(31) «سلام» مایه اعتلای جامعه اسلامی است

جامعه‌ی اسلامی، جامعه ای است که در آن همه، شاگردان یک استاد و مکتب هستند. همه می خواهند به یک هدف واحد برسند و آن رسیدن به مقام خلیفة اللهی و اهل بیت علیهم السلام است.

جامعه‌ی اسلامی مثل اعضای یک کلاس می ماند که یک استاد واحد دارند، اما شاگردان این استاد متفاوتند: بعضی عالی و ممتازند، بعضی شاگرد اولند، بعضی شاگرد دومند، بعضی تنبل اند و رشد زیادی نمی کنند. ولی همه ی اهداف شاگردان شبیه شدن به استاد و مربی شان است. ما هم شاگردان اهل بیت (علیهم السلام) هستیم، رب ما فقط خداست. اوست که می تواند برای ما الگو و مربی تعیین کند. چنانکه قرآن می فرماید: «لَقَد كانَ لَكُم فی رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ[1]= قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نیكوست». اگر همه از این الگوی معرفی شده قرآنی تبعیت کنند، جامعه ما بهترین جامعه خواهد بود.

مهمترین هدف در یک جامعه اسلامی، رسیدن به صفت رحمان است. حال اسلامی که می خواهد یک جامعه ی رحمانی بسازد، می فرماید: «وَالَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم[2]= و کسانی که با او هستند، در برابر کفّار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند». چون کفار مزاحم رحمت، عشق و مهربانی انسان ها هستند.  

حتی اگر همسرت را دوست نداری، باید به او اظهار عشق کنی

اسلام سفارش می کند که باید با همه با روح سلام برخورد کنید. حتی اگر بعضی افراد را دوست نداشته باشی. یعنی حتی اگر همسرت را هم دوست نداری، وظیفه ات اظهار عشق است. این فرهنگ اسلامی است.

اسلام بر سلام خیلی سفارش کرده و تأکید می کند که به یکدیگر سلام کنید و سلام دادن را اظهار کنید. «ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ كَافَّةً [3]= همه در مقام سلام و تسلیم خدا در آیید». با هم به سلامت رفتار کنید. اگر ازدواج کردید، به هم آزار نرسانید. اگر بگویید من از او خوشم نمی آید، نمی توانم محبت کنم،  بخندم و تمکین کنم و حقش را ادا کنم و مهرورزی کنم، این حیوانیت و خشونت است.

علت این که جامعه ی ما هنوز اسلامی نیست، این است که فرهنگ غرب و کفر که فرهنگ دشمنان اسلام است، رواج دارد.

کفار به میزان نفوذ فرهنگ شان در جامعه اسلامی دعوا، اختلاف، فساد، تباهی، دزدی و طلاق ایجاد می‌کنند. اگر این فرهنگ برداشته شود، دیگر طلاق، دعوا، درگیری و بی برکتی نخواهیم داشت. همه نسبت به هم خوب و مهربان می شوند. حتی دشمن هم که قصد جنگ نداشته باشد، با ما مهربان خواهد بود.

 وقتی که در جامعه سلام حقیقی وجود داشته باشد، دزدی، خیانت، گرانفروشی، احتکار، کم فروشی، بی عدالتی و معطل گذاشتن دیگران دیده نمی شود. در نتیجه جامعه، جامعه ای می شود که همه سالم خواهند بود. یعنی وقتی روح سلام آمد، هیچ کس از دست، زبان و عملکرد دیگری آسیب نمی بیند. در این صورت جامعه ی خوبی خواهیم داشت.

انسان وقتی حالت طبیعی دارد که «تعادل روحی» داشته باشد

داشتن تعادل روحی اکتسابی است. یعنی باید برای کسب این حالت تلاش کرد. با این حالت می توان به اخلاق الهی که هدف از خلقت است دست یافت. این حالت وقتی حاصل می شود که در مقابل دستورات خدا مقاومت نکنیم.

امت اسلام همان پیروان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) هستند. دین اسلام هدف ویژه ای را از خلقت انسان معرفی می کند که همان تشبه و تخلق به اخلاق الهی است. بنابراین، هر چه اخلاق انسان به خداوند شبیه تر باشد، انسان نیز پاکتر و مقربتر خواهد بود و بالعکس هر چه از اخلاق الهی دورتر شود، از خداوند و انسانیت هم دورتر خواهد بود.

بعضی افراد وقتی با دستورات خدا رو به رو می شوند، دائما مقاومت می کنند. یعنی تکلیف و وظیفه اش را می داند، ولی نمی خواهد عمل کنند. با تنبلی و بی حوصلگی نمی خواهد عمل کند. دائما با خودش درگیر است یا لج می کند.

از امام صادق (علیه السلام) نقل است که خداوند حیوانات را از خُلق انسان آفریده است. یعنی انسان زمانی تعادل دارد که انسان باشد. تعادل هم زمانی است که سه عشق در رأس سایر عشق های انسان باشد: عشق به «الله، اهل بیت و جهاد در راه خدا». اگر این سه عشق بر قلب انسان حاکم باشد، باطن انسانی دارد .اما به محض این که یکی از این سه عشق یا هر سه جابجا شد یا در رتبه های بعدی نیازهای انسان قرار گرفت، فرد از حالت انسانی در می آید که اصطلاح قرآنی اش «فسق» نامیده می شود.

«فسق» یعنی انسان از حالت طبیعی خارج شده و انواع و اقسام صورت های حیوانات را پیدا می کند. مثلا بعضی ها مار هستند، بعضی ها عقرب اند، بعضی ها گرگ، بعضی ها خوک و بعضی ها سگ اند.

در روایت نقل است علت این که بعضی ها روباه محشور می شوند، این است که آدم های کلک بازی هستند، حقه بازند و در زندگی شان خدعه دارند. دائما بر سر دیگران کلاه می گذارند.

 علت این که انسان خوک محشور می شود، این است که بی حیا و بی غیرت هستند و غیرت ناموسی ندارد. پس به صورت خوک محشور می شود. بعضی ها هم به صورت سگ و گرگ محشور می شوند. چون درندگی دارند. بعضی ها هم صورت میمون پیدا می کنند، چون لجبازند. پس صراط مستقیم، آن حالتی است که انسان دارای باطن انسانی باشد. این مسئله، خیلی حساس و مهم است. چون شکل انسانی از دست می رود.

پس سلامت هم یک تعریف مشخص دارد. وقتی می گویند این بدن سالم است، دیگر شما نمی گویید چه سلامتی! چون سالم بودن مشخص است. اما اگر گفتند فلانی مریض است. شما در جواب می گویید: چه مریضی؟ مثل کسی که وسواس دارد. اگر به او بگویند: تو از این به بعد این تکالیف را نداری و باید به این شکل عمل کنی. او چون انس به بیماری اش دارد.  دست از آن بر نمی دارد. با وجود این که همه چیز را می داند، ولی عمل نمی کند. یا بعضی ها ناراحتی و غصه خوردن را دوست دارند. همیشه غمگین و افسرده هستند. با این که درمان شادی و غم زدایی را می داند و می تواند آن را برطرف کند، اما حاضر نیست آنها را برطرف کند. در حالی که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «از حب غم به خدا پناه ببرید». در مقابل چنین افرادی، بعضی ها شخصیت های پاک، زلال و نرمی دارند. به محض این که دستورالعمل ها را می گیرند، زود عمل می کنند و خود را از غم و غصه رها می کنند.

مسلمان بر مسلمان شش حق دارد

از رسول اللّه (صلی الله علیه و آله) نقل شده كه فرمود: هر مسلمان بر مسلمان دیگر، شش حق دارد. یعنی شش نیکی است که باید رعایت شود.

1. سلام کردن

«یُسَلِّمُ عَلَیْهِ إِذَا لَقِیَهُ= هنگام ملاقات بر او سلام نماید». حق برادر مسلمان، سلام کردن درزمان دیدن و ملاقات است. چون سلام در جذب خیرها مؤثر است.

2. طلب عافیت

«وَیُشَمِّتُهُ إِذَا عَطَسَ= زمانی که عطسه کرد، او را دعا کند». هرگاه مسلمانی عطسه می زند باید به او بگویی: «یَرْحَمُکَ اللّهُ= خدا رحمتت کند»؛ یا جمع ببندد: «یَرْحَمُکُمُ اللّهُ= خدا شما را رحمت کند». مستحب است عطسه کننده در جواب او بگوید: «عافاکم الله= خدا به شما عافیت بدهد». عطسه، قطع نفس است. یک آن، نفس قطع می شود و برمی گردد. یعنی یک مرگ آنی است. خدا بعد از عطسه یک حیات جدید به انسان می دهد. خرافه ای که امروز مرسوم شده این است که وقتی کسی عطسه می کند، باید صبر کند و کاری انجام ندهد. این شرک است. دعایت را بخوان و کارت را انجام بده. این یک وظیفه است. عطسه کردن یک فرصت عاطفی قشنگی است. چون در آن عشق و مودت و محبت رد و بدل می شود و انسان از صمیم قلب برای دیگران دعا می کند.

3. اجابت دعوت

«وَ یُجِیبَهُ إِذَا دَعَاهُ= وقتی او را خواند، دعوتش را اجابت کند». وقتی از شما دعوت می کنند، اجابت کنید. نه این که بگوئید: وقت ندارم، نمی توانم، نمی رسم. گاهی انسان واقعا نمی تواند یا نمی رسد، امکانش وجود ندارد. در این صورت تکلیفی ندارد. یعنی از حد وسع شما خارج است. اما به مقداری که می توانید اجابت کنید. پیامبر فرمود: «لاخیرَ فیمَن لا یألَفُ ولا یُؤلَفُ= كسى كه الفت نگیرد و الفت پذیر نباشد، خیری ندارد». او فردی است که ضعف عاطفی و شخصیتی دارد.

4. عیادت هنگام مریضی

«وَیَعُودُهُ إِذَا مَرِضَ= به عیادتش برود وقتی مریض شد». احوالپرسی و عیادت مریض یک حق است. این عیادت به این منظور است که اوضاع و احوال او را بررسی کنیم تا هر کمکی اعم از دارو، پول، همراهی، حمایت و هر کاری که از دست انسان بر می آید، برای خانواده و خود او انجام دهد. شایسته است خود شخص اول پیشنهاد بدهد، نه این که منتظر بماند تا مریض بر زبان بیاورد.

5. حضور هنگام مرگ

«وَ یَشْهَدُ جِنَازَتَهُ إِذَا مَاتَ= حاضر شدن بر سر جنازه مومن وظیفه است».

آدرس فایل: اصول دین، توحید، امامت، زیارت، سلام

[1]. سوره احزاب/آیه 21.

[2] . سوره فتح/آیه 29.

[3] . سوره بقره/آیه 208.