مؤمن و طهارت دل

آنچه گفته شد مؤمن یعنی انسان و خدا غیرمؤمن را انسان نمی‌داند؛ چون از حرکت به سمت کمال مطلق و بی‌نهایت دور و منحرف است که این انحراف در قرآن به «فسق» تعبیر می‌شود.  

مؤمن و پاکی دل

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) كسى را مؤمن مى‌داند كه دلش از شائبه پستى و فرومایگى پاك باشد.

 «الْمُؤْمِنُ مَنْ طَهَّرَ قَلْبَهُ مِنَ الدَّنِیَّةِ = مؤمن کسی است که دلش را از هر چیز پستی پاک می‌کند».

این روایات مهم، انسان را به معشوق حقیقی و اینكه هیچ چیزى از مادّیات نمى‌تواند با آن برابر دانست، توجه مى‌دهد. یعنی مؤمن هیچ­گاه زیر باز ذلت، اهانت و پستی نمی‌رود و خود را حفظ می‌کند.

پستی‌های انسان چیست؟ اگر نگاه ساده و ابتدایی بخواهیم داشته باشیم از پستی به یاد گناهان و آلودگی‌ها می‌افتیم اما وقتی در شاخص تعریف مؤمن قرار می‌گیریم، پست یعنی هر چیزی که جایگزین سه معشوق اصلی؛ الله، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم‌السلام) و جهاد شود.

ما هر روز به تکرار آیه 24 سوره توبه نیاز داریم: «قُلْ إِنْ کانَ آباؤُکُمْ وَ أَبْناؤُکُمْ وَ إِخْوانُکُمْ وَ أَزْواجُکُمْ وَ عَشیرَتُکُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ کَسادَها وَ مَساکِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَیْکُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فی‏ سَبیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّی یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقینَ= بگو اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و قوم و خویش شما و اموالی که بدست آورده‌اید و تجارتی که از کساد آن می‌هراسید و مسکن‌هایی که بدان علاقمندید در نظر شما محبوب تر است از خدا و رسول او و جهاد در راه او، پس منتظر باشید تا خدا فرمان خود را بیاورد، و خدا فاسق را هدایت نمی‌کند».

از نگاه الهی هر کس بر یکی از هشت معشوق‌ها بتواند در دل انسان غلبه کند، به ذلت می‌‌افتد و عزتش را از دست می‌دهد. عزت مؤمن حاکمیت سه معشوق (خدا و رسول او و جهاد) بر دلش است.

مؤمن به محض ضعیف شدن و غلبه یکی از 8 معشوق بر معشوق اصلی دلش یعنی الله، اهل بیت و جهاد به تعبیر حضرت  امیر علیه السلام در نهج البلاغه به ذلت و خواری می‌افتد. این چیزی است که باید مراقبت کرد.

انسان­ها در طول سبک زندگی‌ و مرام‌شان با مردم بده و بستان‌های زیادی دارند اما یک جاهای ترمز می‌کنند. یعنی فرض می‌کند که اگر جلوتر از آن قدم بردارند باعث رفتن آبرو و شخصیت و ذلت می‌شود.

مؤمن ممکن است از کسی قرض بگیرد، کمکی بخواهد و در شرایط سختی قرار بگیرد یا تن به کارهای بدهد که در عرف کارهای

فاخری نیستند اما شخصیتش عزیز است و حاضر نیست تن به هر خواری بدهد. این در روند عمومی زندگی عادی است  اما در شخصیت‌شناسی مؤمن هر چیزی که بتواند بر الله، اهل بیت و جهاد غلبه کند، به ذلت کشیده می‌شود، این نوعی پستی و خواری است.

فاسق در مقابل مؤمن است. مؤمن اساساً در تعریفش از نظر ریاضی و منطقی غلبه سه عشقش بر سایر معشوق‌ها وجود و نهفته است. بنابراین این جز تعریف مؤمن است. چون به تعبیر قرآن کسی که این معشوق بر قلبش حاکم نیست، فاسق است و خودبه خود به ذلت کشیده می شود.

انسان باید مثل یک زن وفادار و پاکدامن نسبت به خدا، اهل بیت و جهاد مرام و سبک زندگی اش و آرمان هایش مطابق آنها بود و اگر در انسان گرایش غیر از این پیدا شد باید به خودش شک کند.

به آن پستی می‌گوید این انسان احساس کند آلوده و پست شده. وقتی انسان از مرام اهل بیت فاصله گرفت و در خط خدا و اهل بیت نبود این انحراف و فسق و پستی در دل انسان می‌آید. هر چیزی می‌تواند باشد.

نشانه های پستی

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «السَّفِلَةِ مَن كانَ لَهُ شَیءٌ یُلهِیهِ عَنِ اللّهِ؛ پست کسی است  چیزی دارد که او را از الله غافل می‌کند».

در حرکت جنین در رحم مادر به دنیا اگر او از مسیر به تولد سالم منحرف شود، در نوع و کیفیت تولد بچه اثر می‌گذارد. در رحم دنیا به سمت ملکوت و برزخ نیز آن چیزی که ما در لحظه تولد می‌خواهند یک دلی است که عاشق الله، اهل بیت و جهاد باشد و چیز دیگری در آن نباشد.

