در مورد احترام به پدر و مادر، کارشناس برنامه فقط از حق پدر و مادر گفت. چرا هیچ جا حرفی از حق فرزند زده نمی شود، با یک پدر و مادر بداخلاق چگونه رفتار کنیم؟ برگرفته از سخنان استاد در برنامه پرسمان مورخ 31 اردیبهشت در شبکه قرآن سیما پاسخ را در فایل صوتی زیر بشنوید. کانال برنامه «پرسمان» https://telegram.me/porsemantv8

از طرفی قرآن می‌فرماید: « فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ= به آنها [حتى] اوف مگو»[1]. حضرت می فرماید اگر کمتر از «اف» چیزی می‌بود، خداوند حتماً آن را می گفت. اف در زبان ما یعنی «اه، اه...». یعنی همین حد از اظهار ناراحتی  را هم نباید داشته باشی. بعضی ها مادران و پدران شان را به اسم کوچک صدا می کنند. حرف های درشت به پدر و مادران شان می گویند، متلک می گویند، طعنه می زنند، غرغر می کنند، نق می زنند، گیر می دهند. خیلی نسبت های ناروا به پدر و مادران شان می دهند. در حدیث داریم این افراد اگر شهید شوند، وارد جهنم می شوند. برای این که ما دچار عاق والدین نشویم و تمام عبادتها و زحمات مان و حتی جنگیدن و شهادت مان به هدر نرود، امام سجاد (علیه السلام) در دعای صحیفه به ما فرمول تربیتی می دهد و می فرماید: خدایا کمک کن که من از پدر و مادرم به اندازه ی سلطان ستمگر بترسم. چون بچه ای که بی حیاست، از پدر و مادرش نمی ترسد. اینجا دو مقوله است دقت کنید. لازمه ی یک رابطه ی سالم، بین پدر و فرزند و مادر و فرزند، این است که بچه از پدر و مادر حریم بگیرد. یعنی هیبت پدر و مادر در دل بچه باشد. بچه دریده و بی حیا و خیره سر نباشد. با بی شرمی و بی حیایی با پدر و مادر حرف نزند. این وظیفه ی کیست؟ اگر یک بچه ی عاقل و بالغی باشد و بخواهد جهنمی نشود، خودش باید هیبت والدین را رعایت کند. هر چند آنها صمیمی و مهربان اند. عیبی ندارد که انسان با پدر و مادرش صمیمی و مهربان باشد، شوخی کند، مزاح کند و... ولی یک جاهایی باید حواسش باشد که نباید پررو شود. یک جاهایی باید خیلی حرمت را رعایت کند. باید به هیچ وجه خاطر پدر و مادر را مکدر نکند. اگر کرد، عاق والدین است. قرآن می فرماید: بوی بهشت از 500 سال می رسد، اما کسی که عاق والدین است نمی تواند بوی بهشت را استشمام کند. یعنی اصلا نزدیک بهشت هم نمی رسد. پس اگر پدر و مادر با تو صمیمی هستند و شوخی می کنند، متلکی به تو می گویند و در حریمت می آیند، تو نباید این کار را با آنها بکنی. یعنی در حریم پدر و مادر نرو، اگر شوخی هم می کنی، شوخی هایت لطیف باشند که آنها شاد شوند و بخندند. شما نگاه کنید مرحوم شیخ مرتضی انصاری (رحمه الله علیه) به قدری این مرد بزرگ است که امام خمینی (رحمه الله علیه) می فرماید: اگر خداوند ما را با شیخ مرتضی محشور کند برایمان بس است. او مرجع تقلید کل جهان شیعه است. آن زمان ها هم چند مرجعی نبوده، تمام شیعیان در کل دنیا یک مرجع داشتند که آن هم مرحوم آقا شیخ مرتضی انصاری بود. او مادری غرغرو داشت، مادری که منطق هم نداشت و حرفهایی می زد که منطقی نبود، اذیت می کرد و از شیخ توقعات بی جا داشت. شیخ هر روز می آمد و لطیفه تعریف می کرد تا مادرش بخندد. البته ما در روایت داریم: برای هیچ کس انسان حق چاپلوسی ندارد به جز خدا و پدر و مادر. شیخ مرتضی انصاری یک مرجع به آن عظمت و به آن جدیت و با آن درجه از تقوا آنقدر پیش این مادر لطیفه می گفت تا مادرش را می خنداند و بعد می رفت. آدم می تواند برای شاد کردن والدینش  با آنها بگوید و بخندد وشوخی کند. ولی اگر خدای ناکرده شوخی کردن به مسخره کردن و تحقیر کردن پدر و مادر بیانجامد، به زیر سوال بردن پدر و مادر بیانجامد، این شروع جهنم است و خیلی وحشتناک است. ما از بزرگان یاد گرفته ایم که هرگاه هر کسی مشکلی در زندگی داشت، برای حل مشکلش از محضر این بزرگان کمک می گرفت. آنها اولین سوالی که می کردند این بود که آیا پدر و مادرت از تو راضی هستند یا نه؟ بی ادبی نکردی، تحقیر شان نکردی، دل شان را نشکستی؟ زیرا این موضوع ربط بسیار اساسی و مستقیم با سعادت انسان در دنیا و آخرت دارد. شما نقشه می ریزی، هر چی حساب و کتاب می کنی، می بینی همه اش به هم می ریزد. در آمدت خوب است؛ کار اقتصادی ات خوب است؛ سواد وتخصصت خوب است؛ بازرگانی داری، مطالعه داری و خلاصه همه چیزهایت ردیف است، اما باز می بینی یک دفعه ورشکست شدی. چرا؟ چون یک جایی مادر را خرد کردی و دل مادر را شکستی؛ یک جا دل پدر را شکستی. برای همین پیش هر کدام از بزرگان و اولیای خدا که بروی و بگویی که من مشکل و گرفتاری دارم، می گوید رابطه ات با پدر و مادرت چگونه است ؟ پدر و مادر رفیق آدم نیستند؛ شوهر یا زن آدم نیستند که یک رابطه ی دو طرفه بین آدم با آنها وجود داشته باشد. رابطه با والدین با ما یک طرفه است. می گوید: اگر پدر و مادر ظالم اند تو باید کوتاه بیایی. تو نباید بی ادبی کنی. اگر کافر هم باشند تو باید رعایت ادب را بکنی. حتی اگر تو را علیه خدا و دین خدا تحریک می کنند، همانطور که در قرآن می گوید: «فلا تطعهما = اطاعت شان نکن». اما باید اطاعت نکردنت مودبانه باشد، نه با پرخاشگری.  حالا چون تو مسلمان هستی و حزب اللهی هستی و آنها کافرند، هر چی از دهنت در می آید باید به آنها بگویی؟ هرگز. یک جا ممکن است شما جلو پدر و مادرت بایستی، آن هم فقط موقعی است که پدر و مادرت دست به اسلحه علیه خدا ببرند. تازه آنجا هم اسلام می گوید تو سلاح برندار و تو آنها را نکش، بگذار کس دیگری بکشد. چون اثر وضعی دارد. یعنی اگر قرار است پدر و مادرت کشته شوند، بگذار یکی دیگر آنها را بکشد. خودت به خاطر اعتقادات و به خاطر خدا اقدام به قتل آنها نکن. حتی تا این اندازه این مسئله مهم است. بنابراین می فرماید: شفیع هر انسانی در روز قیامت مادرش است. چون حق مادر از پدر هم بزرگتر است. معصوم (علیه السلام) می فرماید: شفیع مرد در قیامت مادرش است، ولی شفیع زن در قیامت شوهرش است. خانمی که عقل سالم دارد، دین و ایمات درست و حسابی دارد و قیامت را باور کرده، هیچ وقت کاری نمی کند که شوهرش به خاطر او مجبور شود با مادرش درگیر شود. اگر شوهر شما به خاطر شما با پدر و مادرش درگیر شود، یعنی با عزیزترین کسانش که زحمتش را کشیده اند درگیر شود، مطمئن باش که این مرد تو را هم یک روزی به خاطر دنیا و هوس هایش زیر پا می گذارد. حریم پدر و مادر را به راحتی نمی توان شکست. این کار، خودش جهنم است. خط قرمز است. مثل برق است، برق خیلی خوب است، ما به آن عادت می کنیم، آن را به خانه می آوریم و چراغ های مختلف می گذاریم و از روشنایی آن لذت می بریم. اما دست به آن نمی زنیم. چون خطرناک است و باعث مرگ انسان می شود. اگر پدر و مادر هستی، رعایت پدر و مادرت را بکن تا بچه هایت هم رعایتت را بکنند. این یک قاعده. ولی قاعده دوم این است که مواظب باش، بچه هایت را بی ادب نسبت به خودت بار نیاوری، به خصوص در کشور ما، این خیلی رسم است که خانواده ها بچه ها را پررو و بی