لحظه‌های عاشقی

دوران عقد یکی از بهترین اوقات زندگی مشترک است که اگر به‌خوبی گذرانده شود، می‌تواند بهترین خاطرات را برای همسران به یادگار بگذارد.

اما اگر مهارت‌های لازم برای گذراندن این دوران را یاد نگرفته باشیم به‌طور قطع در دوران پس از عروسی نیز با مشكلاتی مواجه می‌شویم. این‌ روزها بعضی از جوانان از روزهای شیرین و به یادماندنی دوران عقد به‌عنوان روزهای ناخوشایند زندگی خود یاد می‌كنند و پس از عروسی از یادآوری خاطرات آن گریزانند. به‌راستی چرا باید نخستین روزها و ماه‌های آشنایی یك زوج به تاریكی و تلخی تبدیل شود و یك زوج جوان از مرور آن در ذهن خود فرار كنند؟ حلقه گمشده این موضوع را می‌توان عدم‌كسب مهارت‌های لازم برای گذراندن دوران عقد دانست. اگر شما نیز در دوران عقد به‌سر‌می‌برید و تصمیم دارید از این روزها برای خودتان و همسرتان خاطرات خوبی بسازید بهتر است به راهكارهای دكتر محمد شجاعی، استاد دانشگاه و مشاور خانواده در ارتباط با مهارت‌های این دوران توجه كنید.

انتظارات‌تان را كنترل كنید

یكی از رموز كلیدی دوران عقد، كنترل انتظارات است چرا كه دوران عقد، دورانی است كه هم دختر و هم پسر از جهاتی در محدودیت هستند. بهتر است دختر و پسر انتظارات خود و یكدیگر را كنترل كرده و همسر خود را درك كنند. زوجین باید در این دوران سعی كنند بیش از حدی كه در توان طرف مقابل است، از او انتظار نداشته باشند. اینكه شما دوست دارید شرایطتان همانی باشد كه شما می‌خواهید یك بحث است و اینكه طرف می‌تواند آن را اجابت كند یا نه، بحث دیگری است. فرض كنید دختر خانمی دوست دارد كه همسرش در دوران عقد در همه ایام تعطیل در كنارش باشد یا مرتب با هم بیرون بروند و مشغول تفریح باشند؛ اما ممكن است آقا پسر از نظر كاری یا درسی محدودیت‌هایی داشته باشد و نتواند همیشه با همسرش همراه باشد و یا وضعیت خانوادگی دختر به‌گونه‌ای باشد كه محدودیت‌هایی داشته باشد. پس باید زن و شوهر در این دوران وضعیت یكدیگر را بیشتر از هر زمان دیگری درك كنند. دوران عقد، دورانی است كه احتیاج به از خودگذشتگی دارد. در مورد مسائل مادی هم انتظارات همینطور است و باید كنترل شود. گاهی دیده شده زوجین انتظارات نابجایی در زمان عقد از یكدیگر دارند مثلا خانم دوست دارد هر وقت همسرش به خانه آنها می‌آید یك هدیه گران‌قیمت برایش بخرد و آقا پسر برای جهیزیه خریدن عروس از خودش توقعات زیادی نشان می‌دهد كه این مسائل مشكلاتی را در زندگی ایجاد می‌كند و آرام‌آرام این اختلاف و ناراحتی‌ها خدایی نكرده كار را به جدایی می‌كشاند. پس به خوبی موقعیت‌های یكدیگر را در این دوران درك كنید تا از عوارض انتظارات بی‌جا در امان باشید.

از رابطه‌ خودتان مراقبت كنید

یكی از مسائل دیگری كه ممكن است زوجین در دوران عقد با آن مواجه شوند، فشار و دخالتی است كه از سوی خانواده‌ها به آن دو وارد می‌شود و ممكن است این روابط را به تزلزل بكشاند. دختر و پسر باید از این روابط پاسداری كنند تا از این مشكلات به آسانی عبور كنند. باید توجه كنید كه این فراز و نشیب‌ها تا شب عروسی و حتی مدتی بعد از عروسی مقداری طبیعی است و بیشتر به اختلاف سلیقه‌ها برمی‌گردد. ممكن است در این میان حرف‌هایی پیش بیاید كه اگر چه ناخواسته باشد ولی موجب بروز مشكلاتی متعددی می‌شود. البته در اینجا طرفین باید اغماض كنند و این مسائل را نادیده بگیرند و آینده دختر و پسر را درنظر بگیرند ولی خود دختر و پسر بیش از هر كس دیگر باید در حفظ این رابطه به هم كمك كنند. اگر قرار باشد زوجین در دوران عقد با كوچك‌ترین مسئله‌ای كه پیش می‌آید زود تحت‌تأثیر قرار گیرند و تصمیم به بر هم زدن رابطه را داشته باشند، نمی‌توانند برای آینده زندگی خوبی را بسازند. اگر انسان بهترین و ایده‌آل‌ترین و موافق‌ترین همسر را هم انتخاب كند و با بهترین خانواده هم وصلت كند باز هم فراز و نشیب‌ها، مشكلات، سوء‌تفاهم‌ها و اختلاف سلیقه‌هایی وجود دارد كه ممكن است مشكل جدی به‌وجود بیاورد. لذا باید آن مثل معروف را درنظر داشته باشیم كه «این‌نیز بگذرد» و اگر بی‌تفاوت از این مسائل عبور كنید خواهید دید كه این حرف‌ها هیچ اثری جز شرمندگی برای طرفین ندارد.