قرآن کریم در آیه 89-88 سوره شعراء می‌فرماید: «یَوْمَ لَا یَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ* إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ» «سلیم» را امام صادق (علیه السلام) تعریف می‌کند: «الْقَلْبُ السَّلِیمُ الَّذِی یلْقَی رَبَّهُ وَ لَیسَ فِیهِ أَحَدٌ سِوَاهُ = قلب سلیم قلبی است که وقتی به ملاقات الله می رود چیزی جز الله در او نباشد».

این همان وظیفه است که ما در دنیا داریم. یعنی دائماً باید از قلبمان مراقب باشیم که چیزی نباشد.

منظور از «شی» در روایت امام رضا (علیه‌السلام) چیزی است که انسان را از الله غافل کند که شامل  4 معشوق­ های جمادی یا معشوق‌های گیاهی یا معشوق‌های حیوانی یا معشوق‌های عقلی است.

یعنی هر کدام از اینها می‌تواند انسان را از الله دور کند. هر چیزی اعم از درس خواندن، طلبگی، دکتر و مهندس شدن، فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، هنری، یا فعالیت های ورزشی یا فعالیت های اقتصادی یا مالی .... از الله غافل کند پستی می‌آورد.

یهودیان امت پیامبر چه کسانی هستند

اینکه نماز اول وقت را یک کسی به تأخیر می‌اندازد از چشم خدا و رسول خدا می افتد.چون بی‌تفاوت و دلشوره نماز را ندارد.

در نماز اولین چیزی که مؤمن باید دلشوره اش را داشته باشد، «نماز جماعت» است. یعنی باید خودش را به مسجد و نماز جماعت برساند.

نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «سَلِّمُوا عَلَى الْیَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ لَا تُسَلِّمُوا على یهود أمتی، قالوا: ومن هم یهود أمتك؟ قال: من سمع الأذان والإقامة ولم یقم للجماعة؛ سلام کنید به یهودی و نصار ولی به یهود و نصارای امت من سلام نکنید. سؤال کردن یهود ونصارای امت تو کیست؟ فرمودند: کسی که صدا اذان را می‌شنود به مسجد نمی‌رود».

هر چیزی که نمی گذارد نماز اول وقت خوانده شود، پستی است.مثل درس خواندن. موقعی که اذان گفته می‌شود حتی خواندن یک صفحه از آن مبارک نیست و در طول مدت فراموش می شود. یا کار منزل باعث چندین برابر شدن کار می‌شود، مگر در موارد خاص.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «کل امر ما قدم علی الصلوه فهو ابتر= هر امری که به نماز مقدم داشته بشود، بی‌نتیجه و ابتر است». یا هر چیزی که انسان را از جهاد بیندازد یا هر چیزی که نگذارد انسان در چادر حضرت قرار بگیرد، پستی است.

کسی که بهانه کار، تدریس، شغل، تجارت، ریاست و مقام و... دارد، و در چادر حضرت قرار نمی‌گیرد و خاصیتی برای حضرت ندارد، او به صراحت قرآن فاسق است.

او تعهدی نسبت به خانواده آسمانی بخصوص  امام زمان (علیه السلام) ندارد.

یکی از شیء­های که باعث پستی انسان می شود، فعالیت­های سیاسی است. اگر انسان کار سیاسی کند ولی طهارت نداشته باشد، عین فسق است.

در فعالیت­ های سیاسی در هر جایگاه و منصب نیت باید برای خدا باشد در غیر این صورت پستی است. در یک جمله هر چیزی که انسان را از نماز، خلوت، حرم و معنویت بیندازد، پستی است و هر چیزی که اجازه نمی­ دهد توسل به معصوم، خلوتت و از همه مهمتر هر چیزی که نمی­ گذارد تو خاصیتی برای امام زمانت داشته باشی، آن فسق و آلودگی و نجاست است.

دل مؤمن نباید هرزه باشد، هر جایی نرود، دلش هر چیزی را نخواهد، به هر پیشنهادی به سمت آن نرود. این خطری است که ما از آن در زندگی خیلی ضربه خوردیم. اگر مراقبت از دل باشد دیگر ضربه نمی خوریم و هرزه نمی شود.

نتیجه کلام

اگر ما این را رعایت کنیم طبق فرموده حضرت علی (علیه السلام) المُؤمِنُ.... دائِمٌ نَشاطُهُ؛ نشاط مؤمن دائمی است». یعنی مؤمن در طهارت است که نشاطش دائمی است. وقتی به سمت هوس­ها کشیده می ­شود، حتی اگر با توجیهات مقدس، آرامش از او گرفته می ­شود و گرفتار غم و غصه ­های دنیا می­ شود.

این شاخص است که هر جا مومن به غصه بیفتد، چون به دل­مان خیانت کردیم. مثل میکروب که بدن را خراب یا تضعیف می­ کند. روح هم همین­طور است. هر جا آلودگی باشد، ناآرام و مضطرب می­ شود. بی­ خواب و تمرکزهایش از بین می ­رود.

ما باید دائما مراقبت همیشگی از دل داشته باشیم تا به مرور زمان بتوانیم آلودگی­ها را دور کنیم.