اکرام در پرتو مهربانی

عناوین مورد بحث در این جلسه:

​* از نشانه های تقوای دل این است که انسان شعائر الهی را دوست دارد.

* انسانی که دوستدار سبک غیرالهی است درواقع در باطنش با خدا مشکل دارد.

* اگر می خواهید به امام رضا (علیه السلام) نزدیک شوید باید صفت رضای امام رضا (علیه السلام) را بگیرید یعنی سریع الرضا باشید.

* کینه به دل گرفتن، نبخشیدن و دیر راضی شدن، عامل عذاب قبر و معطلی در آخرت است.

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه ۳۸6 «خانواده آسمانی » مورخ ۹۴/۰۵/۲9 ، استاد محمد شجاعی به ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

مهربان‌ترها، دیندارترند...

امام صادق «علیه‌السلام» می فرماید:

«مَن عَظَّمَ دینَهُ عَظَّمَ إِخوانَهُ وَ مَنِ استَخَفَّ بِدینِهِ استَخَفَّ بِإِخوانِهِ؛ اگر کسی دین خود را بزرگ بدارد، حتماً برادران دینی‌اش را نیز بسیار بزرگ می‌دارد».

این فرمایش بلند، شاخصة­ی مهم انسان‌شناسی است. بطوری­که انسان، می‌تواند در آیینه‌ی این روایت، نوع ارتباط خود را با الله و دین اسلام، تشخیص بدهد.

همه انسان­ها، دارای حبّ ذات هستند. بطوری­که عشق آن­ها به هر کسی و یا به هر چیزی به خاطر خودشان می‌باشد. خداوند حبّ ذات را در نهاد همه انسان­ها قرار داده است تا تمام آنچه را که متعلق به خودش هست را عزیز بشمارد. البته ریشه محبّت‌ها و مذمت‌ها در مؤمنان و دوستان خداوند، خودخواهی نیست، بلکه ریشة مهرورزی در اولیاء الله خداخواهی است، بطوری­که آنان را به سمت دریافت صفت رحمانیت و رحیمیت خداوند سوق می‌دهد.

اگر کسی الله را دوست دارد، حتماً از شعائر و نشانه‌های الله نیز لذت برده و آن­ها را دوست دارد. نمی‌توان ادعای عشقِ خداوند را نمود، امّا به شعائر الهی احساس تنفر و یا بی‌علاقگی داشت. قرآن در این باره می‌فرماید:

«وَمَنْ یُعَظِّمَ شعائِرَ اللّه فَإنَّها مِن تَقْوی القلوب...» (سوره حج/آیه 32)

از نشانه‌های تقوای دل­ها، بزرگ داشتن شعائر الهی است.

هر گونه گرایش و علاقه، به سبک زندگی غیر الهی، نشانه عدم تقوای خالص انسان بوده و خداخواهیِ او را رد می‌کند. ممکن نیست کسی الله را دوست بدارد، امّا به سبک زندگی غیرالهی تمایل داشته باشد.

امام صادق «علیه‌السلام» بزرگداشت برادران دینی را نیز از شعائر الهی دانسته و آن را نشانه بزرگداشت الله و دین می‌نامند. برای مؤمنان، ملاک مهرورزی، دین است، نه روابط دیگر... آن­ها تمام عشق خود به الله و اهل‌بیت را به پای برادران دینی خود می‌ریزند. از وجودشان توهین، تحقیر، آسیب، غیبت، سرزنش و ... به کسی وارد نمی‌گردد.

کسانی که دائماً با دست و زبان خود دیگران را می‌آزارند، مَحال است عاشق الله باشند. چنین کسانی روزی الله را می‌خورند. امّا حرمتِ الله و بندگان الله را نگاه نمی‌دارند.

نفسِ ما، اولین صاحب حقی است که باید احترام آن را نگه داشته و تعظیمش کنیم. کسانی که با انواع تندخویی‌ها، وسواس‌ها، درندگی‌ها و ... لحظه به لحظه نفس خود را می‌آزارند، مَحال است از نگاه الله، دیندار و مؤمن به حساب بیایند.

انواع سخت‌گیری‌ها، موشکافی‌ها، تحقیر کردن‌ها، عذرناپذیری‌ها و ... که سبب آزار بندگان خدا می‌شود، همه و همه از علائم دوری انسان از الله است. از چنین انسان­هایی دائماً آزار صادر می‌گردد، چه در حق نفس خودشان و چه در حق دیگران آنان که مهربان‌ترند، و دیگران را بیشتر مورد اکرام قرار می‌دهند، به الله و اهل آسمان شبیه‌تر و نزدیک‌تر بوده و در نگاه آن­ها محبوب‌ترند.

مؤمن مَحال است گذشته کسی را در ذهن خود نگه دارد، هرگز بخاطر ظلمِ گذشته دیگران در حق خودش، کینه‌ای به دل نگرفته، و با انتقام‌جویی با او رفتار نمی‌کند. مؤمن از گذشته و آینده رهاست... و شاد و آرام در آغوش الله به سمت جلو حرکت می‌کند.

انسان­های متکبّر، که خود را از دیگران برتر می‌دانند، و یا با غرور از پذیرش بعضی از احکام دین سر باز می‌زنند، یقیناً، دیندارهای محکم و قدرتمندی نیستند.

زیبا سخن بگو؛ تا در نظر خداوند زیبا جلوه کنی...

امام جعفر صادق «علیه السلام» فرمودند:

«مَنْ قَالَ لِأَخِیهِ اَلْمُؤْمِنِ مَرْحَباً كَتَبَ اَللَّهُ تَعَالَى لَهُ مَرْحَباً إِلَى‏ یَوْمِ اَلْقِیَامَةِ؛ هر که به برادر مؤمنش بگوید، مرحبا ... خداوند این تهنیت را تا روز قیامت، برای او می‌نویسد».

هر گونه اعلام محبت و اعلام ارادت به بندگان خدا، محبت خداوند را به سوی انسان جلب می‌کند. تیزی‌ها و تندی‌های کلام، حتماً نارضایتی خداوند را به دنبال دارد. این مسئله به قدری مهم است که خداوند در آن، آن را به عنوان یک دستورالعمل کلیدی در حرکت به سوی الله معرفی می‌کند.

«قُلْ لِعِبادی یَقُولُوا الَّتی هِیَ أَحْسَنُ؛ به بندگان من بگو، که با یکدیگر به بهترین نحو سخن بگویند». (سوره اسراء/آیه 53)

عموماً در قرآن، بعد از هر کلمه «قُل»، یک دستورالعمل برای سبک زندگی الهی مطرح می‌شود. و این دستورالعمل­ها را تنها عباد خداوند، جدی می‌گیرند. یعنی همان کسانی که تصمیم جدّی برای حرکت به سوی قرب به الله دارند؛ کسانی که غرور و تکبر، مانع پذیرش دستورات دین، در آن­ها نمی‌شوند.

این بار خداوند به عباد خود، دستورالعمل مهارت­های کلامی را ارائه می‌دهد. بطوری­که از آنان دعوت می‌کند، تا با بهترین الفاظ و بهترین نحوة با یکدیگر سخن بگویند.

تنها کسانی می‌توانند این مسیر را خوب طی کنند، که نرم، مهربان، محترم و مؤدب با یکدیگر سخن بگویند.

«والحمدلله رب العالمین»