مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
یاد ابدیت و یاد خانه آخرت، انسان را شاد میکند و دردها و مریضیها را از یاد میبرد. پس مدام، خانهی آخرتت را آبادتر میکند.
مهمترین، بهترین و شیرینترین قسمت زندگی هر کسی، بحث از آخرت است. آخرتشناسی، کلید سعادتهای دنیا و ابدیت است. بعد از صحبت مختصری در باره آخرت، انشاءالله وارد بحث بهشت و جهنم خواهیم شد.
درباره اهمیت آخرت قرآن میفرماید: «قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقى[1]= بگو زندگانی دنیا متاعی اندک است و جهان آخرت برای هر کس که خداترس باشد بهتر از دنیاست».
آخرت همان نظام ابدی است که از وفات شروع میشود تا قیامت؛ و از قیامت هم تا بینهایت ادامه دارد. انتها هم ندارد. این حیات جاودانه برای کسانی که در زندگیشان از موانع آخرت پرهیز کرده باشند، بهتر است.
این یادمان نرود که خداوند خالق اعداد و اندازههاست. یعنی معیار خوبی و بدی، شر و خیر، کم و زیاد، همه چیز خدا است. چون خودش همه چیز را خلق کرده: «اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَیْءٍ= همه چیز بدون استثناء مخلوق خداست». بنابراین، او هر چیزی را بهتر میشناسد: «هُوَ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلیم» و برای هر چیزی هم اندازه قرار داده: «قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَیْءٍ قَدْرا». حالا وقتی که در مورد دنیا صحبت میکند، میگوید دنیا قلیل و بازیچه و لهو و لعب است. اینها همان چیزهایی هستند که بیشتر وقت و انرژی ما را میگیرند.
پس علت اینکه قرآن تأکید میکند که آخرت بهتر است، این است که اندازهها در دست خداست. ساختار وجودی ما را هم او میشناسد. یک جاهایی هم میگوید به آن فکر کنید: «أَ فَلا تَعْقِلُونَ= آیا تعقل نمیکنید». وقتی در محاسبات دنیایی هستیم، افراد این را خوب میفهمند. اکثر افراد میگویند حالا ده سال مستأجر میمانیم، بعد راحت صاحبخانه میشویم. از این رو، صبر میکنند تا یک خانه بزرگتر نصیبشان شود. یعنی این را میفهمند که به خاطر یک کار بزرگتر دنیایی، یک مقدار دنیا را تلخ یا سخت بگذرانند، معقول است.
اساساً جهنم جای بیفکرها و احمقهاست. وقتی که به جهنمی ها گفته شود: «ماسلکم فی سقر= چی شد که جهنمی شدید؟» می گویند: «لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما كُنَّا فی أَصْحابِ السَّعیرِ= اگر ما خوب حرف گوش میکردیم و خوب تفکر میکردیم، هیچ وقت جهنمی نمیشدیم.»جهنم جای آدمهایی است که موقت را به ابدیت ترجیح میدهند، کم را به بینهایت ترجیح میدهند.
در جای دیگر قرآن میفرماید: «بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ وَ أَبْقى[2]= شما حیات دنیا را ترجیح میدهید. در حالی که آخرت هم بهتر است و هم ماندگارتر». اما عجیب است سرمستی انسان که چنین محاسبهای را خوب نمیفهمد، یعنی میشنود و باز به همان سبک زندگی غلطش ادامه میدهد.
خداوند دنیا را به نیت آخرت میدهد
یک گزارشی نبی اکرم صلیاللهعلیهوآله در مورد آخرت میدهد که خیلی مهم است. حضرت میفرماید: «إِنَّ اَللَّهَ تَعَالَى یُعْطِی اَلدُّنْیَا عَلَى نِیَّةِ اَلْآخِرَةِ= خداوند دنیا را به نیت آخرت به افراد میدهد». یعنی آدمهایی که فکر آخرتشان هستند، خدا دنیای آنها را تأمین میکند. هر وقت انسان بین دنیا و آخرت گیر کرد، باید بداند که اگر آخرت را انتخاب کند، دنیایش را خدا تضمین کرده که به او برساند.
مثلاً اگر شما خمس نپردازید، چه اتفاقی میافتد؟ اول اینکه به اندازه خمس یا بیشتر از آن حتماً ضرر میکنی. یعنی نمیتوانی آن را مصرفش کنی و از تو گرفته میشود یا با زجر و درد مصرفش میکنی یا در آتشسوزی یا تصادف یا سرطان یا مریضی یا دزدی مصرف میشود. دوم این که آخرتت را هم از دست میدهی. کسی که خمس ندهد، یا سال خمسی نداشته باشد، مثل کسی است که حج نرفته باشد و مسلمان از دنیا نمیرود.
وقتی انسان خمس نمیدهد، هم خودش خشن میشود و هم خانوادهاش نسبت به او بیوفا میشوند و قدرش را نمیدانند، اصلاً مال حرام خشونت و ناآرامی میآورد؛ وحشت درونی دارد؛ ناراحتی اعصاب دارد و برای آدم دیوانگی میآورد.
ما بین دنیا و آخرت، زیاد امتحان میشویم. همیشه صبح از خواب بلند میشویم تا شب، بین این دو میمانیم که یکی را باید انتخاب کنیم. معصومین علیهمالسلام می فرمایند: اگر آخرت را انتخاب کنید، دنیا هم میآید.
«عَلَیْكَ بِالاْخِرَةِ تَأْتِكَ الدُّنْیا صاغِرَةً= به آخرت چنگ بزن، دنیا با كوچكی پیشت میآید». به این معنا که تو به آخرتت بچسب، دنیا ذلیلانه پیش تو میآید و خودش را عرضه میکند.
این که ما دائماً گرفتار 8 و 9 زندگیمان هستیم، برای این است که یک جاهایی رفتیم ناز دنیا را کشیدیم و به آخرت بیمحلی کردیم. این دویدنها و خسته شدنها و نفس زدنها و به نتیجه ماندن و به چیزی نرسیدنها برای این است که شخص اساساً در طرز فکرش، زندگیاش، گرایشاتش، سبک زندگیاش، آخرتگرا نیست و آخرت برایش مهم نیست. او اگر دعا میکند، حرم میرود، راز و نیاز هم دارد، نذر هم میکند، اینها همه دنیایی است.
وقتی کسی انرژی اش را برای آخرت میگذارد، خیلی بهتر است. چون هم دنیایش آبادتر است و هم بهتر میچرخد. ولی بعضیها اینطور نیستند. علم دنیا را به علم آخرت ترجیح میدهند و در آن علم دنیایی شان هم چیزی گیرشان نمیآید. یعنی همان علمشان هم بیبرکت میشود.
اساساً قیمت آدمها از میلهایشان به دست میآید. با ایمان و عشق به الله و خانواده آسمانی قیمت هر کس به دست می آید. اگر همه تلاشت را برای آخرتت بگذاری، آنجایی که قرار است مستقر شوی، آباد و اصلاح میشود.
دنیا محل گذر است، نه اقامت
ما در دنیا در حال گذر هستیم. ماهیت جنین را نگاه کنید که وقتی از اسپرم پدر وارد رحم مادر میشود، با تخمک لقاح پیدا میکند. این لقاح، یعنی حرکت به سمت خروج، اصلاً انعقاد نطفه با حرکت به سمت خروج و وفاتش همراه است. لحظه لحظه این جنین، به لحظه وفاتش از رحم و تولدش به دنیا نزدیک تر میشود.
ما هم همینطور هستیم. دنیا اصلاً محل استقرار نیست؛ بلکه محل گذر است. یعنی شما یکجا نمیایستید. ما بعد از وفات، در محل استقرار و جایگاهی که حالا برای خودمان است، قرار میگیریم. ما اصلاً در اینجا جایگاهی نداریم و همه چیز، برایمان اعتباری است. پس اگر تمام تلاشت را برای آخرتت بگذاری، آن محل استقراری که قرار است بماند، آباد و اصلاح میشود.
به خاطر نقد دنیا، نسیه آخرت را نفروش
از این بدتر آن است که گاهی کسی آنقدر احمق است که حسرت دنیادارها را میخورد. یعنی چشمش به دنبال زندگی دنیادارهاست. مدام فکر می کند: او ازدواج کرده و من نکردم؛ او بچه دارد و من ندارم؛ او پسر دارد و من ندارم؛ او دختر دارد و من ندارم؛ اینها خانه دارند و ما نداریم؛ اینها ماشین دارند و ما نداریم. همهاش حسرت دنیا در دلش دارد. اگر از او سوال کنی چند دقیقه حسرت آخرتت را داری، اصلاً متوجه نمیشود.
بنابراین سعی کن که در انتخاب رشته، انتخاب همسر، انتخاب شغل، انتخاب دوست و ارتباطات، ملاکت را آخرت قرار بده. اگر به درد آخرتت نمیخورد یا ضرر دارد، آن را رها کن.
- «ذِكرُ الآخرةِ دَواءٌ و شِفاءٌ ذِكرُ الدُّنیا أدْوَأُ الأدواءِ= یـاد آخـرت، دارو و درمـان اسـت و یـاد دنیا بـدترینِ دردهاست» ذکر آخرت، دوا و شفا است»، یعنی هم داروی تو است. اگر مریضی داری، چه جسمی و چه روحی، ناآرام هستی، میگوید زورم نمیرسد، عصبی هستم، پرخاشگر هستم، غمگین هستم، بیحوصله هستم، حوصله هیچ کس را ندارم، نه همسرم و نه هیچ کس دیگر را. همه چیز هم دارد؛ ولی قدر نمیداند. کنار یک همسر و پدر و مادر خوب است، اما ناآرام و عصبی است. با یاد آخرت، اصلاً غصه نمیخورد. یاد دنیا بدترین دردها است، یعنی غصه، حسرت، مقایسه انسان را بیچاره میکند.
غصه خوردنها زمانی است که ابدیت و شب اول قبر و برزخ و آخرت و همه اینها را فراموش کرده ایم که مینشینیم غصه میخوریم.
یاد آخرت هم داروست و هم شفا. خوب میشوی. با مادرشوهرت مشکل داری، یاد آخرت بکن. با مادرزنت مشکل داری، یاد آخرت بکن. با باجناقت مشکل داری، با دوستت، با هر کس مشکل داری، یاد آخرت بکن. یاد آخرت تو را آرام میکند. آخرت مریضی کینه را هم شفا میدهد. از شر گذشته نمیتوانی راحت بشوی، یاد آخرت شفایت میدهد. پس یاد آخرت کن.
پس یاد ابدیت و یاد خانه آخرت، انسان را شاد میکند، مریضیهایت را از یاد میبرد، دردهایت یادت میرود. مدام خانۀ آخرتت را آبادتر میکند.
قا/115
آخرت شناسی
کلیدواژه ها:
آثار استاد