پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «ما مِن عَبدٍ اهتَمَّ بمَواقیتِ الصَّلاةِ و مَواضِعِ الشَّمسِ إلاّ ضَمِنتُ لَهُ الرَّوحَ عندَ المَوتِ، و انقِطاعَ الهُمُومِ و الأحزانِ، و النَّجاةَ مِنَ النارِ= هیچ بنده اى نیست كه به اوقات نماز و مواضع خورشید اهتمام ورزد، مگر اینكه آسودگى هنگام مُردن، و از بین رفتن غم و اندوه، و نجات از آتش را برایش ضمانت كنم ».
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) برای کسی که اوقات نماز و مواضع خورشید (یعنی مراقبت از طلوع خورشید که کی وقت نماز است) را رعایت کند، چند چیز را تضمین کرده است.
«مراقبت از زمان» در زندگی افراد، بطور مکرر دیده می شود. مثلاً افراد شاغل، در پایان ساعت کار اداری، مراقبت می کنند و منتظرند که کی کارشان تمام می شود تا از محل کار خارج شوند؛ یا والدینی که توجه به ساعت مدرسه رفتن فرزندانشان دارند، معمولاً منظم هستند و مراقب زمان هستند که دیر نشود؛ یا افرادی که راننده سرویس هستند، مراقب زمان هستند که سرویس شان دیر نشود.
بنابراین، «وقت شناسی« که از مقدمات نماز است، از اهمیت خاصی برخوردار است. کسی که نماز اول وقت نمی خواند و برایش مهم نیست که کی نمازش را بخواند، از تضمین های پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) بی خبر است.
این که پیامبر اکرم فرمود:«الرَّوحَ عندَ المَوتِ= آسودگی هنگام مرگ»، یعنی می شود با نماز اول وقت، مرگ خوب و راحتی داشته باشیم و شیرین و آسوده بمیریم، نه با سختی و عذاب؛ ورودمان به برزخ، مبارک و همراه باشادی باشد، نه این که با ترس و اضطراب و غصه وارد برزخ شویم. این همان چیزی است که برای همه انبیا، ائمه، اولیاء و مؤمنین مهم بوده است.
این که امام سجاد (علیه السلام) می فرماید:«رب اخرجنی من الدنیا سالما= خدایا مرا از دنیا سالم بیرون ببر» نشان می دهد که این موضوع خیلی مهم است که چگونه از رحم دنیا، به طور سالم به عالم بعدی متولد شویم. مسئله نماز آنقدر مهم است که اگر درست انجام نشود، نه تنها از رحم دنیا سالم به آن عالم نمی رویم، بلکه به نابودی شخص نیز می انجامد.
در اذان انسان 6 مرتبه دعوت به شتاب کردن برای نماز شده و گفته می شود: «حی= بشتابید»؛ یعنی خدا صدا می کند که به سمت نماز بشتابید. حالا کسی که خدا ۱۲ مرتبه صدایش می کند (با احتساب اقامه) و او بی تفاوت است، معلوم است که چنین کسی «مرگ راحتی» نخواهد داشت. فقط آدم های «زنده و بصیر» هستند که بر نماز اول وقت مراقبت دارند. این مطلب به آیه شریفه ی «من کان فی هذه اعمی فهو فی الآخرة اعمی=هرکس در این دنیا کور باشد، در آن دنیا نیز کور خواهد بود» نیز اشاره دارد، چرا که همین «تفاوت کسی که به وقت نماز اهمیت می دهد، با کسی که زمان نماز برایش مهم نیست»، یک معیار تفاوت شخص بصیرت با کور است.
در روایت نقل شده که اگر موسیقی بهشت به اهل دنیا برسد، اهل زمین از شنیدن آن از بین می روند. پس کسی که به بهشت می رود و آن موسیقی را می شنود باید قدرت شنیدن آن را از دنیا باخود برده باشد؛ سایر نعمت های بهشتی نیز به همین ترتیب است. لذا باید در آنجا خیلی قدرتمند باشیم؛ پس باید از این دنیا کسب قدرت کنیم؛. همه نقص ها و محدودیت های معنوی این دنیا، عذاب های جهنم خواهند بود.
