ عَطشاناً. بیدار باشید ای اهل جهان که جدّ من حسین را تشنه کام کشتند، 4. الا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین طَرَحُوهُ عُریاناً. بیدار باشید ای اهل عالم که جد من حسین را روی خاک افکندند، 5. اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین سَحَقُوهُ عُدواناً. آگاه باشید ای جهانیان که حق جد من حسین را از روی کینه توزی پایمال کردند. بنابراین امام زمان(عج) با امام حسین (ع) خود را معرفی می کنند و در روایات باز به این نکته اشاره می شود که همه انسان های زنده در آن روز ندای حضرت را می شنوند و او را می شناسند.پس نتیجه می گیریم قبل از ظهور باید همه بشریت از شرق تا غرب عالم امام حسین علیه السلام را بشناسند. پیاده روی اربعین این سال ها، در حقیقت اولین عمل قابل لمس همه مسلمانان محسوب می شود که در تعجیل ظهور حضرت حجت(عج) بسیار موثر است ،چراکه باید ابتدا همه امام حسین (ع) را بشناسند تا معرفی کردن امام زمان با امام حسین (ع)معنا پیدا کند. مرجع : خبرگزاری موج برگرفته از :سایت پرسمان مهدویت و سایت فرهنگ نیوز فراوری شده: در بخش سایت مؤسسه منتظران منجی (عج)

قال الله تعالی: و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا اما یبلغن عندک الکبر احدهما، او کلاهما فلا تقل لهما اف و لا تنهرهما و قل لهما قولا کریما... سوره اسراء: 23. و خدای تو حکم فرموده که، هیچ کس را جز او نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید اگر هر دو یا یکی از آنها به پیری برسند (که موجب رنج و زحمت باشند) زنهار کلمه ای که رنجیده خاطر شوند مگو و کمترین آزار به آنان مرسان و با ایشان با احترام و بزرگوارانه سخن بگو. و همیشه پر و بال تواضع و تکریم را با کمال مهربانی نزدشان بگستران و بگو: پروردگارا، به پدر و مادرم رحمت و مهربانی فرما، آنگونه که آنان مرا در کوچکی تربیت کردند. گرچه هستی ما از خداست، لیکن سبب زندگی و وجود ما، پدر و مادر است و ما شاخه ای از وجود این دو عزیزیم و میوه ای از بوستان محبت و تربیت و مهر و عاطفه بی نظیر پدر و مادریم. انسان فراموشکار، وقتی به قدرت و موقعیتی رسید، دوران عجز و کوچکی خویش را از یاد می برد و پدر و مادر و زحمات طاقت فرسای آنان را فراموش می کند، و چه ناسپاسی و کفرانی بدتر از این؟ انسانیت و اخلاق ایجاب می کند که پاسدار این دو گوهر باشیم و در حال حیاتشان از نیکی و احسان و پس از مرگشان از صدقات و یاد نیک غفلت نکنیم. ما امتداد وجودی والدین خودیم و فرزندان ما تداوم وجود مایند، چگونگی برخورد ما با پدر و مادر و احترام و نیکی ما به آنان سبب می شود: که فرزندان ما نیز در نسل آینده، حق شناس و قدردان و نیکوکار به بار آیند. فرزندان ما همانگونه خواهند بود که ما با والدین خویش رفتار می کنیم. باری... ادای حق والدین و انجام سپاس زحمات آنان نیز مانند حق خدا و شکر نعمتهایش از عهده توانائی ما خارج است و تنها باید زبان به عجز بگشائیم و بال تواضع و فروتنی به زیر پای آندو