خانواده آسمانی جلسه 81

90/09/24
 از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی

در بیان موانع رسیدن ما به خانواده­ی آسمانی، اشتغال به لهو و ملاهی و سرگرمی­های غافل­کننده­ی انسان از هدف خلقت و آخرت را بررسی کردیم. دعای مکارم اخلاق بیستمین دعای صحیفه­ی سجادیه است که تأکید می­نمایم حتی برای یکبار این دعا را بخوانید و شرح آن را نیز مطالعه نمایید. حضرت در فرازی از این دعا می ­فرمایند: «اللهم صل علی محمد و آل محمد واکفنی ما شغلتنی الاهتمام به و استعملنی بما تسألنی غداً عنه و استفرغ ایامی فیما خلقتنی له»

.... خداوندا مرا بی نیاز کن از چیزی که مرا به خودش مشغول می­ کند و مرا به کاری وادار کن فردای قیامت از آن سوال خواهی کرد و عمر مرا فارغ کن برای آن چه که مرا برای آن خلق کرده ­ای.

این دقیقاً همان زندگی­ ای است که جنین در رحم دارد یعنی همه فعالیتها اعم از خواب و بیداری و تمام زندگی­ اش در جهت زندگی دنیایش طراحی شده و اصالت با دنیاست. و این را همه می­دانند. ولی در زندگی دنیایی زندگی ا­مان صرف کارهای بیهوده و کمالات جمادی و نباتی و حیوانی می­ شود. هنگام تولد نوزاد همه خوشحالند و جشن می ­گیرند و منتظر یک طفل سالم هستند. و حتی مادر هم بچه ناقص را تحویل نمی­ گیرد ولی داستان رحم دوم که دنیاست داستان تولد سالم به نظام آخرت و ابدیت است و به حدی برای معصوم «علیه‌السلام» مهم است که دعا می­کند: «... اللهم اخرجنی من الدنیا سالما...» سالم یعنی دقیقاً متناسب با بهشت، و هر قدر که این تناسب وجود نداشته باشد به همان میزان شخص معذّب خواهد بود. مانند جنین که عدم تناسبش یا کمبود است یا بیماری و یا اضافه است. نقص داشتن و زوائد اذیت می­کنند بیماری هم اقلاً رنج درمان دارد یکی از قواعد دعا هم این است که باید در آن جهت عمل کرد چون در روایت داریم که دعا کننده­ی بدون عمل مانند تیراندازی است که کمانش زه ندارد. پس وقتی از خدا می­خواهیم که ما را برای هدف خلقت فارغ کند باید سبک زندگی­امان را عوض کنیم. در حدیث عنوان بصری، امام صادق «علیه‌السلام» دوازده مرحله که ما باید طی کنیم را بیان می­فرمایند:

گام اول این است که بنده برای خودش تدبیر نکند. یعنی آنقدر برنامه­ریزی داشته باشد که برای کودک عزیز روانش وقتی باقی نماند. مانند پدر و مادر بی مسئولیتی که فرزندشان را برای بزرگ کردن به دیگری می­دهند. کسی که بچه­دار می­شود باید عرضه داشته باشد که او را تا بهشت ببرد و نیازهای مادی و عاطفی و معنوی است را تأمین کند. (قانون سه انگشت) ما متأسفانه وقت خودمان را نداریم و از چیزهایی که ما را به یاد آن بیندازند فرار می­کنیم. و حاضر نیستیم به آخرت که به قول حضرت مرگ «عرس المومن» است فکر کنیم و آن لحظه خیلی با شکوه است و ما چون خودمان و ابدیت را نمی­شناسیم و با خود انس نداریم می­ترسیم.

آفتی نبود بدتر از ناشناخت                      تو بر یار و ندانی عشق باخت

یار را اغیار پنداری همی                                     شادی ای را نام بنهادی غمی