پس «مرگ راحت» به این است که با روح سالم وارد برزخ شویم تا بتوانیم از شرایط زیستی آنجا خوب استفاده کنیم. پس برای داشتن روح سالم و زیستن در بهشت، بایدتلاش کنیم و ملزومات زندگی در آنجا را در این دنیا کسب کنیم.
« نماز» غم و اندوه را برطرف می کند
دومین موردی که پیامبر مهربانی ها تضمین کردند، «از بین رفتن دلشوره و غم و اندوه است». فرمودند:«و انقِطاعَ الهُمُومِ و الأحزانِ = و از بین رفتن غم و اندوه ها»؛ یعنی کسی که به نماز اول وقت اهمیت می دهد؛ غم هایش برطرف می شود. اما وقتی به خدا می گوئید وقت ندارم؛ به خدائی که کانون شادی و آرامش است و همه چیز در دست اوست، می گویی وقت و فرصت ندارم، این یعنی خودت را از این کانون خیر جدا کردی و این باعث می شود که در زندگی ات دچار سختی بشوی. پیامبران، ائمه و اولیاء الهی همه اینگونه بودند که به محض این که مشکلی پیش می آمد، خدا یعنی مسبب الاسباب به ذهن شان می آمد.
اگر ما هم در مشکلات زندگی مان، خدا (مسبب الاسباب) به ذهن مان رسید؛ نشانه آن است که مشکل حل شده است؛ چون همه چیز به دست اوست.
ایمان یعنی به آنچه که در دست خداست، بیشتر اعتماد داشته باشی تا آن چه در دست خودت است. چون در این صورت خدا تو را به توانائی های خودت واگذارت می کند؛ پس اگر چیزی می خواهیم اول از خود خدا بخواهیم. مگر غیر از خدا کسی است که چیزی به ما بدهد؟ اگر هم غیر خدا بدهد، باید بدانیم که در حقیقت از دست خدا دریافت کرده ایم.
حقیقت انسان فقر مطلق به خداوند است. ما در آغوش خدائیم. مخلوق او هستیم اما سراغ بندگان خدا می رویم و خد را ذلیل آنها می کنیم و از آنها گدایی می کنیم. اینجاست که آسیب ها و دردسرها شروع می شود. پس کسی که نماز اول وقت می خواند، می داند که ساختار خلقت چگونه است؛ می داند که همه چیز از خداست.
چرا مشکلات زندگی مان بیشتر می شود
چرا در کارهای زندگی ما این همه گره و معطلی وجود دارد؟ چرا بعضی افراد یک سره با مصیبت های زندگی روبه رو هستند؟ چون ما از کانون قدرت، خیر و برکت غافل هستیم. رابطه با خداکه قطع شود، استمدادی درکار نیست. هر چند ممکن است نماز بخوانیم، اما کمکی دریافت نکنیم . چون نماز را اول وقت نمی خوانیم. حتی بجا نیاوردن تعقیبات هم همین طور است. کسی که بعد از نماز نمی نشیند که تعقیبات بخواند و فورا به کارهای دنیایی اش می رسد، دچار دوبینی و شرک می شود. شباهت به حق تعالی بستگی به دیدن توحیدی و قوی بودن توحید دارد و این یعنی درست نگاه کردن به همه چیز عالم.
پیامبر و ائمه بیشترین مشکلات و کارها را داشتند، اما استمدادشان از خدا بیشتر از دیگران بود. کسانی که از تحصیلات و ثروت و موقعیت اجتماعی و ... بالاتری برخوردارند به قدرت بیشتری نیاز دارند. هر کاری که در آن خدا و اهل بیت (علیهم السلام) را حذف می کنیم، بی ارزش می شود؛ مثلاً در عروسی و مهمانی ها که در آن فسق و فجور می شود و منجر به آزردگی خانواده آسمانی مان می شود، چون خون به دل اهل بیت و امام زمان می کنیم، هیچ ارزشی ندارد.