فرشته بگستریم. با اینحال، توجه به مقام پدر و مادر و شناخت قدر و منزلت آنان نزد خداوند، زمینه ادای بخشی از حق بزرگ آنان را فراهم می سازد. روایاتی که در این مجموعه چهل حدیث والدین مطالعه می کنید، ما را با گوشه ای از وظایف خود در برابر والدین آشنا می کند. توفیق الهی یارمان باد که از نیکوکاران به پدر و مادر خویش به حساب آئیم چرا که رضایت خدا در رضایت آنان است. خدایا! ما را قدردان زحمات پدر و مادر بگردان. خدایا! ما را به تربیت نسلی با ایمان و حق شناس و پاکدل و نیکوکار موفق بدار. 1. بزرگترین واجب قال امیر المؤمنین علی(ع): بر الوالدین اکبر فریضة. امیر المؤمنین علی(ع) فرمود: بزرگترین و مهمترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر است. میزان الحکمة، ج 10، ص 709. 2. برترین اعمال قال الصادق(ع): افضل الاعمال الصلاة لوقتها، و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله. امام صادق(ع) فرمود: برترین کارها عبارتست از: 1 - نماز در وقت 2 - نیکی به پدر و مادر 3 - جهاد در راه خدا. بحار الانوار، ج 74، ص 85. 3. انس با پدر و مادر... فقال رسول الله(ص): فقر مع والدیک فوالذی نفسی بیده لانسهما بک یوما و لیلة خیر من جهاد سنة. مردی خدمت پیامبر اکرم(ص) آمد و گفت: پدر و مادر پیری دارم که به خاطر انس با من مایل نیستند به جهاد بروم، رسول خدا(ص) فرمود: پیش پدر و مادرت بمان، قسم به آنکه جانم در دست اوست انس یکروز آنان با تو از جهاد یکسال بهتر است. (البته در صورتی که جهاد واجب عینی نباشد). بحار الانوار، ج 74، ص 52. 4. محبوبترین کارها عن ابن مسعود قال: سئلت رسول الله(ص): ای الاعمال احب الی الله عز و جل؟ قال: الصلاة لوقتها، قلت ثم ای شی ء؟ قال: بر الوالدین، قلت: ثم ای شی ء؟ قال: الجهاد فی سبیل الله. ابن مسعود می گوید: از پیامبر گرامی(ص) سؤال کردم محبوبترین کار پیش خدا کدام است؟ فرمود: نماز در وقت،گفتم: بعد از آن چه چیز؟ فرمود: نیکی به پدر و مادر،گفتم: بعد از آن چه چیز،فرمود: جهاد در راه خدا. بحار الانوار، ج 74، ص 70. 5. نگاه به پدر و مادر قال رسول الله(ص): ما ولد بار نظر الی ابویه برحمة الا کان له بکل نظرة حجة مبرورة. فقالوا: یا رسول الله و ان نظر فی کل یوم مائة نظرة؟ قال: نعم، الله اکبر و اطیب. پیامبر خدا(ص) فرمود: هر فرزند نیکو کاری که با مهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه، ثواب یک حج کامل مقبول باو داده می شود، سؤال کردند، حتی اگر روزی صد مرتبه به آنها نگاه کند؟ فرمود: آری خداوند بزرگتر و پاکتر است. بحار الانوار، ج 74، ص 73. 