ما در حدیث داریم که «شوّقوا انفسکم الی الجنه» برای بهشت خودتان را مشتاق نمایید. یعنی شادی دنیا را هم از یاد آخرت تأمین کنیم و با این کار هیچ چیز ما را غصه­دار و نگران نمی­کند. جنین درون رحم شکایت نمی­کند که من این اعضاء را دارم ولی چه فایده که از آنها استفاده نمی­کنم چون می­داند که بزودی به دنیا متولد شده و از همه­ی آنها استفاده می­کند. آخرت هیچ نقشی در زندگی ما ندارد و اصلاً توجه نداریم که به زودی جایی بسیار با شکوهتر و با عظمتتر و جذاب تر منتقل خواهیم شد. دارایی حقیقی جنین بدن سالم و دارایی حقیقی انسان در دنیا روح سالم است شرایط روح سالم را قبلاً گفته­ایم الان روی محصول آن تأکید داریم که شادی و آرامش است. اگر کسی نسبت به اطرافیان عشق و عاطفه نداریم روحمان سالم نیست و همچنین است کسی که عصبانی و بداخلاق و زودرنج و ... می­باشد. افراد حسود که پیشرفت دیگران را پیشرفت خود ندانسته و کسانی که نمی­توانند برای دیگران دعا کنند روحشان سالم نیست. (اینها را به طور مبسوط در بحث قلب توضیح داده­ایم) ما باید روز به روز به دنبال سلامت قلبمان باشیم. و سلامت نفس شاخص و علامت دارد و علامت آن شادی و آرامش و انبساط از یاد مرگ و ملحق شدن به خانواده­ی آسمانی می­باشد. و برای یاد خانواده­ی حقیقی و ارتباط با ایشان نیاز به هل دادن دیگران نیست نه مثل کسانی که با پدر و مادرشان قهر هستند و دیگران آنها را ترغیب به رابطه کرده که مبادا عاق شوند. سالم و طبیعی کسی است که با تک تک خانواده­ی آسمانی خود رابطه­ی شخصی دارد نه اینکه فقط گرفتاری هایش را به نزد ایشان ببرد. کسی که دلش برای خدا تنگ نمی­شود و از 24 دقیقه با خدا حرف نزده­است در روابطش اختلال وجود دارد. پس ما باید به دنبال سلامت قلب باشیم. «و استفرغ ایامی...» باید خودمان را برای رسیدن به کمال بینهایت فارغ کنیم. هیچ کمالی نیست که برای رسیدن به آن نیاز به تمرکز نباشد. فقط یک هنری مثل، «سفره آرایی» نیاز به بیست ساعت وقت و تمرکز دارد. ما واقعاً بیست ساعت آموزش حضور قلب و تمرکز روی «لا اله الا الله» داشته­ایم؟ اگر «لا اله الا الله» شراب است پس باید با آن مست شد و اگر نماز معراج است باید با آن اوج گرفت. گاهی درسهای مقدس حتی باعث می­شوند. ما به تمرین­های مهم نرسیم. و آنقدر برای ظواهر دین بعضیها وقت می­گذارند که از باطن غافل می­شوند پرواز کردن با نماز، ضیافت بودن روزه و شراب بودن قرآن را نمی­آموزند. کسی که قصد کوهنوردی دارد همین که لباسها و کفش مناسب نپوشیده و وسایل مورد نیاز همراهش نباشد گواه این است که از آمادگی لازم برخوردار نیست. ما برای همه­ی کارهایمان حاضریم وقت و تمرکز بگذاریم غیر از خودمان. اصلاً وقت نداریم چگونگی ذکر گفتن را بیاموزیم. درباره­ی هر آموزشی اعم از زبان، خیاطی و رانندگی و .... کاملاً معصوم عمل می­کنیم. ولی نوبت به کودک عزیز روان که می­رسد ابتدایی­ترین حق هایش را نادیده می­گیریم و خودمان را به نادانی می­زنیم در صورتی که در کارهای طبیعی و دنیایی کاملاً می­فهمیم که باید مثلاً اصل «اصالت تخصص» را رعایت کنیم. ما می­گوییم که «آدمی فربه شود از راه گوش» در صورتی که قرآن گوش را ابتدایی ترین وسیله­ی آموزش می­داند که انسان از طریق آن صرفاً اطلاعات و دانایی کسب می­شود. «و جعل لکم السمع و الابصار و الافئده...» سمع را مفرد آورده­است یعنی پوچ و ناچیز است. (سمع شنوایی بوده و اذن گوش است) ولی درباره­ی بینایی جمع آورده یعنی دیدنی­ها خیلی عظمت و تنوع دارد و دل را هم جمع آورده (افئده) با یک دل عاشق خدا، با یک دل عاشق فاطمه­ی زهرا «سلام‌الله علیها» و با دل دیگر عاشق .... شدن و همه هم یکی است. ولی ما وقت و حس دیدنیها را نداریم. قرآن ما را ملامت می­کند. «اولم ینظروا ملکوت السموات و الارض...» آیا نمی­خواهند که ملکوت آسمانها و زمین را ببینند؟ ما الان باید آسمان را ببینیم. والله قسم تمرکز و وقتی که ما باید از شنیدن تا دیدن بگذاریم خیلی کمتر از وقتی است که برای یک رشته­ی تحصیلی در حوزه و دانشگاه بگذاریم. کسی که مثلاً زبان می­آموزد اگر روزی دو ساعت در کلاس شرکت باید بیش از آن وقت برای تمرین بگذارد. همه این را می­فهمند که ثبت نام یعنی احساس مسئولیت.