ادب بار می آورند. چند وقت پیش خانمی آمد و گفت که دخترم من را در خانه کتک می زند. گفتم: بیرونش کن. می دانم که مثلا شاید در وادی گناه و فحشا بیفتد، ولی این بهتر است. گناهکار می شود و خدا ممکن است او را ببخشد. معصیتی در رابطه با حریم خودش کرده، خودش و خدا. ولی اینجا که عاق والدین است، نه دنیا دارد نه آخرت. کسی که عاق می شود، هم دنیایش خراب است و هم آخرتش. حضرت فرمود: «لعنت بر والدینی که بچه‌هایشان را نسبت به خودشان بی ادب بار بیاورند». الان هم تو داری جهنمی می شوی و هم فرزندت. یعنی هم دنیای شما خراب می شود و هم دنیای آنها. متأسفانه نظام ارزشی ما وارونه است. اگر شخص زنا کند، می گوید آبروی ما در پیشگاه خداوند رفت. ولی عقاب و عذاب تند و خیره نگاه کردن به پدر و مادر از هزاران زنا بیشتر است. این همه کودک بدون پدر و مادر بزرگ شدند و اتفاقا بعضا به جای خوبی هم رسیدند. پدر و مادر باید از اول حواسشان را جمع کنند و از اول عملا به فرزندشان احترام به پدر و مادر را یاد بدهند و هم به پدر و مادر خودشان احترام بگذارند. اساسا آدمی که خودش عاق والدین است، بچه ی خوب تربیت نمی کند. بچه ی خودش را جهنمی می کند. خودش را هم جهنمی می کند. در روایت داریم که به بزرگان و ریش سفیدان تان احترام بگذارید. و باز در روایت داریم که اگر این ریش سفیدها نبودند، خداوند عذاب نازل می کرد. پیر مرد ها و ریش سفید ها پیر زن ها خیلی بزرگ اند. ریشش را در مسجد، در هیئت، سفید کرده جوانی اش را در این راه ها گذرانده، حق عظیمی برگردن ما دارند. اینها اگر هیچ کاری هم نکرده باشند، همین که فرهنگ عظیم بهشتی بودن، یعنی شیعه بودن را، به نسل بعدی انتقال داده اند، آدمهای بزرگی هستند.   برگرفته از بحث آثار دعا جلسه 10 مضامین دعاها فرمول های انسان سازی و بازگو کننده رموز خلقت اند (بحث آثار دعا جلسه 10) [1] - اسراء/23.

اسلام می گوید: احکام شوهرداری این گونه است و زن باید آن را با طیب خاطر انجام دهد، به مرد می گوید احکام زن داری این گونه است،‌ نباید نسبت به زن و بچه هایت ظلم کنی. باید بپذیرند. آقایی می آید با خانمش دعوا کرده و از او شکایت می کند، خانم هم همینطور، وقتی احکام و وظایف زن وشوهر را برایشان شرح می دهیم، هیچ کدام زیر باز نمی روند. مرد تکبر دارد، اعصابش خرد می شود و می گوید من باید این کار را انجام بدهم؟! می گوییم بله باید انجام بدهی. وظیفه ات این است. پس وقتی به تو بر می خورد، ناراحت هستی، یعنی ایمان نداری. زنی آمد پیش پیغمبر (صلی الله علیه و آله) گفت: حقّ شوهر بر من چیست؟ فرمود این است، این است... این ها را گفت. زن گفت: این حرف ها چیست یا رسول الله من شوهر نمی کنم. رسول خدا فرمود: مختاری شوهر کنی یا نکنی. ولی اگر خواستی شوهر کنی این وظایفت است و باید انجام دهی. در اسلام گفته شده حق پدر و مادر این است، شما باید به احترام پدر و مادرت از جایت بلند شوی، حتی اگر امیر و پادشاه باشی. اگر می‌گوید حسادت بد است، تو هم تمامش کن. اگر می گوید برنگرد به گذشته، گذشته را به یاد خودت و همسرت و پدر و مادرت، شوهرت، مادر شوهرت، پدرشوهر، پدر زن، مادر زن، باجناقت نیاور، پس فراموش کن. با گذشته زندگی نکن. وقتی نمی توانی گذشته را رها کنی، پس چسبیدی به جهنم، نمی توانی با معصوم باشی. حرکت معصوم رو به جلو است، سرعت و سبقت دارد. پس هیچ وقت گذشته تان را با هیچ کس مطرح نکنید جلو نیاورید. طرف ده سال است زندگی کرده