القاب حضرت مهدی (عج)

از آن حضرت با القابی چون بقیَّةُاللّه، منتظَر، خلف صالح، امام زمان، قائم،مهدی، حجّت، مُضطرّ و ولی عصر، امام عصر و... یاد می‏شود و یا به کنایه او را الحضرة، الناحیة المقدسة، الغریم می‏نامند.

علت نامگذاری برخی از القاب:

بقیَّةُاللّه:

واژه «بقیه»؛ یعنی، باز مانده و پاینده و آنچه از چیزی باقی گذاشته شود. کلمه «بَقیّةُاللّه»در قرآن فقط یک بار در داستان حضرت شعیب آمده است: «بَقیَّتُ اللّهِ خَیْرٌ لَکُمْ اِنْ کُنْتُمْ مُؤمِنینَ» [1] ؛ یعنی، آنچه را که خداوند [در ازای چشم پوشی از منافع نامشروع دنیوی] برایتان باقی می‏گذارد، برای شما بهتر است.
در این آیه هر چند مخاطب قوم شعیب هستند و منظور از «بَقیَّةُاللّه» سود و سرمایه حلال و یا پاداش الهی است؛ ولی هر موجود نافع که از طرف خداوند برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او گردد، «بقیّةاللّه» محسوب می‏شود.از آنجا که مهدی موعودعلیه السلام آخرین پیشوا و بزرگ‏ترین رهبر انقلابی پس از قیام پیامبر اسلام‏ صلی الله علیه وآله است، یکی از روشن‏ترین مصادیق «بَقیَّةُاللّه» می‏باشد و از دیگران به این لقب شایسته‏ تر است؛ بخصوص که تنها باقیمانده بعد از پیامبرصلی الله علیه وآله و امامان‏ علیهم السلام است.

منتظر:

یکی از القاب حضرت مهدی ‏علیه السلام «منتظَر» است. حضرت مهدی ‏علیه السلام هر چند خود همانند دیگر انسان‏ها، منتظر است که روزی فرا رسد و اراده خداوند متعال به برپایی حاکمیت جهانی عدل و قسط تعلق گیرد؛ اما تنها کسی است که انتظار ظهورش کشیده می‏شود؛ از آن رو «منتظَر» نیز نامیده شده است.
خلف صالح:

منظور از «خَلَف صالح»، «جانشین شایسته» است. آن حضرت خَلَف همه ی انبیاء و اوصیاء گذشته است و جمیع علوم و صفات و حالات و خصایص آنها و مواریث الهیه ای که از آنها به یکدیگر می رسد را، داراست و همه ی آنها در آن حضرت و در نزد او جمع است.

صاحب الزمان:

صاحب الزمان به معنای این است که شخصی مالک و امیر وقت است و زمان به دست اوست، صاحب الزمان شخصی است که واسطه فیض خداوند و حلقه ارتباط مردم و خداست و مردم در زمان غیبت مانند خورشید پشت ابر از فیض حضرت بهره مند می شوند. صاحب الزمان فرمانروای عدالت گستر جهان است. رسول اکرم می فرمایند: نام او نام من، کینه او کینه من و لقبش مهدی است او حجت منتظر و صاحب الزمان است.

قائم:

مهمترین علت نامیدن آن حضرت به «قائم»، آن است که وی در برابر اوضاع سیاسی و انحرافات دینی و اجتماعی، بزرگ‏ترین قیام تاریخ انسانی را رهبری خواهد کرد.

مهدی:

«مهدی» اسم مفعول و به معنای هدایت شده است. مهدی ‏علیه السلام مشهورترین نام آن­حضرت نزد شیعه و سنّی است.
محمدبن عجلان از امام صادق ‏علیه السلام نقل کرده است: «... و قائم را از آن جهت مهدی گفته ‏اند که مردم را به آیینی که از دست داده‏ اند، هدایت می‏کند...».

مُضطرّ:

مضطر» در لغت به معنای کسی است که بیماری، فقر و یا سختی‏های روزگار او را ناگزیر به تضرّع به درگاه خداوند نموده است.در آن زمان که همه جا را فساد گرفته، درها بسته می‏شود، کارد به استخوان می‏رسد، بشریت در بن‏بست سختی قرار می‏گیرد و حالت اضطرار در کل عالم نمایان می‏شود؛ در این هنگام حضرت مهدی‏ علیه السلام در مقدس‏ ترین نقطه روی زمین دست به دعا بر می‏دارد و تقاضای کشف سوء می‏کند و خداوند این دعا را سرآغاز انقلاب مقدس جهانی او قرار می‏دهد و به مصداق «یَجْعلکم خلفاء الارض» او و یارانش را جانشینان روی زمین می‏کند».

منبع: دانشنامه مهدویت