6. عظمت پدر و مادر عن ابی الحسن الرضا(ع) قال: ان الله عز و جل امر بثلاثة مقرون بها ثلاثة اخری: امر بالصلاة و الزکاة، فمن صلی و لم یزک لم تقبل منه صلاته و امر بالشکر له و للوالدین، فمن لم یشکر والدیه لم یشکر الله، و امر باتقاء الله و صلة الرحم، فمن لم یصل رحمه لم یتق الله عز و جل. امام رضا(ع) فرمود: خداوند متعال فرمان داده سه چیز همراه سه چیز دیگر انجام گیرد: 1 - به نماز همراه زکات فرمان داده است، پس کسی که نماز بخواند و زکات نپردازد نمازش نیز پذیرفته نمی شود. 2 - به سپاسگزاری از خودش و پدر و مادر فرمان داده است، پس کسی که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، خدا را شکر نکرده است. 3 - به تقوای الهی فرمان داده و به صله رحم، پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را هم بجا نیاورده است. بحار الانوار، جلد 74، ص 77. 7. احترام پدر و مادر قال الصادق(ع): بر الوالدین من حسن معرفة العبد بالله اذ لا عبادة اسرع بلوغا بصاحبها الی رضی الله من حرمة الوالدین المسلمین لوجه الله تعالی. امام صادق(ع) فرمود: نیکی به پدر و مادر نشانه شناخت شایسته بنده خداست. زیرا هیچ عبادتی زودتر از رعایت حرمت پدر و مادر مسلمان به خاطر خدا انسان را به رضایت خدا نمی رساند. بحار الانوار، ج 74، ص 77. 8. اطاعت از والدین قال رسول الله(ص): من اصبح مطیعا لله فی الوالدین اصبح له بابان مفتوحان من الجنة و ان کان واحدا فواحدا. پیامبر خدا(ص) فرمود: کسی که دستور الهی را در مورد پدر و مادر اطاعت کند، دو درب از بهشت برویش باز خواهد شد، اگر فرمان خدا را در مورد یکی از آنها انجام دهد یک درب گشوده می شود. کنز العمال، ج 16، ص 467. 9. ارزش اطاعت از پدر و مادر قال رسول الله(ص): العبد المطیع لوالدیه و لربه فی اعلی علیین. پیامبر اکرم(ص) فرمود: بنده ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است. کنز العمال، ج 16، ص 467. 10. پرداخت بدهی والدین عن رسول الله(ص): من حج عن والدیه او قضی عنهما مغرما بعثه الله یوم القیامة مع الابرار. رسول خدا(ص) فرمود: کسی که به نیت پدر و مادرش حج انجام دهد یا بدهکاری آنها را بپردازد خداوند او را در روز قیامت با نیکان بر می انگیزد. کنز العمال، ج 16، ص 468. 11. خشنودی پدر و مادر قال رسول الله(ص): من ارضی والدیه فقد ارضی الله و من اسخط والدیه فقد اسخط الله. پیامبر اکرم(ص) فرمود: آنکه پدر و مادرش را خشنود کند، خدا را خشنود کرده و کسی که پدر و مادر خود را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است. کنز العمال، ج 16، ص 470. 12. عاقبت نیکی به پدر و مادر عن الصادق(ع) قال: بینا موسی بن عمران یناجی ربه عز و جل اذ رای رجلا تحت عرش الله عز و جل فقال: یا رب من هذا الذی قد اظله عرشک؟ فقال: هذا کان بارا بوالدیه، و لم یمش بالنمیمة. امام صادق(ع) فرمود: هنگامی که حضرت موسی(ع) مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردی را دید که در زیر سایه عرش الهی در ناز و نعمت است، عرض کرد: خدایا این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟ خداوند متعال فرمود: او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و هرگز سخن چینی نمی کرد. بحار الانوار، ج 74، ص 65. 