و حالا تا حرفشان می شود، می گوید تو شب عروسی این طوری کردی، دوران عقدمان یادت است، آن طوری کردی. آدم این قدر بدبخت، بیچاره، ضعیف و کوچک است که دلش نسبت به گذشته پاک نمی شود. زود برمی گردد به گذشته. می گوییم اگر تو اهل پیامبر وآل هستی، باید نسبت به آینده ات اضطراب نداشته باشی، معصوم یک آدم آرام است، شیعیان حقیقی معصوم دلشوره ی آینده را ندارند که بنشینند برایش غصّه بخورند. اگر گفته اند، سوءظن بد است، واقعاً از آن دوری کن. اگر می گوید بد دهنی، تمسخر، اذیت دیگران، له کردنِ دیگران بد است، کنار بگذار. پیغمبر فرمود: بهترین شما کسی است که برای خانواده اش بهترین باشد. یعنی واقعاً اعضای خانواده از او لذّت ببرند. تو کاری نداشته باش که اعضای خانواده ات لیاقت دارند یا ندارند. خداوند فرموده که شما برای خانواده تان بهترین باشید، باید از تو شرّی به آنها نرسد، اذیت و آزاری نبینند، خانواده را در فشار اقتصادی می توانی نگذاری، ولی می گذاری. بدبختی این است که گاهی وقت ها ما این کارها را به اسم اسلام می کنیم. می گوییم تو الان وسع مالی ات می رسد، یک کاری بکن، یک ذره خانواده ات را در آسایش بگذار، نمی گذارد. برایشان کم می گذارد. یک «حداقل» هایی را زن و بچه خودت نیاز دارند، می گوییم «حداقل» ها، که زیاده روی نکرده باشیم. معصوم می گوید: هیچ کس حق ندارد در کارهای دنیایی تنبل باشد،«مَن کَسَلَ عن امر دنیا فهو عَن امر آخرته اکسل= کسی که در کارهای دنیایی تنبل باشد، پس در کارهای آخرتی تنبلتر است.» پدر و مادر دارند هزینه می کنند، مادر زحمتش را می کشد ولی می بینی بچه در درس خواندن تنبلی می کند، یک شیعه و این قدر تنبلی در درس خواندن، یک دیپلم می خواهد بگیرد، چقدر پدر و مادرش را اذیت می کند، دانشگاه می خواهد برود، حوزه می خواهد برود، کلّی تنبلی می کند. می گوید الان پسرم 7 سال است، دانشگاه درس می خواند. یک کارشناسی 7 سال طول کشیده است، هر چند وقت یک بار مشروط می شود، نمره اش کم می شود، ردّ می شود هی پول می دهیم، این معصیت است. زن و بچه احتیاج دارند می گویند بیا برو سر کار می گوید این کارها در شأن من نیست. من به این کارها عادت ندارم. امیرالمؤمنین که پدر آسمانی ات بود، قنات حفر می کرد، از دیگران پول می گرفت برایشان کار می کرد، کارگری می کرد، تو می گویی در شأن من نیست. شأن تو بالاتر است یا امیرالمؤمنین (علیه السلام)؟ خانواده در فشار است ولی نمی رود کار کند. کارگری عیب نیست، امیرالمؤمنین کارگری می کردند. یا فردی زن و بچه اش لنگ هستند، گرفتارند، می گوید: من برای خدا کار می کنم، این اشتباه است. در مورد اخلاق می گویند سوءظن، حسادت،‌ زودرنجی را بگذار کنار، زود رنجی اخلاق جهنمی ها است. شما نمی توانی جلوی شرایط زیستی ثابت بایستی و بگویی من اینگونه هستم و تغییری نمی کنم، وقتی هوا سرد است نمی توانی بگویی خوشم نمی آید کلاه سرم بگذارم و لباس گرم بپوشم، نپوش ولی سرما می خوری. وقتی سرماخوردی نسبت به بدنت معصیت کردی، بدن موجود زنده است حرمت دارد. در حدیث داریم اگر شب شام نخورید، رگی است به نام «رگ شام» که لعنت تان می کند. بدنت به این مواد غذایی نیاز دارد و باید آن را مصرف کنی می گوید از مزه اش خوشم نمی آید، پس تو خیلی گرفتار خودت هستی، هنوز خودپرستی داری، خیلی تکبرداری که فکر می کنی آن چیزی که می خواهی بخوری باید به تو بچسبد. یک موقع یک غذای مطبوع می خواهی درست کنی، خوب است مطبوع درست