حق الناس حتی با شهادت، از گردن کسی ساقط نمی شود

حضرت علی (علیه‌السلام) در توضیح مصداق های حقّ الناس می‌فرماید: «قالَ اللهُ تَعالی: و عِزَّتی وجَلالی، لایَجُوزُنی ظُلمُ ظالِمٍ ولَو کَفٌّ بِکَفٍّ ولَو مَسحَةٌ بِکَفٍّ، وَلَوْ نَطْحَةٌ مَا بَیْنَ الْقَرْنَاءِ اِلَى الْجَمَّاءِ فّیّقتَصُّ اللهُ لِلعبادِ بَعضِهِم مِن بَعضٍ، حتّی لایَبقی لِأحَدٍ عِندَ أحَدٍ مَظلِمَةٌ، ثُمّ یَبعَثُهُمُ اللهُ إلیَ الحِسابِ= خدای تعالی فرمود: به عزّت و جلالم سوگند، که از ظلم هیچ ظالمی نگذرم؛ گر چه فشردن دستی یا لمس کردن دستی باشد یا شاخ زدن گوسفند شاخ داری به گوسفند بی‌شاخ. پس خداوند تقاص بندگان را از یکدیگر می‌گیرد، تا جایی که هیچ کس به گردن دیگری مظلمه‌ای نداشته باشد، آن‌گاه ایشان را برای حسابرسی می‌فرستد». این آینده‌ای است که بر سر راه همه ما قرار می‌گیرد.

این که حضرت از قول خدای تبارک و تعالی مثال می زند، اشاره ای است به حشر حیوانات. چون آنها شعور دارند، حشر هم دارند. حیوانات گاهی به همدیگر و حتی به انسان‌ها هم ظلم می کنند. خداوند حتی از این هم نمی‌گذرد.

حق الناس به چند دسته تقسیم می شود: فردی و اجتماعی.

حق الناس فردی، یعنی انسان به کسی بدهکار است. چه عمدا و چه سهوا. حق الناس چیزی نیست که عمدی یا سهوی و  بالغ یا غیربالغ داشته باشد.     

حق الناس اجتماعی، مثل حق یک موسسه، حق یک شرکت و حق دولت است که باعث ضایع شدن میلیاردها حق انسان و سوءاستفاده از اموال آنان می‌شود.

تقسیم بندی دیگری از حق الناس وجود دارد که عبارت است از: مادی و معنوی.

گاهی انسان به مال کسی آسیب می زند، گاهی هم به روح کسی. این ظلم هم فردی و اجتماعی دارد. گاهی اوقات انسان با آبروی یک نفر یا چند نفر بازی می کند، گاهی وقت ها هم با آبروی یک کشور، یک صنف یا یک ملت بازی می کند و آنان صدمه می زند. این ظلم ها بسیار سنگین است و باعث جریحه دار شدن روح میلیاردها انسان می شود.

پس انسان باید در سبک زندگی اش خیلی دقت کند. حتی به گیاهان و حیوانات هم نباید ظلم کند و با آنها بدرفتاری کند.

ظلم و ستم مانع رستگاری است

 امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) فرمودند: «أمّا الظُّلمُ الذی لا یُترَكُ فَظُلمُ العِبادِ بَعضِهِم بَعضا، القِصاصُ هُناكَ شَدِیدٌ، لیسَ هو جَرحا بِالمُدى، و لاضَربا بِالسِّیاطِ، و لكنَّهُ ما یُستَصغَرُ ذلكَ مَعهُ= آن ستمى كه بازخواست مى شود، ستم بندگان به یكدیگر است. قصاص آخرت بسیار سخت است؛ و آن فقط به زخم زدن با چاقو و ضربه زدن با تازیانه نیست، بلكه اینها در مقابل آن قصاص، بسیار كوچك و ناچیز است». یعنی در قصاص آخرت، مثل درد  زخم با چاقو یا تازیانه نیست. دردش بسیار سخت تر  و دردناک تر است. مواظب باشید در حق اطرافیان تان ظلم نکنید.

در فرمایش دیگری از امام باقر (علیه‌السلام) آمده: «أمّا الظُّلمُ الذی لایَدَعُهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ فالمُدایَنَةُ بینَ العِبادِ= اما ظلمی که خداوند هرگز از آن صرف نظر نمی‌کند، دیونی است که مردم به یکدیگر دارند». مسئله دین و قرض به قدری مهم است که نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «یُغفَرُ للشَّهیدِ كُلُّ ذَنبٍ إلّا الدَّینَ = برای شهید هر گناهی بخشیده می شود مگر بدهکاری». یعنی حق الناس در مورد شهید آمرزیده نمی شود و گرفتاری در برزخ خواهد داشت.

نحوه محاسبه حق الناس در قیامت چگونه است

در مورد مسائل  مالی خیلی باید دقت کرد که از راه حرام به دست نیاید.

در مورد درآمدهای افراد اجازده داده شده که در راه های حلال صرف کنیم: مثل هدیه دادن‏، خرید وسایل شخصی برای منزل، سفر رفتن. اما بعد از یک سال از اولین درآمدتان باید خمس مالتان را حساب کنید که آیا پول اضافه‌ای دارد یا نه! اگر اضافه داشت، یک و پنجمش برای فرد نیست.