13. سفر برای نیکی به پدر و مادر قال رسول الله(ص): سر سنتین بر والدیک، سر سنة صل رحمک. پیامبر خدا(ص) فرمود: دو سال راه برو به پدر و مادرت نیکی کن، یکسال راه برو و صله رحم انجام بده، (یعنی اگر پدر و مادرت در فاصله دوری هستند که دو سال باید راه بروی تا به آنها برسی و نیکی کنی ارزش دارد). بحار الانوار، ج 74، ص 83. 14. پدر و مادر و افزایش عمر و روزی قال رسول الله(ص): من احب ان یمد له فی عمره و ان یزاد فی رزقه فلیبر والدیه و لیصل رحمه. پیامبر خدا(ص) فرمود: کسی که دوست دارد عمرش طولانی و روزیش زیاد شود، نسبت به پدر و مادرش نیکی کند و صله رحم بجای آورد. کنز العمال، ج 16، ص 475. 15. آثار نیکی به پدر و مادر عن حنان بن سدیر قال: کنا عند ابی عبد الله(ع) و فینا میسر فذکروا صلة القرابة فقال ابو عبد الله(ع): یا میسر قد حضر اجلک غیر مرة و لا مرتین، کل ذلک یؤخر الله اجلک، لصلتک قرابتک، و ان کنت ترید ان یزاد فی عمرک فبر شیخیک یعنی ابویک. حنان بن سدیر می گوید: در حضور امام صادق(ع) بودیم که میسر هم در میان ما بود، از رابطه خویشاوندی سخن به میان آمد، امام صادق(ع) فرمود: ای میسر چند بار اجل و مرگ تو فرا رسیده و هر بار خداوند آن را به خاطر صله رحم با خویشاوندانت تاخیر انداخته است، اگر می خواهی خداوند عمر تو را زیاد کند به پدر و مادرت نیکی کن. بحار الانوار، ج 74، ص 84. 16. اول نیکی به مادر عن ابی عبد الله(ع) قال: جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله من ابر؟ قال(ص): امک،قال: ثم من؟ قال(ص): امک،قال: ثم من؟ قال(ص): امک،قال: ثم من؟ قال(ص): اباک. امام صادق(ع) فرمود: مردی خدمت پیامبر(ص) آمد و گفت: ای رسول خدا به چه کسی نیکی کنم؟ فرمود: به مادرت، عرض کرد، بعد از او به چه کسی؟ فرمود: به مادرت، گفت: سپس به چه کسی؟ فرمود: به مادرت، سؤال کرد: سپس به چه کسی؟ فرمود: به پدرت؟ بحار الانوار، ج 74، ص 49. 17. نتیجه نیکی به پدر و مادر عن رسول الله(ص) قال: بروا اباءکم یبرکم ابناءکم، عفوا عن نساء الناس تعف نسائکم. رسول خدا(ص) فرمود: به پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی کنند، از زنان مردم چشم پوشی کنید تا دیگران نسبت به زنهای شما چشم پوشی کنند. کنز العمال، ج 16، ص 466. 18. حق پدر عن ابی الحسن موسی(ع) قال: سال رجل رسول الله(ص): ما حق الوالد علی ولده؟ قال: لا یسمیه باسمه، و لا یمشی بین یدیه، و لا یجلس قبله و لا یستسب له. از امام کاظم(ع) نقل شده که فرمود: مردی از پیامبر خدا(ص) سؤال کرد: حق پدر بر فرزند چیست؟ حضرت فرمود: 1 - او را با نام صدا نکند 2 - در راه رفتن از او جلو نیفتند. 3 - قبل از او ننشیند. 4 - کاری انجام ندهد که مردم پدرش را فحش بدهند. بحار الانوار، ج 74، ص 45. 19. عبادت در نگاه قال رسول الله(ص): نظر الولد الی والدیه حبا لهما عبادة. رسول خدا(ص) فرمود: نگاه محبت آمیز فرزند به پدر و مادرش عبادت است. بحار الانوار، ج 74، ص 80. 