پیامبر (صلی الله علیه و آله) مصداق مؤمن حقیقی است

قرآن کریم در توصیف نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «آمَنَ الرَّسُول بِما اُنزِلَ اِلیه مِن رَبِّه= پیامبر به آنچه بر او نازل شده ایمان دارد. (بقره/285) ». باید انسان باور کند که آنچه از خدا برایش نازل شده، حق است. قرآن کریم در شروع ارتباطش با مردم نفی تردید می کند. با شروع آیه «ذالک الکتاب لا ریبَ فیه» (بقره 1) قرآن با آوردن شرط «لا ریبَ» هر گونه تردید و شک نسبت به غیب را نفی می کند. کسی که تردید و شک دارد در همه امور زندگی دنیایی اش اعم از خانواده، شغل، اجتماع، اخلاقیات و ... تزلزل پیدا می کند.

شخصی که به «حق» بودن آیین خود آگاه است، دچار «تردید فکری» و «تردید عملی» نمی گردد. او دینداری قدرتمندی دارد، همه ی دین را با دل و جان می پذیرد، کسی که «نَکفُرُ بِبَعض= کفرمی ورزیم به بعضی از دین» است یعنی قوانین فردی را قبول دارد و از پذیرفتن قوانین اجتماعی سر باز می زند، به التقاط و سکولاریسم مبتلا می شود. این فرد در دینداری قوی و محکم نیست و با افتخار دینداری نمی کند. دین از ما ایمان با یقین را می خواهد.

«و حَزْمٌ فی لِینٍ» مؤمن نرم و رام است. در حین نرمی و لین بودن، خیلی آدم محتاط و عاقلی است. شاید دیگران فکر کنند او آدم احمق و نادانی است ولی در واقع اینطور نیست. مؤمن کاملاً‌ هوشیار است. اگر کسی او را به غیر دین دعوت کند، زیر بار نمی رود. مؤمن خود را در محضر خدا و فرشتگان و اهل بیت می بیند.

«و إیمانٌ فی یقینٍ= ایمان مؤمن با یقین همراه است». مومن با اطمینان گام بر می دارد و دینش را با بصیرت انتخاب می کند. اما بعضی افراد غیر خوشدل هستند، گرایشات معنوی دارند، ولی گاهی شک و تردید سراغشان می آید. در حالی که دین از ما یقین می خواهد. قرآن ما را به بصیرت دعوت می کند.

«و حِرْصٌ فی فِقهٍ= مؤمن در فهم دین حریص است». فقه یعنی فهم. در فهم دین، شناخت و مطالعات دین حریصانه عمل می کند. منبر، مطالعه، موعظه و محضر علما را دوست دارد.

در دعای ابوحمزه امام سجاد ع به خداوند عرض می کند: «لعلک فقدتنی من مجالس العلما = خدایا اگر من از چشم تو افتاده ام، شاید تو مرا در مجالس علما نمی بینی». یادگیری علم برای مؤمن با اهمیت است، چون اول مسیری که برای آخرت طی می کند، باید با علم باشد. «لکل شیئ طریق و طریق الجنه العلم = برای هر چیزی راهی است و راه بهشت علم است.» مسلمان جاهل به بهشت راه پیدا نمی کند. خیلی بد است که یک مسلمان آگاه به دین نباشد.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «لیت السیاط على رؤوس أصحابی حتى یتفقهوا فی الحلال والحرام= ای کاش با تازیانه بزنند به سر شیعیان من، ولی آن ها حلال و حرام شان را یاد بگیرند.» ارزش دارد که انسان سختی و ذلت بکشد، هجرت کند در شرایط سخت، ولی دینش را یاد بگیرد، تازیانه هم بخورد ولی دینش را یاد بگیرد، چون ابدیتش در گرو دینش است.

برگرفته از سلسله مباحث «انسان شناسی»، استاد محمد شجاعی