در صورتی که تمرینهای این کلاس را من خیلی ملایم به شما می­دهیم ولی اهمیت لازم داده نمی­شود شما اگر بهترین حرفها بشنوید ولی تمرین نکنید فایده­ای ندارد. «الدرس حرف و التکرار الف» کسی که دائماً اطلاعات کسب می­کند ولی عمل نمی­کند وبال او می­شود. ما وقتی می­شنویم که عصبانیت فشار قبر دارد باید تمرین کنیم از صبح به روی اعضای خانواده­امان لبخند بزنیم.

از خانه که خارج شدیم با رفتگر و سایر افرادی که مواجه می­شویم رفتار مناسب داشته­باشیم. ولی بعضیها متاسفانه مباحث دشمن شناسی، غضب و حلم و .... را گوش کرده و باز هم عصبانی هستند برای فوتبال و فیلم و ... وقت می­گذاریم ولی برای زن و بچه­امان فرصت نداریم. به این کارها شهوت بازی می­گویند. کسی که «بازی بازی» را کنار گذاشته و «خدا بازی» «امام حسین «علیه‌السلام» بازی» و «ملکوت بازی» و ... بپردازد معلوم است خیلی تمرکز گرفته و تمرین کرده­است. ما باید با جبرئیل و میکاییل و سایر فرشتگان انس بگیریم. ما باید بتوانیم ده دقیقه با فرشته­های خودمان انس بگیریم. و هنگام مغرب که فرشته­های جدید می­آیند به آنها سلام کنیم و برایشان صلوات بفرستیم. و با آنها گفتگو داشته باشیم. من کسانی را می­شناسم که واقعاً اینطور هستند و با آن طرف بسیار مأنوسند. و سن و سالی هم ندارند. و گفتگوی ما باعث مزاحمت برای ایشان است. پدرم تعریف می­کردند که چندین سال پیش حمالی بود که در این خانه­های کاروانسرایی اتاقی اجاره کرده­بود. او نیمه شبها کارش این بود که از خانه خارج می­شد و نزدیک صبح باز می­گشت. و یک روز وسایلش را برداشت و از آنجا رفت. و صاحبخانه­ با تأسف به سر خود می­زد و گریه می­کرد و اینطور می­گفت که من به او مشکوک شده و با اصرار از او خواستم که باید مرا هم با خود ببرد. به دم در که رسیدیم دیدم حرم حضرت عبدالعظیم «علیه‌السلام» هستیم از آنجا به قم و مشهد و کربلا و نجف و مکه و مدینه رفتیم و دم صبح باز گشتیم.

این شخص حوزه که نرفته ولی تمرکز را خوب بلد است. «فضیله الساده حسن العباده» برتری بزرگان به کیفیت عبادتشان است. بعضی ها در نماز ذهنشان همه جا می­رود. ولی بعضی دیگر «بسم الله الرحمن الرحیم» که می­گویند دیگر اینجا نیستند. مازیارت هم که می­رویم ضریح را می­بوسیم و بر می­گردیم و همین را فضیلت می­دانیم. ما اصلاً برای کیفیت وقت نمی­گذاریم.