20. رفتار با والدین عن ابی ولاد الحناط قال: سالت ابا عبد الله(ع) عن قول الله: «و بالوالدین احسانا» (1) فقال: الاحسان ان تحسن صحبتهما و لا تکلفهما ان یسالاک شیئا هما یحتاجان الیه. ابی ولاد می گوید: معنای آیه «و بالوالدین احسانا» را از امام صادق(ع) پرسیدم، فرمود: احسان به پدر و مادر اینست که رفتارت را با آنها نیکو کنی و مجبورشان نکنی تا چیزی که نیاز دارند از تو بخواهند. «یعنی قبل از درخواست آنان » نیازشان را برطرف کنی ». بحار الانوار، ج 74، ص 79. 21. وظیفه در برابر والدین قال ابو عبد الله(ع): لا تملا عینیک من النظر الیهما الا برحمة و رقة، و لا ترفع صوتک فوق اصواتهما، و لا یدیک فوق ایدیهما و لا تتقدم قدامهما. امام صادق(ع) فرمود: چشمهایت را جز از روی دلسوزی و مهربانی با پدر و مادر خیره مکن و صدایت را بلندتر از صدای آنها نکن دستهایت را بالای دستهای آنها مبر، و جلوتر از آنان راه مرو. بحار الانوار، ج 74، ص 79. 22. نیابت از پدر و مادر قال ابو عبد الله(ع): ما یمنع الرجل منکم ان یبر والدیه حیین او میتین، یصلی عنهما و یتصدق عنهما و یحج عنهما و له مثل ذلک، فیزیده الله(عز و جل) ببره و صلاته خیراً کثیراً. امام صادق(ع) فرمود: چه چیز مانع شخص می شود وقتی که پدر و مادرش زنده یا مرده اند به آنها نیکی کند، باین صورت که به نیت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حج بجا بیاورد و روزه بگیرد، زیرا اگر چنین کند ثواب آنها به پدر و مادر می رسد و به خود شخص هم همانقدر ثواب داده می شود، به علاوه خداوند متعال به واسطه کارهای نیک و نماز او خیر زیادی به او عطا می کند. بحار الانوار، ج 74، ص 46. 23. نیکی به والدین بد عن ابی جعفر(ع) قال: ثلاث لم یجعل الله (عز و جل) لاحد فیهن رخصة اداء الامانة الی البر و الفاجر و الوفاء بالعهد للبر و الفاجر و بر الوالدین برین کانا او فاجرین. امام باقر(ع) فرمود: در سه چیز خداوند متعال به احدی اجازه ترک آنها را نداده است. 1 - ادای امانت به مرد نیکوکار و فاسق. 2 - وفای به عهد و پیمان نسبت به نیکوکار و فاسق. 3 - نیکی به پدر و مادر، نیکو کار باشند یا فاسق و لا ابالی. بحار الانوار، ج 74، ص 56. 24. برخورد با پدر و مادر مشرک فیما کتب الرضا(ع) للمامون: بر الوالدین واجب، و ان کانا مشرکین و لا طاعة لهما فی معصیة الخالق. در نوشته حضرت رضا(ع) به مامون آمده که: نیکی به پدر و مادر واجب و لازم است اگرچه مشرک و کافر باشند، ولی در معصیت خدا نباید اطاعتشان کرد. بحار الانوار، ج 74، ص 72. 25. زیارت قبر والدین عن رسول الله(ص) قال: من زار قبر والدیه او احدهما فی کل جمعة مرة غفر الله له و کتب برا. رسول خدا(ص) فرمود: کسی که قبر پدر و مادر یا یکی از آندو را در هر جمعه یکبار زیارت کند خداوند او را می بخشد و او را نیکوکار می نویسد. کنز العمال، ج 16، ص 468. 26. بهشت و نیکی به والدین عن ابی الحسن(ع) قال: قال رسول الله(ص): کن بارا و اقتصر علی الجنة و ان کنت عاقا فاقتصر علی النار. از امام رضا(ع) نقل شده که فرمود: رسول خدا(ص) فرمود: نسبت به پدر و مادر نیکوکار باش تا پاداش تو بهشت باشد ولی اگر عاق آنها شوی جهنمی خواهی بود. اصول کافی، ج 2، ص 348. 