وظایف والدین در تربیت اقتصادی فرزندان

معصومین «علیهم‌السلام» فرمودند: اوقات را تقسیم كنید؛ كار، خانواده، عبادت، استراحت.

هر كسی مختصات شخصیتی خودش را دارد.

برای دنیا طوری باشید كه انگار همیشه زنده هستید و برای آخرت طوری باشید كه انگار فردا می‌خواهید بمیرید.

كم‌توقعی، قناعت و صرفه‌جویی، چشم و هم‌چشمی، پرهیز از مال حرام و در یك كلام تقوای مالی را همه افراد در خانواده باید رعایت كنند.

زن چند وظیفه دارد؛ 1 ـ خودش را امانت‌دار مال همسرش بداند و جانشین مرد در مسائل اقتصادی باشد، یار همسرش باشد، مدیریت خانواده در مسائل عاطفی، مادی و معنوی، محافظت و مراقبت از تلاش‌های اقتصادی مرد كمك كند.

امام باقر «علیه‌السلام» فرمودند: هیچ مردی بهره‌ای بهتر از یك زن صالحه در دنیا گیرش نیامده است.

خصوصیات زن صالحه؛

ـ باید به‌گونه‌ای باشد كه وقتی شوهرش او را می‌بیند، خوشحال شود.

ـ وقتی شوهرش نیست هم عزت و شرافت خودش را حفظ كند و هم از مال همسرش محافظت كند.

در حدیث داریم: یكی از نشانه‌‌های شخصیت و مروت مرد این است كه مال آلوده نداشته باشد. مالش را اصلاح كند.

بچه‌ها چون بیشتر با مادر هستند، پدر خجالت می‌كشد مشكلات اقتصادیش را با بچه در میان بگذارد. ولی باید فرزندان در جریان مشكلات اقتصادی خانواده قرار گیرند. پدر و مادر وظیفه دارند با مهربانی و عاطفه به آنها بفهمانند كه فعلاً در شرایط حاضر امكان تأمین نیازهای شما نیست. فرزندان باید در جریان مسائل اقتصادی خانواده باشند؛ مثلاً از میزان درآمد، قرض و بدهی پدر اطلاع داشته باشند.

زن وظیفه دارد فرزندان را توجیه كند. مثلاً به آنها بگوید؛ داریم كاری می‌كنیم كه در مجموع به نفع خانواده است. با این كار هم روح قناعت سراغشان می‌آید و هم از چشم و هم‌چشمی پرهیز می‌كنند. از اینكه دیگران دارند و اینها ندارند، غصه نمی‌خورند. به خصوص در 7 سال سوم كه فرزند خودش را وزیر و مشاور خانواده می‌داند. اجازه ندهد بچه‌ها از پدر یا مادر یك سنگر علیه دیگری درست كنند. به خصوص در غیاب همدیگر این مسئله بسیار نقش سازنده‌ای در جنبه‌های مختلف روی فرزندان دارد.

باید به‌گونه‌ای سرمایه‌گذاری كنند كه خوشبختی را در مال نبینند، بلكه پول را به‌عنوان یك وسیله نگاه كنند.

وظایف پدر و مادر در توجیه مسائل اقتصادی؛

1ـ جایگاه مال و ثروت را جا بیاندازند.

پدر و مادری كه بچه‌هایشان را طوری تربیت می‌كنند كه فكر می‌كنند پول خوشبختی می‌آورد، خودشان اولین قربانیان هستند.

عمر مثل گذر یك ابر است. وعده خداست كه هرطور با دیگران رفتار كنی، همان‌طور با تو رفتار می‌كنند.

2 ـ فداكاری‌های اقتصادی را به بچه‌ها یاد بدهند.

صدقه را دست به دست به فقیر برسانند. مؤمن نیست كسی كه به فكر فقرا و محرومین نیست. در زندگی باید حق مشخصی از مالشان برای فقرا و محرومین باشد. در حدیث داریم؛ یك مال هر تعداد واسطه داشته باشد، ثواب نفر اول كم نمی‌شود.

امام صادق «علیه‌السلام» فرمودند: اگر 70 میلیون نفر واسطه‌گری كنند، ثواب نفر اول و آخر یكی است.

اگر یكی از اعضای خانواده خواسته‌ای دارد، باید بداند كه بقیه افراد خانواده از یك چیز مهم‌تر محروم می‌شوند. باید طوری تربیت شوند كه برای مصالح جمعی از خواسته شخصی خودشان بگذرند. حتی اگر درآمد شخصی دارند، مقداری از درآمد شخصی‌شان را به خانواده اختصاص دهند.

نوع برخورد پدر و مادر و به‌خصوص مادر در غیاب پدر می‌تواند شخصیت خوبی از بچه بسازد.

برای اینكه بچه‌ها با این خصوصیات بار بیایند و به‌طور كلی از اول خوب برایشان جا بیفتد، توجه به دو عامل عاطفی و معنوی مهم است.

اگر معنویت و عاطفه توأم باهم باشند، اعضای خانواده سیاست‌های اقتصادی خوبی در پیش می‌گیرند. نقش زیادی در پاك بودن، بركت اقتصادی و معنوی خانواده دارد.

اگر بخواهیم موفق شویم باید در عمل به بچه‌ها یاد بدهیم شیرینی‌هایی علاوه بر مسائل اقتصادی در دنیا وجود دارد و باید میوه تأمین عاطفی و معنوی را به آنها رسانده باشیم.

خوشبختانه ثروت عاطفی و معنوی زود و راحت تأمین می‌شود.

برگرفته از سلسله مباحث رسالت خانواده، استاد محمد شجاعی