9) مقام رضا، مقام صدق است...

ادامه شرح زیارتنامه حضرت معصومه (سلام الله علیها)

مقام رضا، مقام صدق است...

«وَ التَّسْلِیمِ إِلَى اللَّهِ رَاضِیاً بِهِ غَیْرَ مُنْكِرٍ وَ لَا مُسْتَكْبِرٍ...»

تسلیم، مقامِ اطاعت بدون چون و چراست. اما ممکن است فردی که در برابر خداوند تسلیم است، در درون خود نسبت به بعضی از احکام و قوانین دین، و یا بعضی از افعال خداوند، ناراضی بوده و تمایل قلبی نداشته باشد.

امّا مقام رضا با تسلیم متفاوت است. در شخصی که به رضا رسیده است، نه تنها هیچ مقاومتی در برابر آنچه بر او ربوبیت می‌شود، وجود ندارد. بلکه در درون خود از آن احکام و یا افعال لذت برده و آن‌ها را قلباً، حق و لازم می‌داند.

او یقین دارد، که خداوندِ سبحان هرگز ظلمی را به کسی روا نمی‌دارد، از همین رو، همه آنچه را که بر او وارد می‌شود، خیر مطلق می‌داند.

کسی که ادعا می‌کند مسلمان است، اما در دلش نسبت به دستورات الهی سؤالات و تردیدهای بسیاری را می‌پروراند، در حقیقت سبحان الله را درک نکرده است و در هنگام نماز، صادقانه خداوند را تسبیح نمی‌کند.

به مربی‌گری خداوند، راضی باشیم...

همان طور که قرآن اشاره می کند خداوند نسبت به بندگانش، مهربان است، و همه احکام او از روی رحمت و رأفت است. از سوئی خداوند همواره آسانی را برای انسان‌ها می‌طلبد امّا از آنجا که ما بخش انسانی‌مان را به رسمیت نمی‌شناسیم، منظور خداوند را از این آیه درک نمی‌کنیم. مقصود الله از «بکم» در آیه قبل، بخش انسانی ماست، نه بخش حیوانی وجودمان. دین، بخش حیوانی ما را محدود می‌کند تا بخش انسانی ما به نعمت آرامش و رهایی برسد.

کسی که تنها با بخش حیوانی خود و نعمت‌ها و لذت‌های مربوط به این بخش انس گرفته است، قطعاً برای اجرای احکام دین که مستلزم محدود کردن این بخش است، دچار مشکل خواهد شد. در نتیجه توان مغلوب کردن بخش حیوانی خود و تن دادن به احکام دین را با قلبی راضی و مطمئن ندارد. بخش غالب در وجود چنین کسی، بخش حیوانی اوست، و اعتقادات او نیز، اعتقاداتی کاملاً طبیعی و حیوانی است.

بنابراین اگر خداوند در ذهن کسی سبحان نیست و به بندگانش ظلم می‌کند، و یا نمی‌تواند به بنده‌اش آرامش و شادیِ دائم هدیه کند، قطعاً الله حقیقی نیست، بلکه زاییده‌ی ذهن همان شخص می‌باشد که هیچ قدرتی در عالم ندارد.

الله حقیقی، به هیچ کس ظلم نمی‌کند و دائماً در حال مهیا کردن شرایطی برای رها شدن بخش انسانی و رسانیدن آن به سعادت ابدی می‌باشد.

تمام افعال خداوند با انسان، برپایه هدف او از خلقت انسان استوار است. به عنوان مثال، اگر پدر و مادری از تربیت فرزندشان، هدف بالاتری داشته باشند، آنان را برای کمالات بالاتری آماده می‌کنند. لذا در این خانواده، هر عملی، هر خُلقی، هر رفتاری جایز نیست. بلکه فرزندان، ناگزیر به رعایت قوانین و بایدها و نبایدهای والدین می‌باشند تا در نهایت به هدف مورد نظر والدین که برخاسته از عشقی عمیق و نگاهی بلند می‌باشد، نائل شوند.

خداوند نیز به تک تک بندگانش، با نگاهی ابدی می‌نگرد. هدف خداوند از خلقت انسان، رسانیدن به او مقام خلیفه اللهی و یا تشبّه به الله است. بنابراین خداوند به عنوان تنها ربِّ انسان، باید او را برای چنین مقامی تربیت کند. لذا انسان زیرک کسی است که به مربی خود اعتماد کرده و با عشق به تمرین‌های او تن بدهد.