27. نگاه تیز به پدر و مادر عن ابی عبد الله(ع) قال: لو علم الله شیئا ادنی من اف لنهی عنه، و هو من ادنی العقوق و من العقوق ان ینظر الرجل الی والدیه فیحد النظر الیهما. امام صادق(ع) فرمود: اگر خداوند چیزی کمتر از اف (اوه) گفتن سراغ داشت از آن نهی می کرد: و اف گفتن از کمترین مراتب عاق شدن است. نوعی از عاق شدن اینست که انسان به پدر و مادرش تیز نگاه کند. (خیره شود). اصول کافی، ج 4، ص 50. 28. نگاه خشم آلود به پدر و مادر عن ابی عبد الله(ع) قال: من نظر الی ابویه نظر ماقت، و هما ظالمان له، لم یقبل الله له صلاة. امام صادق(ع) فرمود: کسی که از روی نفرت به پدر و مادرش که باو ستم کرده اند نگاه کند، نمازش در درگاه الهی پذیرفته نمی شود. اصول کافی، ج 4، ص 50. 29. غمگین کردن پدر و مادر قال امیرالمؤمنین(ع): من احزن والدیه فقد عقهما. امیرالمؤمنین(ع) فرمود: کسی که پدر و مادر خویش را غمگین سازد عاق والدین شده است. (حق آنها را رعایت نکرده است.) بحار الانوار، ج 74، ص 64. 30. نتیجه بی ادبی به والدین عن ابی جعفر(ع) قال: ان ابی نظر الی رجل و معه ابنه یمشی و الابن متکی ء علی ذراع الاب، قال: فما کلمه ابی مقتا له حتی فارق الدنیا. امام صادق(ع) فرمود: پدرم مردی را دید که پسرش همراهش راه می رفت و به بازوی پدر تکیه کرده بود، (وقتی این جریان را دید) تا زنده بود از روی ناراحتی و خشم با او صحبت نکرد. بحار الانوار، ج 74، ص 64. 31. درگیری با پدر قال ابو عبد الله(ع): ثلاثة من عازهم ذل: الوالد و السلطان و الغریم. امام صادق(ع) فرمود: هر کس با این سه نفر کشمکش کند خوار می گردد: پدر، سلطان حق و شخص بدهکار. بحار الانوار، ج 74، ص 71. 32. محرومیت عاق والدین قال رسول الله(ص): ایاکم و عقوق الوالدین، فان ریح الجنة توجد من مسیرة الف عام و لا یجدها عاق و لا قاطع رحم. پیامبر خدا(ص) فرمود: از عاق والدین شدن بپرهیزید، زیرا با اینکه بوی بهشت از مسافت هزار سال به مشام می رسد، عاق والدین و کسی که قطع رحم کند آن بو را احساس نخواهد کرد. (یعنی بیش از هزار سال از بهشت فاصله دارد.) بحار الانوار، ج 74، ص 62. 33. بدبختی عاق والدین عن الصادق(ع) قال: لا یدخل الجنة العاق لوالدیه و المدمن الخمر و المنان بالفعال للخیر اذا عمله. امام صادق(ع) فرمود: عاق والدین و شرابخوار و انسان خیر منت گذار وارد بهشت نمی شوند. بحار الانوار، ج 74، ص 74. 34. عاقبت عاق والدین قال رسول الله(ص): اربعة لا ینظر الله الیهم یوم القیامة، عاق و منان و مکذب بالقدر و مدمن خمر.رسول خدا(ص) فرمود: در قیامت خدا به چهار گروه نظر رحمت نخواهد کرد: 1 - عاق والدین 2 - منت گذار3 - منکر قضاء و قدر4 - شرابخوار. بحار الانوار، ج 74، ص 71. 35. مجازات عاق والدین قال رسول الله(ص): ثلاثة من الذنوب تعجل عقوبتها و لا تؤخر الی الاخرة: عقوق الوالدین، و البغی علی الناس و کفر الاحسان. پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود: کیفر سه گناه به قیامت نمی ماند (یعنی در همین دنیا مجازات می شود.) 1 - عاق پدر و مادر2 - ظلم و تجاوز به مردم 3 - ناسپاسی در مقابل احسان و نیکی. بحار الانوار، ج 74، ص 74. 