کسی که خمس نمی دهد، در حقیقت به میلیونها نفر آدم نیازمند بدهکار است. او مورد لعنت امام زمان علیه السلام قرار می‌گیرد. چون حق الله و حق رسول خداست.

بدهکار در قیامت وضعیتش به گونه ای است که عبادت های او را برمی دارند و به طلبکار می دهند. اگر عبادتی هم نداشته باشد‌، گناهان طلبکار را به گردن او می گذارند و به جای او هم باید جهنم برود و این خیلی سخت و وحشتناک است.

از این سخت تر حق الناس‌های معنوی است. این که انسان به روح کسی لطمه بزند، با همسرش خوب برخورد نکند، آزار و اذیت و تندی و خشونت نسبت به دیگران نداشته باشد. دیگران از او بترسند، حضورش برای دیگران سنگین باشد و.. اینها همه نوعی از حق الناس معنوی است.

نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «یقولُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ: و عِزَّتی و جلالِی لأَنتَقِمَنَّ مِن الظّالِمِ فی عاجِلِهِ و آجِلِهِ، و لأنتَقِمَنَّ مِمَّن رَأى مَظلوما فَقَدَرَ أن یَنصُرَهُ فلَم یَنصُرْهُ= خداوند عزّ و جلّ مى فرماید: به عزّت و جلالم سوگند كه حتماً حتماً حتماً از ستمگر در دنیا و آخرت انتقام مى‌گیرم، و از كسى هم كه ستمدیده اى را ببیند و بتواند یاریش کند و یاری نکند، بى گمان از او انتقام مى گیرم».

مهم نیست مظلوم مسلمان باشد یا غیرمسلمان. هر جایی مظلومی کمکی بخواهد و انسان یاری نکند، خدا از او انتقام می‌گیرد. برای همین است که در قرآن کریم می فرماید: «وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَةِ الظَّالِمِ أَهْلُها... = چرا در راه خدا و نجات بیچارگان از مردان و زنان و کودکان پیکار نمی کنند؟ بیچارگانی که می گویند بار الها ما را از این سرزمین که مردمش همه ستمگرند بیرون کن، و نجات بده...» (سوره نساء/آیه 75) مؤمن نسبت به کسی که ظلمی به او می شود بی تفاوت نیست. نمی توان به ظلم و جنایت های کشور افغانستان، عراق، یمن یا فلسطین ... بی تفاوت بود و اجازه  پناهندگی نداد. خدا نمی پسندد که ظلم را ببینیم و کمک نکنیم.

گاهی لازم است برای مقابله با ظلم بجنگیم. یعنی باید رفت و جنگید. گاهی هم نمی توانیم بجنگیم، ولی می توانیم با راهپیمائی انزجار و خشم خود را از عمل کفار  نشان دهیم و اعلام برائت کنیم.

این چه عرفان و عبادتی است که حق دیگران در آن دیده نمی شود. اعلام برائت با زبان، پیامک، تلفن، پلاکارت، راهپیمائی، کمک مالی کردن... باید گفت و نشان دادن.

بعضی ها آنقدر درگیر مسائل زندگی خودشان هستند، که فرصتی برای پرداختن به حقوق دیگران ندارند. می گویند همسرم، شغلم، خانه ام، تحصیلم، موقعیتم و.... همه اش به فکر خود و خانواده اشان هستند. چنین کسی به خاطر پیله ای که به دور خودش بسته است و نمی تواند خارج شود، فشار قبر دارد. درحالی که ممکن است غیر از خود و خانواده اش میلیاردها آدم باشند که به کمک او احتیاج داشته باشند.

اگر مسئولان به فکر ظهور امام زمان (علیه السلام) نباشد، خائن هستند.

این که امام امت (ره) فرمودند: مسئولان جمهوری اسلامی اگر به فکر ایجاد حکومت جهانی امام زمان نباشند، خائن و خطرسازند، حتی اگر به مردم خدمت کنند»، برای این است که تأخیر در ظهور امام زمان (علیه السلام) بزرگترین جنایت و ظلم به انسانیت است. وقتی حضرت بیاید، همه ظلم ها برطرف می شود. اما کسی که یک روز راضی به غیبت ایشان باشد، جنایتکار است.

مسئولین جمهوری اسلامی با امکاناتی که در اختیار دارند اگر موانع ظهور امام را برطرف نکنند، هر خدمتی هم در بخش های مختلف (مادی، گیاهی و بدنی، حیوانی و عقلی) به مردم بکنند، باز هم خائن و خطرساز هستند.

اگر خدمت به اسلام و امام زمان (علیه السلام) نباشد، هیچ خدمتی سودی ندارد. چون بزرگترین مصیبت و مشکل انسانها، نبود امام است. حضرت که تشریف بیاورند، هیچ مشکلی در هیچ بُعدی نخواهیم داشت.

مظلوم‌تر از امام زمان (علیه‌السلام) کیست! اگر کسی راضی به آوارگی، طردشدگی و تنهائی امام زمان باشد، ظالم است. اجابت نکردن دعوت امام زمان یک خیانت و ظلم بزرگ است. چنین کسی که کاری به کسی ندارد، اصلا حیات انسانی ندارد. این بزرگترین حق الناس است که بر گردن ما باقی مانده است.