مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
90/04/02
از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی
بحث ما در رابطه با محبت اهل بیت «علیهمالسلام» و آثار آن بود. در این جلسه به آثار آخرتی حبّ اهل بیت «علیهمالسلام» میپردازیم.
اندازه زیبایی را دوست دارد؟ بدیهی است که خداوند زیبایی را بینهایت دوست دارد. بنابراین هرکس که درجهی بیشتری از زیبایی را کسب کند جایگاه والاتری را در نزد خداوند دارد. و هر چه از یکی از بزرگان معاصر یک روایت نبوی را از بحار الانوار/ج/70ص192به این مضمون نقل کردهاند: «ان الله جمیل و یُحب الجمال». «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.» زیبایی از کمالاتی است که انسان بسیار به آن علاقمند است و در تولید زیبایی بشر حتی یک لحظه توقف نداشته است. بشر به دلیل علاقهی زیادی که به گل دارد برای توسعهی این زیبایی اقدام به ساخت گلهای مصنوعی مینماید و نیز تنوع در تولید انواع لباس و زینت آلات و وسایل منزل و تزیینات آن و ساخت بناهای مختلف به اشکال گوناگون بسیار فراوان است و اگر کسی در این فعالیتها محدود شود خواهد مُرد. بشر در طول تاریخ در تولید زیبایی رجوع به گذشته نیز داشته و زیباییهای چندین سال پیش را که خودش در آن زمان حضور نداشته را احیاء مینماید. و خداوند از آن جهت که معدن زیبایی است، کسی نمیتواند او را دوست نداشته باشد و کسانی که ادعا میکنند خدا را دوست ندارند از خدای ساختهی ذهن خودشان متنفرند. واقعا خدایی که آنها میپندارند دوست داشتنی نیست. ولی ، الله «جل جلاله» را امکان ندارد کسی دوست نداشته باشد. بعضیها هم اینگونه فکر میکنند که خدا مانع کمالاتی است که آنها دوست دارند لذا از خداوند فاصله میگیرند و درقسمت بعدی حدیث میفرمایند: «یحب الجمال» بحث اینجاست که هر چه بنده زیبایی و کمالات حق تعالی را جذب کند شبیهتر، نزدیکتر و در نتیجه هم سنختر میشود و خداوند نیز بیشتر او را دوست خواهد داشت. از جمه راههای زیباشدن، فاصله گرفتن از زشتیها و آلودگیهاست. رابطهی بین استاد و شاگرد نیز اینگونه است، شاگردی به استاد نزدیکتر است که کمالات استاد را بیشتر دریافت کرده باشد و در غیاب استاد هم میتواند در جایگاه او قرار بگیرد. در ولایت فقیه هم این ویژگیها را بیان مینمایند: «... و اما من کان من الفقها صائنا لنفسه حافظا لدینه مطیعا لامرمولاه مخالفا للهواء» کسی که بیش از سایر فقها در زمینهی صیانت نفس و حفاظت از دین و اطاعت امر و مخالفت هوای نفس قویتر باشد، شبیهتر به امام زمان «عجلالله تعالی فرجهالشریف» بوده لذا صلاحیت بیشتری برای احراز جایگاه ولایت فقیه را دارد. و قاعدهی جانشینی در همه جا عقلاً رعایت میشود. و خداوند در انسان کامل که معصومین «علیهمالسلام» هستند کاملترین تجلی را دارد. لذا محبوبترین انسانها در نزد خداوند میباشند. و انسان اگر بخواهد برای زیباسازی، الگو داشته باشد. فقط از طریق انسان کامل و الگو گرفتن از ایشان این امر ممکن است و لازمهی الگو گرفتن تبعیت و پیروی از زیباترین و محبوبترین مخلوق خداوند است. یکی از بزرگان میفرمود که «عروس» مهمترین دغدغهاش این است که بداند آیا محبوب و مورد پسند داماد که معشوق اوست قرار میگیرد یا نه؟ آیا ما هم این دغدغه را داریم که طوری خودمان را زیبا کنیم که خداوند ما را برگزیند و محبوب خودش قرار دهد یا نه؟
اگر این محبت در دل انسان بیفتد تواناییهای انسان برای خودسازی صدها برابر افزایش مییابد و این راهی است که خود خداوند در قرآن کریم به ما معرفی کرده است: «قل ان کنتم تحبون الله فاتبعوفی یحببکم الله» و در واقع اگر خداوند را به عنوان معدن زیبایی دوست دارید از منِ پیامبر تبعیت کنید تا خدا شما را دوست داشته باشد. زیرا او شبیهترین کس به خداوند است و غیر از انسان کامل کسی نه دسترسی به خداوند دارد و نه اطلاعاتی دربارهی او دارد. لذا در روایت داریم که اگر پیامبر «صلیالله علیه و آله و سلم» و علی «علیهالسلام» نبودند خد ا نه شناخته میشد و نه عبادت میشد. هرکس عاشق خداوند باشد با جلوههای محدود از خداوند عاشق او شده ولی اهل بیت «علیهمالسلام» از حیث جلوهی کامل حق تعالی عاشقترین انسانها به خداوند هستند. پس اگر کسی هم خدا را دوست دارد باید از طریق کاملترین جلوه به سوی خدا راه پیدا کند. این آیهی شریفه به ما میآموزد که اگر میخواهی خدا را بدست آوری کاری کن که محبوب خداوند شوی و از آن جایی که زیبایی دوست داشتنی است اگر زیبا شویم حتماً خدا ما را دوست خواهد داشت. کسی که گناه کرده است ولی گناه همهی وجودش را احاطه نکرده باشد پس هنوز زیباییهایی داشته و لذا خدا دوستش میدارد. مرحوم میرزا اسماعیل دولابی میفرمودند که شما اگر بخواهید شما را جهنم ببرند، نمیبرند چون کسی که محبت خدا و اهل بیت «علیهمالسلام» در دلش باشد، اساساً جهنمی نیست. زیرا این محبت به حدی زیبایی به همراه دارد که گناه به راحتی نمیتواند او را احاطه کند.