36. عاق والدین عن ابی عبد الله(ع) قال: الذنوب التی تظلم الهواء عقوق الوالدین. امام صادق(ع) فرمود: از گناهانی که هوا را تیره و تار می کند عاق والدین شدن است. بحار الانوار، ج 74، ص 74. 37. شقاوت عاق والدین قال الصادق(ع): عقوق الوالدین من الکبائر لان الله (عز و جل) جعل العاق عصیا شقیا. امام صادق(ع) فرمود: عاق پدر و مادر شدن از گناهان کبیره است، زیرا خداوند متعال عاق والدین را گناهکار شقی شمرده است. بحار الانوار، ج 74، ص 74. 38. هلاکت عاق والدین عن ابی عبد الله(ع): ان رسول الله(ص) حضر شابا عند وفاته فقال(ص) له: قل: لا اله الا الله،قال(ع): فاعتقل لسانه مرارا فقال(ص) لامراة عند راسه: هل لهذا ام؟ قالت: نعم انا امه،قال(ص): افساخطة انت علیه؟ قالت: نعم ما کلمته منذ ست حجج،قال(ص) لها: ارضی عنه،قالت: رضی الله عنه برضاک یا رسول الله فقال له رسول الله(ص): قال: لا اله الا الله قال(ع): فقالها... ثم طفی... امام صادق(ع) فرمود: هنگام مرگ جوانی، پیامبر اکرم(ص) کنار بستر او حضور یافتند و به جوان فرمودند: بگو لا اله الا الله، فرمود: زبانش بند آمد، چندبار تکرار کرد ولی زبان او بند شد، پیامبر(ص) به زنی که کنار جوان بود فرمود: آیا این جوان مادر دارد؟ زن گفت: بله، من مادر او هستم، فرمود: آیا از او ناراضی هستی؟ زن گفت: بله شش سال است با او صحبت نکرده ام، فرمود: از او راضی شو، زن گفت: یا رسول الله بخاطر رضایت تو خدا از او راضی شود. (من از او راضی شدم) سپس پیامبر(ص) بجوان فرمود: بگو لا اله الا الله، جوان در این هنگام گفت: لا اله الا الله و پس از لحظاتی مرد. بحار الانوار، ج 74، ص 75. 39. اعمال عاق والدین قال رسول الله(ص): یقال للعاق اعمل ما شئت فانی لا اغفر لک و یقال للبار اعمل ما شئت فانی ساغفر لک. رسول خدا(ص) فرمود: به عاق والدین از (طرف خدا) گفته می شود: هر کاری می خواهی انجام بده دیگر تو را نمی بخشم و به نیکوکار (نسبت به پدر و مادر) هم گفته می شود: هر چه می خواهی انجام ده تو را می بخشم. بحار الانوار، ج 74، ص 80. 40. نیکی به والدین و آمرزش گناه قال علی بن الحسین(ع): جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله ما من عمل قبیح الا قد عملته فهل لی توبة؟ فقال له رسول الله(ص): فهل من والدیک احد حی؟ قال: ابی قال: فاذهب فبره. قال: فلما ولی قال رسول الله(ص): لو کانت امه. امام سجاد(ع) فرمود: مردی خدمت رسول خدا(ص) رسید و گفت: ای رسول خدا، من هیچ کار زشتی نمانده که انجام نداده باشم، آیا می توانم توبه کنم؟ رسول خدا(ص) فرمود: آیا هیچیک از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم. حضرت فرمود: برو به او نیکی کن (تا آمرزیده شوی). وقتی او راه افتاد پیامبر(ص) فرمود: کاش مادرش زنده بود. (یعنی اگر او زنده بود و به او نیکی می کرد، زودتر آمرزیده می شد.) بحار الانوار، ج 74، ص 82.   پی نوشت ها: 1) سوره بقره، آیه 83.   پایگاه اطلاع رسانی حوزه