کن، بخور. ولی یک موقع است که بدنت یک ضرورت خاصّی را اقتضا می کند باید بخوری این دیگر میل نیست بدن احتیاج دارد نخوری لعنت می شوی. چون به هر میلی که دل خواهی سپرد                           از تو چیزی در نهان خواهند برد طرف نُه میلیون تومان حاضر است بدهد تا عمل قلب انجام دهد به او می گویم باور کن با سه هزار تومان با ده هزار تومان زالو این مشکل تو حل می شود، زالو بینداز. لازم نیست عمل سنگین انجام بدهی، قفسه سینه ات را بشکافی، حاضر نمی شود زالو بیندازد. اهل مبارزه و درگیر شدن با خودت باش، اهل یقه گرفتن خودت باش. تا وقتی این «من» بر تو حاکم است نمی گذارد تو به وظایفت درست عمل کنی. پا بگذار روی میل و هوس، روی فرهنگ و باورهای غلط و آداب و رسوم غلط، می خواهد این ها را حفظ کند. مثلاً‌ می گوید: «ما مرد هستیم ناسلامتی نمی شود». در راه خدا مردی و زنی نداریم. وقتی چیزی با حکم شرع مطابق نیست حتی اگر نذر و قسم کرده باشی، غلط است. به قول امام خدا رحمت کند ایشان را، می گفت: حرف مرد یک کلام نیست. مرد یعنی وقتی فهمید اشتباه کرده، مردی کند و بگوید اشتباه کردم. خیلی از خانم ها از آقایان مردترند، چون حاضرند، معذرت خواهی کنند.  «أن یجعلنی معکم فی الدّنیا و الاخرة= خدا ما را در دنیا و آخرت با شما قرار دهد» معصوم می گوید: بیا در دنیا با ما باش، ولی تو آنقدر هوس و معشوق داری که اصلاً نمی گذارد در دنیا با آنها باشی. ما وقتِ بودن معصوم را نداریم، وقت بودن با خدا را نداریم. آنقدر اعتباریات و شهوت های وهمی و خیالی ما را گرفته است، که فرصت نمی کنیم به معصوم برسیم. خانمی آمده بود، از دست شوهرش شکایت می کرد، می گفت: شوهرم را دوست ندارم. پرسیدم: برای چه؟ می گوید آبروی مان را در خانواده ام می برد. میپرسم: چه کار می کند؟ می گوید: در مهمانی های ما نمی آید، خانه مادرم نمی آید، خانه خواهرم نمی آید، از شوهر پرسیدم، شوهرش می گوید: من می آیم، آنجا خواهرهایش حجاب اسلامی را رعایت نمی کنند، ماهواره تماشا می کنند. من باید بروم؟ نه، نباید بروی. می گوید: من زنش هستم باید حرف من را گوش کند. نه باید حرف خدا را گوش کند. حق ندارد بیاید آنجا، حرام است. صله ارحام زمانی درست است که حرامی ایجاد نشود. وقتی مستلزم حرام است پس واجب نیست. می گوییم رسول خدا فرموده، این مهریه اشتباه است، گوش نمی دهد. می گویم، امام معصوم فرموده گوش نمی کنند همان کار خودش را می کند. اگرخواستگارت گفت نمی خواهمت احساس کوچکی نکن، اگر دختر به تو جواب منفی داد، احساس کوچکی نکن. برای این که تو با این چیزها بزرگ و کوچک نمی شوی. شوهر تو بشود یا نشود قبولت بکند یا نکند تو تحت ذمه ی امام زمان هستی. حواست باشد انتصاب به حضرت داری، فرزند اویی. انسان اعتبارش را از شوهر، زن، پست و مقام و مدرک تحصیلی نمی گیرد، این ها جنبه ی حیوانی است. هیچ کسی با مسخره بازی، با تهمت، با غیبت با فحش دادن، با توطئه نمی تواند من را تحقیر کند، من به یک کوهی بسته شده ام به یک بزرگانی وصل هستم که به هیچ وجه تحقیر نمی شوم به هیچ وجه کوچک نمی شوم. این که لباسم این طوری است، خانه ام این طوری است، مستأجرم، تلفن همراه ندارم، آبرویم می رود؟ اگر این حس به تو دست داد، معلوم است که تو احتجاب بذمة نداری، تو هنوز بدبختِ یک مشت کاغذ و آهن و پشم و پارچه هستی. این چیزها چیزی نیستند که انسان با داشتن شان خود را بزرگ بداند، خدا ما را پیش خودش بزرگ کند ان شاءالله.