اما وقتی زبانهای خارجی، انواع ورزش، خط و .... می­آموزیم سبک و قانون و قواعدش را کاملاً رعایت می­کنیم. ولی برای پرواز به آسمان دنبال استاد و وقت و تمرکز نیستیم بعد می­گوییم چرا رشد نمی­کنیم؟ یک عمر به شوخی زیارت عاشورا می­خوانیم. «ان یجعلنی معکم فی الدنیا و الاخره» معیت یعنی زندگی با ایشان در دنیا و آخرت که ما برای آن اصلاً وقت نگذاشته­ایم. امام حسین «علیه‌السلام» می­فرمایند: «ایها الناس (خطاب عمومی است و ما را هم در بر می­گیرد. امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» الان ما را به خیمه­اش فرا می­خواند و ما اصلاً شوق نداریم) فمن کان منکم یصبر علی حد السیف و طعن الاسنه فالیقم معنا و الا فالینصرف عنّا» ای مردم هر کدام از شما تحمل تیزی شمشیر و زخم نیزه را دارد، با ما برخیزد در غیر اینصورت از ما منصرف گردد. معیت حوصله و صبر و تحمل می­خواهد. اگر مفت خور و پر خور باشیم و چابک نباشیم به درد نخورده و باید دنبال بازی برویم: «الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا....» باید در راه خدا استقامت کنیم. کسانی که امام را تنها گذاشتند عافیت طلب بودند و اهل استقامت نبودند. امام حسین «علیه‌السلام» به کسی که می­گوید: «ان یجعلنی معکم فی الدنیا و الاخره...» می­فرماید که پسر من در بین شما غریب است و شما برای من عزاداری می­کنید؟ البته اینها باید باشد ولی اگر کسی یکساعت سینه می­زند باید عرضه­ی ده ساعت شمشیر زدن را داشته باشد. باید به خیمه­­ی امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» هم سر بزنیم. اگر یک تومان برای امام حسین «علیه‌السلام» خرج می­کنیم باید هزار تومان برای امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» خرج کنیم. کسی که می­گوید کاش با شما بودم باید الان با امام زمانش باشد. اما سبک زندگی ما اقتضا نمی­کند که با حضرت باشیم. فقط صدقه می­دهیم. اگر نزدیکان مان گرفتار شوند هر طور شده از آسمان کمک گرفته و آزادشان می­کنیم ولی برای حضرت چنگی به آسمان نینداخته­ایم. حتی یکبار جگرمان برای آوارگی و غربت حضرت آتش نگرفته­است آنگونه که برای بیماری همسر یا گم شدن فرزندمان دلمان می­سوزد.

هر چیزی که ما را از خانواده­ی آسمانی امان جدا کند حتی اگر مقدس هم باشد «لهو و لعب» است. و هر چیزی که ما را از کودک عزیز روانمان جدا می­کند هم چنین است و لو نماز و مقدس ترین چهره ها. برای همین است که وقتی خدمت بعضی از اساتید می­رسیم هر چه دعا و ذکر و عبادت داریم را دستور می­دهند کنار گذاشته و اول جدیت داشته و سپس شروع کنیم. علی «علیه‌السلام» فرموده­اند که هر کس منتظر حقیقی باشد با من و هم درجه­ی من است. چقدر برای ما فضا باز است و بهشتیها حسرت ما را می­خورند و با شوق منتظرند که آقا ظهور کرده و آنها هم رجعت کنند: هر کسی دنبال خبر می­گرده / بِهِش بگین عشق داره بر می­گرده.

بهشت برای آنها به عشق امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» کسالت­آور شده­است. مرحوم آقا نجفی قوچانی می­گفت وقتی در برزخ حضرت ابوالفضل و علی اکبر «علیه‌السلام» را دیدم هنوز لباس رزم به تن و پوتین به پایشان بوده و منتظر هستند که باز گردند.

در حدیث در مورد لهو داریم: «الهو یفسد عزائم الجدّ» سرگرمی تصمیمهای جدی را فاسد می­کند. چه مردانی که اصلاً جدی نیستند و اهل بازی هستند و چه زنانی که از مردان مردترند. درباره­ی مردان اینچنینی علی «علیه‌السلام» می­فرمایند: «یا اشباه الرجال....» انسان باید از باور برزخ و ابدیت باز نماند هر لحظه ممکن است ما به آن طرف برویم. ما اصلاً با صورت کارها کاری نداریم ممکن است مقدس هم باشد (رجوع به شیطان و صور مقدس مباحث معرفت نفس گردد.) باید ببینیم اگر اجازه­ی انس نمی­دهد باید کنار گذاشته شود. اول باید کودک عزیز روان را در نظر بگیریم. (حدیث آخر باید دائماً در نظر گرفته شود). 99% افراد با ماهواره و اینترنت چنان سرگرم می­شوند که تمام جدیتشان را از دست داده و تلف می­شوند. ( به استثنای معدودی که تا چادر امام زمان «عجل‌الله تعالی فرجه‌الشریف» هم می­روند). چه بسا افراد اروپایی و آمریکایی که بسیار قدرتمند عمل می­کنند در همین قم هم هستند. در صورتی که بیست هزار کانال در خانه­اش بوده و ولی الله شده­است. مواظب باشیم هر چه ما را از جدیت، نشاط و شور می­اندازد را کنار بگذاریم چون دشمن ماست. در این صورت است که شوهرداری، بچه­داری، آشپزی و ... تبدیل به ابدیت می­شود. آسیه همینطوری از فرعون تا به آسمان رفت.

والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته .