تکبر عامل عدم استجاب دعا

دعای انسان اگر خالص باشد و شرایط لازم را نیز داشته باشد، یعنی هنگام دعا کردن انسان از مال حرام و لقمه ناپاک خالی و اهل تجاوز به حقوق مردم نباشد و دعایش نیز متواضعانه باشد، قطعاً دعای آن فرد مستجاب می  شود.

در قرآن کریم آمده که «ادعونی استجب لکم» ولی منظورش هر دعایی نیست، ممکن است افرادی ظلم به خود، دیگران یا جامعه  ای کرده باشند.
دعای فردی که حرام خورده باشد و حدود الهی را در مال رعایت نمی  کند، رشوه  خوار، ربا خوار یا غاصب است، مستجاب نمی  شود.
خداوند متعال برخی شرایط دعا را به موسی بن عمران فرموده است: «ای موسی با دلی که خالی از تکبر است دعا کن»، این تکبر از سلام کردن به مردم شروع می  شود تا تکبر ورزیدن در برخورد با خداوند، کسی که نماز نمی  خواند، مستطیع است و حج نمی  رود، خمس و زکات بر او واجب است اما آن را نمی  پردازد متکبر است.
خداوند به تمام فرشتگان و ابلیس امر کرد که زمانی حیات در انسان دمیده نهایت تواضع را در برابر آدم از خود نشان دهید، بنابراین اینجا همه سجده کردند، مگر ابلیس که در برابر امر الهی تکبر ورزید!

نشانه اجابت دعا

گریه چشم ها و خشیت قلب ها ناشى از رحمت الهى است، پس هر وقت آن را یافتید، دعا كردن را غنیمت شمارید

تاکنون اعمال ام داوود را در نیمه ماه رجب انجام داده اید؟ آنهایی که در مراسم اعتکاف این اعمال را انجام داده اند، خوب می دانند که در پایان دعای این روز مبارک چه آمده است:« وقتی به سجده می  روی سعی کن اشک بریزی، حتی اگر به اندازه بال مگسی باشد. این نشانه اجابت دعاست.»
نشانه از این زیباتر می  خواهید؟ در روایات دینی ما بارها و بارها آمده که اشک ریختن نشانه اجابت دعاست. برای همین است که در شب  های قدر، زمانی که قرآن را روی سر می  گذاریم، ناخود آگاه اشکمان جاری می  شود، این هم دلیل دیگری است بر رحمانیت خداوند.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره فرموده اند:« گریه از خوف حقّ كلید رحمت و نشانه قبولى اعمال و راه اجابت دعا است.» و در حدیث دیگری نیز فرموده اند:« آنگاه كه بنده از خوف حقّ گریه كند، گناهان او فرو مى ریزند، چنان كه برگ از درختان فرو مى ریزد و چون روزى كه از مادر متولّد گشته پاك مى شود.»
حضرت على علیه السلام مى فرماید: بكاء العیون و خشیة القلوب من رحمة الله تعالى ذكره فاذا وجدتموها فاغتنموا الدعاء (بحار الانوار، ج 90، ص 336) ؛ گریه چشم ها و خشیت قلب ها ناشى از رحمت الهى است، پس هر وقت آن را یافتید، دعا كردن را غنیمت شمارید.»

امام رضا (علیه السلام) چگونه دعا می کردند؟

این وقت دعا کردن انسان بهتر است اشک از دو چشمانش جاری شود، ائمه (علیهم السلام) به ویژه امام رضا (علیه السلام) در حال غیر دعا زمانی که خود را وصل به یک منبع معنوی می  کرد و قرآن قرائت می  کرد و به بخشی از آیات قرآن که مربوط به حساب بندگان و دادگاه  های قیامت و عذاب  های مجرمین می  رسیدند، صدای گریه  شان بیرون از منزل می  رفت و رهگذران ناله و گریه ایشان را می  شنیدند.

وقتی به سجده می روی سعی کن اشک بریزی، حتی اگر به اندازه بال مگسی باشد. این نشانه اجابت دعاست.»

در لحظه ای که اشک جاری می شود، به تصدیق روایات رحمت خداوند بر انسان گشوده می شود؛ امام صادق علیه السلام می فرمایند: اگر در میان امت یك نفر گریان باشد، همه آن ها مورد رحمت قرار مى گیرند.» (وسائل الشیعه، ج 11، ص 178)
نقل شده که ابو هاشم جعفری از راویان اهل بیت (علیهم السلام) عمرش را با سه امام، امام رضا (علیه السلام)، امام جواد (علیه السلام) و امام هادی (علیه السلام) گذرانده و به تصحیح و تدوین روایات آنها پرداخت، ایشان خود نقل کرده که سختی  ها بر او هجوم آورده، مصیب مالی پیدا کرده، به طوری که خانواده اش برای یک لقمه نان لنگ شدند، در حالی که روزگار اوج بنی عباس و ثروت کشوری بی  حساب و بیت  المال دست مردم ناباب بود.
وی می  گوید که به هر حال طاقتش طاق شده و تصمیم گرفته نزد امام هادی (علیه السلام) برود و درد و دل کند، زمانی که نزد امام رفته، امام به او گفته که ابو هاشم نعمت  هایی که خداوند عالم به تو داده را بشمار، بعد هم خود امام شروع به شمارش ایمان، اعتقاد به معاد و نبوت و قرآن و ... کرده و فرموده که اگر این ها را خداوند از تو بگیرد درهای سعادت رو به تو بسته و درهای شقاوت باز می  شود.
بنابراین اگر به هر دلیلی خداوند ایمان را از انسان بگیرد، سلامت جسم و روح دور و درهای خیر و برکت به روی انسان بسته می شود، بنابراین ما همه چیز را داریم و فکر می  کنیم که هیچ چیز نداریم و در سختی هستیم، در حالی که خداوند سلامتی به ما داده و کمک کرده تا بتوانیم عبادت کنیم.

فرآوری: زهرا اجلال - بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

منابع:

بیانات شیخ حسین انصاریان
ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره 27