چگونه می توان خوشبخت بود؟
کسی که به نماز اول وقت اهمیت می دهد؛ یعنی به کانون آرامش توجه دارد؛ یعنی خودش را برای ملاقات با حق تعالی آماده می کند. یعنی آماده شدن برای عشق بازی با حق تعالی.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «ما یَمنَعُ أحَدُكُم إذا دَخَلَ عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمومِ الدُّنیا أن یَتَوَضَّأَ، ثُمَّ یَدخُلَ مَسجِدَهُ و یَركَعَ رَكعَتَینِ فَیَدعُوَ اللّه َ فیهِما؟ أما سَمِعتَ اللّه َ یَقولُ: «وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ= چرا هر گاه غمى از غم هاى دنیا بر یكى از شما وارد مى شود، وضو نمى سازد و به مسجد نمى رود و دو ركعت نماز نمى خواند و در آن دو ركعت، به درگاه خدا دعا نمى كند؟ مگر نشنیده اید كه خداوند مى‌فرماید: «از شكیبایى و نماز، كمك بجویید.»
در قرآن و سیره معصومان آمده که برای برطرف شدن مشکلات و غم و غصه ها، از نماز کمک بگیرید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ = ای کسانی که ایمان آورده اید! از صبر و نماز کمک بگیرید که خدا با صابران است» (بقره ۱۵۸).
یکی از قوانین خلقت این است که هر وقت بدن ضعیف شد، با غذا و میوه ها می توانیم جبران کنیم. خدا هم می‌گوید: شما هر وقت ضعیف شدید، از صبر و نماز کمک بگیرید.
متأسفانه ما برای دلشوره ها و نگرانی ها از هر چیزی استفاده می کنیم غیر از نماز و روزه درحالی که اهل بیت و ائمه معصومین (علیهم السلام) و اولیاء الهی توجه زیادی به این مسئله داشتند.
ما با جهالت مان می گوئیم که به غیب احتیاجی نداریم. فقط دست به دامن آدم ها می شویم. به چیزی به اسم غیب که دنیا را اداره می کند کاری نداریم؛ این باعث افزایش مشکلات می شود.
علت افزایش بیماری های زیادی مثل سکته، خودکشی، سرطان و غصه ها که گریبان گیر جوان ها شده این است که ارتباط با غیب کمتر شده است.
اوضاع دنیا امروزه به گونه ای است که ارتباطش با غیب کمتر شده و مشکلاتش هم بیشتر. یعنی با بالا رفتن سطح ثروت و رفاه و تحصیلات، غصه ها هم بیشتر شده است.
دعای امام رضا (علیه السلام) در برآوردن شدن حاجت
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «هرگاه حاجتی داشتید دو رکعت نماز بخوانید که: در رکعت اول، بعد از حمد، آیة الکرسی و در رکعت دوم، بعد از حمد، سوره قدر خوانده شود. بعد از اتمام نماز، قرآن بر سر بگیرید و دعای «اللَّهُمَّ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ إِلى خَلْقِكَ، وَ بِكُلِّ آیَةٍ هِیَ فِیهِ، وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ، وَ بِحَقِّک عَلَیْكَ وَ لا تعرفه أَحَدَا أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْكَ یا سَیِّدِی یا اللَّهُ عشر مرّات، وَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ- عشر مرّات، وَ بِحَقِّ كُلِّ إِمامٍ- وَ تعدُّهم حتّى تنتهی إِلى إِمام زمانك عشر مرّات. فإنّك لاتقوم من مقامک حتّى یقضى الله حاجتك= خدایا به حق کسی که او را به سوی آفرینندگانت فرستادی و به حق هر آیه ای که در این قرآن است، و به حق هر آدم مومنی که در این کتاب مدحش کردی، و به حقی که تو گردن این آدمها داری، هیچ کس حق تو را نسبت به بقیه بهتر از خود تو نمی داند که چیست، یا سیدی یا الله ده مرتبه، به حق محمد ده مرتبه، به حق علی ده مرتبه به حق فاطمه ده مرتبه و امامان دیگر تا به امام زمان که ده مرتبه گفته می شود. در آخر حضرت فرمودند: از جایت بلند نمی شوی، مگر این که خدا حاجتت را می دهد.
قبلاً گفته شد دعاها هیچکدام بی نتیجه نمی ماند. کمترین آن اجابت دعاها در دنیا است، اما گاهی آن دعا مستجاب نمی شود، ولی بهتر از آن را خدا می دهد؛ یا این که خدا آن را در آخرت به انسان می دهد. پس هیچ دعایی خنثی، غیر مستجاب و بی نتیجه نیست.
مطالب بیشتر:
مجموعه سخنرانی های استاد شجاعی
مجموعه کتاب های استاد محمد شجاعی
پای درس استاد