امّا برای کسی که نه خودش را می‌شناسد، و نه هدف خلقتش را جدی گرفته است، تمام احکام دین و افعالِ ربوبیِ خداوند نامفهوم است، و همه آن‌ها را سخت‌گیری و ظلم می‌داند.

تنها کسانی که ایمان آورده و مسیر الله را برگزیده‌اند. تحت ربوبیت الله قرار می‌گیرند، در غیر این‌صورت تحت ولایت شیطان زندگی کرده و به همین سبک نیز به برزخ منتقل خواهند شد.

لذا تنها مؤمنین که برای رسیدن به مقام تشبّه به خداوند تحت ربوبیتِ او قرار گرفته اند، معنای احکام و افعال خداوند را درک کرده و کاملاً راضی و عاشق به آن تن می‌دهند. لذا کسی که نمی‌خواهد تحت ربوبیت شیطان، تا جهنم سقوط کند، باید به آنچه مربیِ یگانه او در مسیر ربوبیت الله، راضی و شاد تن بدهد.

کسانی که طلب‌های بلند دارند و معیت با اهل‌بیت «علیهم‌السلام» را در دنیا و آخرت می‌خواهند، باید مسیرِ ربوبیت راطی کنند. تا بتوانند به تقرّب و تشبّه به الله و اهل آسمان برسند.

کلید رستگاری عظیم در رسیدن به مقام رضاست...

«وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها وَ مَساکِنَ طَیِّبَةً فی‏ جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ؛ خداوند مؤمنین و مؤمنات را به بهشتهایی وعده داده که از چشم انداز آن‌ها جویها روان است، و آن‌ها در آن جاودانه اند، و قصرهای پاکیزه ای در بهشتهای عدن و از همه بالاتر رضای خود را وعده داده که آن خود رستگاری عظیمی است». (سوره توبه/ آیه 72) دراینجا رضوانِ خداوند، بسیار عظیم‌تر از نعمت‌های گوناگون بهشتی است، بگونه‌ای که خداوند آن را رستگاری عظیم معرفی می‌کند.

خداوند به حضرت موسی علیه السلام وحی کرد که: «رِضایَ فی کُرهِک». یعنی آنچه که بخش حیوانی تو را محدود می‌کند و بر آن سخت می‌گیرد، قطعاً تو را به سمت تشبّه به من پیش می‌برد.

اما همین خداوند، در مورد حضرت فاطمه سلام الله علیها می‌فرماید: «إنَّ اللهَ یَرضی لِرَضَی فاطِمَه، وَ یَغضِبُ لِغَضَبِها؛ بدرستی که الله با رضایت فاطمه راضی می‌شود و با غضبش، غضب می‌‌کند».

خداوند با رضایت فاطمه راضی است...

براستی! فاطمه کیست که الله با رضایت او راضی می‌شود و با غضبش، غضب می‌‌کند.

یقین بدانیم که اگر دلنگرانی‌های مادر ما حضرت زهرا، و دغدغه‌های او نبود، ما حتماً از آغوش آسمان سقط می‌شدیم.

حضرت موسی علیه السلام، از خداوند خواست او را بیشتر در مورد «رِضایَ فی کُرهِک» راهنمایی کند؛ خداوند به او فرمود:

رضایت من، در رضایت تو به قضای الهی است. اینکه آن چیزی را که من برای تو می‌پسندم. بپسندی و از آن راضی و شاد شوی.

کسی که از خداوند راضی نیست، اساساً با اهل آسمان مَحرم نمی‌شود کلید محرمیت با آسمان، مقام رضا است. کسی که با اهل آسمان محرم است، تمام فعالیت‌ها و روابطش را بر پایه‌ی رضایت الله، برنامه‌ریزی می‌کند. برای او هیچ چیز جز لبخند رضایت اهل آسمان، ارزشمند نمی‌باشد.

... غَیْرَ مُنْكِرٍ وَ لَا مُسْتَكْبِرٍ... این دو کلمه، کلیدهای رضایت انسان هستند. رضایتی بدون انکار و تکبر... .

رضایت محض؛ یعنی زینب، یعنی رباب، یعنی ... انسان و تنها یک انسان حقیقی است که با لذت و خضوع تمام معشوق‌های پایینی را فدای الله می‌کند... .

 مطالب بیشتر:

پای درس استاد

مجموعه سخنرانی های استاد محمد شجاعی

مجموعه کتابهای استاد محمد شجاعی

والحمدلله رب العالمین