چرا ماهی قزل آلا جانش را به خطر می اندازد تا به محل تولدش برسد؟

بازگشت انسان به سوی حق تعالی، مثل سایر موجودات که به سوی کمال خود حرکت می کنند، یک حرکت حبّی است. «حرکت حبّی»، یعنی حرکت مبتنی بر «عشق به حق تعالی» و همین راه نجات ما است. بنابراین، باید با مطلوب و معشوق خودمان پیوند برقرار کنیم و از او جدا نشویم. این حرکت شباهت زیادی دارد به بازگشت ماهی قزل آلا به محل تولدش در زمانی که به کمال خود می رسد.

ماهی قزل آلا وقتی که به رشد و کمال می رسد، تلاش می کند که به موطن تولد خود برگردد. برای رسیدن به این هدف، با قدرت محیر العقولی برخلاف جریان رودخانه های خروشان شنا می کند و در مسیر خود، خطرهای صید شدن توسط صیادان مختلف را به جان می خرد تا خودش را برساند به جایی که در آن متولد شده است.

این را همه ماهی های قزل آلا می دانند که در کجا به دنیا آمده اند. این از عجایب خلقت این ماهی است و هنوز هیچ محققی علتی برای حرکت عجیب این ماهی ذکر نکرده است. راستی «چه عاملی این حیوان را اینچنین به تحرک وادار می کند که خود را به موطن و محل تولدش برساند و سپس از دنیا برود؟».

اگر انسان بتواند از این حرکت ماهی که برای رسیدن به محل تولدش اصلا وقتش را تلف نمی کند و فرصتها را از دست نمی دهد، عبرت بگیرد، درس بزرگی خواهد بود برای او در حرکت در مسیر قوس صعود الی الله.

در مسیری که ما به سمت حق تعالی داریم حرکت می کنیم، اسم عوالمی را بیان کردیم و گفتیم مرحله ی ذات را «هاهوت» می گویند. مرحله ی «اسماء» که خداوند تجلی می کند، اسمش «لاهوت» است. خداوند در اولین تجلی اش عالم «جبروت» را خلق کرد و بعد عالم «ملکوت» و بعد هم عالم «ناسوت» که همین عالم طبیعت است را خلق کرد. این همان مسیری است که «روح» به عنوان «مثل اعلی» طی می کند. «نفخت فیه من روحی=از روح خودم در او دمیدم»، یعنی روحی که خداوند خلق کرده و در وجود انسان دمیده، شبیه ترین مخلوق به حق تعالی است.

انسان در قوس نزول، عالم جبروت و ملکوت را طی کرده و در عالم ناسوت یعنی همان نظام طبیعت مستقر شده است. ما الان در طبیعت هستیم و برای اینکه به حقیقت اولیه خودمان برگردییم، باید قوس صعود را طی کنیم.

 چون ما از آنجا آمده ایم و وطن مان آنجاست، دوست داریم به همان جا برگردیم. برای همین است که در این عالم هیچ چیزی غیر از حقیقت اولیه مان ما را ارضاء نمی کند. باید برگردیم به وطن و این قوس صعود را که در ادیان به اسم معاد یعنی بازگشت از آن یاد شده را طی کنیم. وقتی می گوییم «معاد یعنی بازگشت»، نشانه این است که قبلاً یک رفت وجود داشته است که حالا داریم بر می گردیم. از اینجا که عالم دنیا است و ما در آن قرار داریم، می خواهیم حرکت کنیم به سوی حق تعالی. این حرکت، همان حرکت حبی است. حرکتی است که فقط با عشق می شود طی کرد. یعنی عشق به مبدأ متعال؛ یعنی عشق به حقیقت اولیه و وطن خودت. این را باید بدانیم و باورمان شود که وطن ما کجا بوده است؟

برگرفته از سلسله مباحث «شرح زیارت عاشورا» «جلسه سوم»