پیامبر «صلیالله علیه و آله و سلم» میفرمایند: «حب علی حسنه لا یضر معها سیئه» محبت علی حسنهای است که هیچ گناهی نمیتواند به آن صدمه بزند.
شاه ملعون در مدت حکومتش تا توانسته بود فساد را گسترش داده بود و حتی سال 1356 امریکا اعلام کرده بود که تا ده سال آینده ایران جزیرهی ثبات امریکا در منطقه خواهد بود. یک شخص احمق به نام «احمد رشیدی مطلق» علیه امام یک مقاله چاپ میکند و همان مقدمهی قیام مردم و فرار شاه از مملکت میشود و خانوادههایی که خاندان پهلوی سالها روی آنها کار کرده بودند در طول انقلاب و جنگ آنگونه مبارزه کرده و خون دادند. آنها گوهری در وجودشان بود که شاه هر کاری میکرد آن گوهر دست نمیخورد که همان «حب علی» است. مولانا هم میگوید تو نمیتوانی خدا را صید کنی کاری کن که توسط خداوند صید شوی
از خلاف آمده عادت بطلب کام که من / کسب جمعیت از آن زلف پریشان کردم
پریشانی و تمرکز چگونه با هم جمع میشوند؟ صدها ساعت برای صحبت دربارهی این آیهی شریف شود باز هم جا دارد: «قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله» چهقدر لذتبخش است که انسان شکار خدا و اهل بیت «علیهمالسلام» شود باید از اهل بیت «علیهمالسلام» تبعیت کنیم تا خدا ما را صید کند. امیر المؤمنین «علیهالسلام» فرمودند: «أنا آیهالله الکبری، أنا آیهالله العظمی» حضرت بعد از پیامبر «صلیالله علیه و آله و سلم» عظیمترین و بزرگترین نشانه و آیت خداوند هستند تقرب به حق تعالی غیر از طریق اهل بیت «علیهمالسلام» محال است و اگر کسی بدون ایشان عاشق حق تعالی شود، راه زیادی نمیتواند برود چون الگویی ندارد. مانند این است که کسی بدون استاد بخواهد پزشک شود. چون استاد در یک ساعت برابر صدها ساعت کار میکند زیرا کار را بلد است.
انسان تا زمانی که جذب زیبایی کامل یعنی انسان کامل نشود خدا به او نظر نکرده و محبوب او نمیشود: «من سره أن یعلم...» اگر کسی شاد میشود به اینکه خدا دوستش داشته باشد، باید ولایت اهل بیت «علیهمالسلام» را داشته باشد. زیرا اولین و کاملترین زیبایی که خدا به آن نظر دارد ایشان هستند. اگر به زمین و انسانها عنایت و نظر میشود به برکت زیباترین آفریدههایش است. فقط با این نگاه است که انسان میتواند صفات بدش را کنار بگذارد. اگر انسان کسی را دوست داشته باشد در نزد او زشت حاضر نمیشود. حتی در روایت آمده که در حضور خواهران و براداران دینی پاکیزه و آراسته حاضر شوید. البته در زیباییهای ظاهری تا آنجایی مجاز هستیم که باطنمان را زشت نکند. یعنی در مسیر زیبایی ظاهری ارزشهای محبوبمان را زیر پا نگذاریم. در واقع تقوی را رعایت کنیم. آخرت روز ظهور باطنها و دلهاست و «یوم تبلی السرائر» است کسی به خدا نزدیکتر است که محبت و شیفتگی بیشتری به زیباییها داشته باشد زیرا باعث میشوند که انسان خودش را زیباتر کند و شبیه اصل شود. تمام آیات و روایاتی که در مورد نجات محبین اهل بیت «علیهمالسلام» در آخرت است حول محور همین بحثی که شد میگردند. و اینکه سنخیت، شباهت و محبت ایشان در سکرات موت ، شب اول قبر، برزخ، روی صراط، هنگام حساب و... به فریاد انسان میرسد با این بحث قابل توجیه است. هر چه شیفتهی «الله» و اهل بیت «علیهمالسلام» باشیم، تابعتر شده و هر چه تابعتر شویم نزدیکتر و شبیهتر هستیم و حساب ما سبکتر میشود.
کلیدواژه ها:
آثار استاد