مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی
ملاک مهمی که عرض کردیم این بود: کسی که قصد دارد جایگاهش را در آسمان و غیب ارزیابی کند باید توجه داشتهباشد به اینکه آسمان در قلب او از چه جایگاهی برخوردار است. انسان باید این موضوع را در عرصههای مختلف بررسی کند. مثلاً کسی که صاحب فرزند میشود اسم کودکش را به گونهای انتخاب میکند که یاد عزیزترین کسان خود را زنده نگاه دارد.
سیدالشهدا «علیه السلام» میفرماید: اگر هزار پسر داشتهباشم نام علی «علیه السلام» را روی آنها میگذاشتند. «اسمگذاری» یکی از ملاکهای جایگاه انسان در آسمان است. به طور کلی انتخابها، ارتباطات، افکار و رفتارها تعیینکننده هستند. انتخاب همسر، شغل، مسکن، دکوراسیون، لباس و ... همه نشاندهنده شخصیت شخص میباشند و جایگاه او در آسمان را مشخص میکنند. اینکه مراسم و جشنها سالم برگزار شوند یا با معصیت، معلوم میشود که شخص به کجا تعلق دارد. کسی که اهل بیت «علیهم السلام» در نزد او منزلتی دارند مراسمش را به نحوی برگزار میکند که ایشان در مجلسش شرکت کنند.
رابطه با روحانیت و قرآن به عنوان نامه عاشقانه حق تعالی، بسیار تعیینکننده است. بعضیها برای آموزش زبانهای خارجی وقت و هزینه صرف میکنند. ولی برای زبان فطرتشان که لازم است آن را بیاموزند هزینه و زمان اختصاص نمیدهند. فرمول و ملاک ما این حدیث شریف است: «مَن أحبّ أن یعلم ماله عندالله فلیعلم فالله عنده الخبر» روز قیامت قرآن و سورههای آن شخصیت خواهند داشت. قرآن به حدی نزد خدا ارزش دارد که خداوند به او میگوید: هر که را میخواهی به بهشت ببر. هر یک از سورههای قرآن رفقای ما هستند و میتوانند برای ما کاری انجام دهند و در یکایک آنها قدرتهایی نهفته که اگر ما بتوانیم با آنها رفیق شویم قدرتشان را به ما نشان خواهند داشت. قال رسول الله (ص) "فضل القرآن علی سائر الکلام کفضل الله علی خلقه".
هر قدر انس انسان با کسی بیشتر شود میبیند که طرف مقابل برای او بیشتر مایه میگذارد. چهقدر تأسفبار است که قرآن روز قیامت درباره کسی به خدا بگوید: خدایا این بندهات مرا ضایع کرده تو او را ضایع گردان. پیامبر «صلی الله علیه و آله» فرمودند: «فضل القرآن علی سائر الکلام کفضل الله علی خلقه» قرآن اساساً قابل مقایسه با هیچ کتابی نیست. کسی نمیتواند این ترجیح را بدهد به تعبیر قرآن فاسق است. «فسق» یعنی انتخاب و ترجیح محدود به نامحدود.
در زمان حضرت حجه بزرگترین دانشمندان، عالِمان به قرآن بوده و جامعه براساس قرآن اداره میشود. کسی که قصد برقراری رابطه با این خانواده را دارد باید با قرآن اعم از قرائت، نواها، تفسیر و ... مأنوس باشد. صرف در آغوش گرفتن و بوسیدن قرآن حجم زیادی از آلودگیها را از وجود انسان میزداید. در دعا آمده: «اللهمّ اجعل القرآن لنا فی الدنیا قریناً وفی القبر مونساً و أنیساً و فی الآخره شافعاً و شفیعاً» خدایا (قرآن) را در دنیا انیس و مونس و در آخرت شفیع من قرار بده. ممکن نیست انسان کسی را دوست داشتهباشد ولی از کلام او خوشش نیاید. به میزانی که با قرآن مأنوس هستیم از ما شفاعت کرده و با هر سورهای رفیق باشیم ما را به مقام خودش میبرد. قرآن ظهور اسماء الهی است. هر سورهای بخشی از تجلیات الله است. چه تحصیلکردههایی که با قرآن انس دارند و چه دانشجویان رشته معارف که با اکراه دروس را پاس میکنند. حضرت امام «رضوان الله» از کوچکترین فرصت برای خواندن قرآن بهره میبرند. خیلی شایسته است که انسان همواره قرآن کوچکی همراه داشتهباشد تا وقتی فرصتی به دست آورد، آن را قرائت کند.
طاعت از دست نیاید گنهی بایدکرد در دل دوست به هر حیله رهی باید کرد
و إلاّ روز قیامت دچار حسرت و پشیمانی میشود: «...یا لیتنی اتّخذت مع الرسول سبیلا» (فرقان/27) ای کاش راه رسول را پیش گرفتهبودم. سلاطین عالم دائماً ما را فرا میخوانند و ما کوتاهی میکنیم. به حضرت صادق «علیه السلام» عرض کردند: چرا ما عاشق بعضیها میشویم ولی آنها به ما بیتوجهی میکنند؟ حضرت فرمودند: این عشق عقوبت کسی است که به معشوق حقیقی پشت میکند.
عشقی که بدون حیثیت جاودانه یعنی خدا و اهل بیت «علیهم السلام» باشد جز خواری و ذلت نیست. بعضیها از این هم پستترند و عاشق جمادات، پول، سکه، اتومبیل، ویلا و ... میشوند.
حضرت در دعای عرفه میفرمایند: «...خسرت صفقه عبدٍ لم تجعل له مِن حُبّک نصیباً» در زیان باد بندهای که نصیبی از عشق و محبت نیافت. هر ساعتی را که ما از دست میدهیم معادل میلیاردها سال در آخرت است. باید کارها و وظایف ما، ما را بهشتی کنند شوهرداری، زنداری و ... باید ما را به آسمان ببرند نه اینکه به آنها مستقل نگاه کنیم.
بعضی خانمها اظهار میدارند که مِلک شخصی دارند و قصد دارند برای خدا هزینه کنند ولی همسرشان اجازه نمیدهد، در صورتی که اگر رضایت دهد از این جهت، در ثواب این کار شریک میشود.
کسی که علیرغم توانایی برای خانواده زمینیاش هزینه نکند از نظر ما خیلی پست است، در نظر بگیرید این بخل درباره خدا و خانواده آسمانی چقدر زشت است. کسانی که فرم برنامه را پُر میکنند، دقت کنند که عمرشان بیشتر در کدامیک از آن پنج جهت صرف میگردد.
کسی که همه وظایفش را برای خانواده آسمانی و به عشق آنها انجام میدهد و شادی و آرامش دریافت میکند خیلی خوشبخت است. این خیلی فرق دارد با کسی که به لحاظ نیازهای طبیعی ازدواج کرده و به وظایفش میپردازد. در صورت اول یک زن میتواند مانند آسیه از تلخیهای همسر شادی و قدرت و آرامش و قرب الهی را بدست آورد. مرد هم اینگونه است. «الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله» کسی که برای خانوادهاش تلاش میکند مانند مجاهد در راه خداست. کسی که عاشق خانواده آسمانیاش بشود واقعاً بیتاب میگردد:
خرم آن روز کزین منزل ویران روم!
چنین شخصی به شدت مشتاق و دلتنگ خانواده آسمانیاش است. مگر ممکن است انسان عاشق امام زمانش باشد و تمایل نداشتهباشد چند دقیقه به زیارت آل یاسین اختصاص ندهد که اینقدر عاشقانه طراحی شدهاست؛ «... السلام علیک حین تقوم، السلام علیک حین تقعد، ...» کسی که دلتنگ امامش است معلوم است که امام زمان «عجل الله تعالی فرجه» چقدر به او مشتاق وعلاقمند است:
عشق معشوقان بسی افزونتر است لیلی از مجنون بسی مجنونتر است
اگر حضرت زهرا «سلام الله علیها» ببیند که فرزندش به عشق او از کمالات پایین دست کشیده چقدر خوشحال شده و عشق به پایش میریزد.
مرحوم علامه «رضوان الله» هرگاه نام اهل بیت «علیهم السلام» یعنی معشوقهایش را میشنید حتی اگر در حال مطالعه و مباحثه هم که بود کتاب را میبست و از سر شوق میگریست. روشنفکری درباره وجود حضرت رقیه «سلام الله علیها» از ایشان سؤال کرد و وی در پاسخ فرمودند: ما نمیدانیم ما منتظریم که جایی نام معشوقمان را بیاورند. این افراد به دنبال علم هستند در حالی که افراد معتقد از حضرت رقیه «سلام الله علیها» شفا گرفتهاند.
شبی در عالم رؤیا از حضرت سیدالشهدا «علیه السلام» سؤال کردم: حضرت زینب «سلام الله علیها» در قاهره هستند یا سوریه؟ حضرت پاسخ دادند: مگر فرقی هم میکند؟ و من از سؤالم خجالت کشیدم: «قبورکم فی القبور...» ثواب زیارت حضرت عبدالعظیم «علیه السلام» مطابق زیارت امام حسین «علیه السلام»، و زیارت خانم فاطمه معصومه «سلام الله علیها» در حکم زیارت حضرت زهرا «سلام الله علیها» میباشد. ما در مسجد الحرام میتوانیم به علی «علیه السلام» به عنوان مولود کعبه سلام کنیم.
گاهی انسان به لحاظ تاریخی و مصائب اهل بیت «علیهم السلام» برایشان گریه میکند ولی گاهی برای مظلومیت و آوارگی فعلی حضرت متأثر است و میگوید: «إن الشرید الطّرید الفرید الوحید...». ما الان چه کاری میتوانیم برای حضرت بکنیم؟ و چگونه میتوانیم خودمان را به چادر حضرت برسانیم؟
کمالات جمادی، نباتی و حیوانی و عقلی را فدای امام زمانمان کنیم تا الهی شویم. بعضیها تا پولشان زیاد میشود به فکر رسیدگی به کمالات بخشهای پایینی هستند اما بعضیها به محض اینکه پول به دستشان میرسد به پای خانواده آسمانی میریزند؛ این دو گروه بسیار با یکدیگر متفاوت هستند.
پیرزنی، خیلی عاشق اهل بیت «علیهم السلام» بود و در عین حال گیوه درست میکرد و میفروخت و با فقر و حداقل ممکن، زندگی میکرد و وجهی را که از فروش هر گیوهای به دست میآورد به زائران امام حسن «علیه السلام» میداد که عوض او هم زیارت بجا آورند. این پولها لیاقت دارند هر پولی شایستگی هزینه را برای امام زمان «عجل الله تعالی فرجه» را ندارد؛ بعد از فوتش در خواب گفتهبود: به محض ورود فاطمه زهرا «سلام الله علیها» او را به سرعت نزد خود بردهبودند. همین فاطمه زهرا «سلام الله علیها» که خدا تمام عاطفهاش را در وجود او ریخته، میفرمایند: بعضی از شماها با خودتان کاری میکنید که بین من و شما سیصدهزار سال فاصله میافتد.
یار بس نازک مزاج است و غیور غیر او از محفل خود ساز دور
باید ببینیم کمالات حسی، خیالی، وهمی و عقلی را کجا خرج میکنیم، قیمتمان نیز همان است. دارایی هر کس وابسته به این است که چقدر کمالاتش را به آخرت فرستاده و چقدر از عمرش را در زیارت، هیأتها و اعتکافها و ... که میکده هستند سپری کردهاست.
فرق است بین کسی که به عشق اهل بیت «علیهم السلام» زندگی میکند و کسی که به عشق زمینیها زندگی کرده و گاهی به خانواده آسمانی خود سری میزند.
ادب و حرمت به دین خدا خیلی مهم است. قرآن خواندن باید با حرمت باشد. کسی که برای نماز به طور ویژه و مؤدب آماده میشود معلوم است که برایش خیلی مهم است. اما برخی چنان شتابزده نماز میخوانند که کلاً نمازشان بیحرمتی به خداست، شخصی در حضور پیامبر «صلی الله علیه و آله» اینگونه نماز خواند و رفت و حضرت فرمودند: اگر در این حال بمیرد مسلمان از دنیا نرفته است. اجرای نماز و تعقیباتش نشاندهنده شخصیت افراد است. نماز قیمت انسان در آسمان را تعیین میکند. نماز سریع یعنی شخص حوصله خدا و نعمتهایش را ندارد.
شهید دستغیب «رضوان الله» تعریف میکردند: حوری نورانی در خواب دیدهبود که بسیار زیبا بود و به ایشان گفتهبود که هرقدر تو اشک میریزی من زیباتر و نورانیتر میشوم. چه بسا کاخها و باغهای بهشت ما که در اثر عملکرد ما ویران شده و میسوزند.
باید خودمان را به کمتر از خانواده آسمانی نفروشیم و کلیه ارتباطات، انتخابها، افکار و رفتار باید به اذن خانواده آسمانیمان باشد در غیر اینصورت خسارت دیده و در دنیا، قبر و قیامت، حسرت خواهیم خورد.
والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته
کلیدواژه ها:
آثار استاد