دوران عقد‌تان كوتاه باشد

یكی از آفات دوران عقد كه آسیب‌های فراوانی را به همراه می‌آورد طولانی شدن مدت عقد است. اگر دوران عقد بیش از حد معمول باشد ممكن است افراد مغرض و نادان چه در خانواده دختر و چه در خانواده پسر، خواسته یا نا خواسته مشكلاتی را در زندگی آنها ایجاد كرده و رابطه بین دختر و پسر را به‌ هم بزنند. از طرفی دختر و پسر دراین دوران تحت فشار هستند و نمی‌توانند استقلال داشته باشند. همه این مشكلات با هم می‌تواند علت ایجاد كدورت‌ها بین زوجین در دوران عقد باشد. كم نیستند دختر و پسرانی كه نتوانسته‌اند دوران عقد خود را به پایان برسانند و در فاصله بین عقد و عروسی به‌خاطر همین اختلافات از هم جدا شدند. پس دختر و پسر باید كاملا مراقب باشند و ضمن رعایت احترام به بزرگ‌ترها، اجازه ندهند این اختلافات و وسوسه‌ها روابط آنها را سرد كند. اگر هر كدام از آنها بخواهند طبع، میل و سلیقه خود و خانواده‌اش را درنظر بگیرد و دیگری را درنظر نداشته باشد مشكلات زیادی پیش خواهد آمد. باید خیلی با گذشت و با صبر و تعقل این دوران را به پایان رساند كه آفتی آن‌ را تهدید نكند.

رفت‌وآمد خود را تنظیم كنید

رفت‌وآمد زوجین در دوران عقد مسئله حساسی است كه باید مورد توجه دختر و پسر و خانواده‌های آنها باشد. دختر در دوران عقد یك وضعیت برزخی دارد؛ یعنی از نظر شرعی و قانونی همسر پسر محسوب می‌شود و تنها كسی كه به او ولایت دارد شوهرش است و از طرفی چون در دوران عقد است و در منزل پدر است باید اطاعت امر والدین و خانواده و اعضای خانواده را نیز داشته باشد. دختر و پسر در دوران عقد دوست دارند با هم بیشتر در ارتباط باشند و رفت‌وآمد كنند ولی باید درباره این موضوع به‌گونه‌ای با كیاست و زیركی برنامه‌ریزی كنند كه موجبات ناراحتی خانواده‌ها را فراهم نكنند. از طرفی دختر خانم‌ها چون موظف هستند حتی در دوران عقد خود از شوهرشان برای خروج از منزل اجازه بگیرند باید بتوانند با یك رفتار صحیح و اخلاق خوش، والدین و همچنین همسرشان را راضی نگه دارند.

طوری باید در این رابطه برنامه‌ریزی داشته باشند كه تا سرحد ممكن از بروز دلخوری‌ها جلوگیری كنند. در بعضی مواقع به‌قدری این مسئله برای خانواده‌ها مهم است كه حاضرند دختر دوران عقدی نداشته باشد و مراسم عقد و عروسی را با هم برگزار می‌كنند.البته بعضی از خانواده‌ها نیز در این دوران بر دخترشان غیرت بیجا دارند كه باید بدانند دختر بعد از اینكه خطبه عقد خوانده شد، رسما و شرعا و قانونا همسر یك شخص است و دیگر ولایتی روی دختر ندارند كه بخواهند هرگونه اعمال فشاری روی او داشته باشند. پسر حق دارد هر وقت می‌خواهد بیاید و همسرش را ببیند ولی برای اینكه دلخوری و اختلافی پیش‌نیاید بهتر است این دیدارها گاهی در بیرون از منزل انجام شود تا دلخوری خانواده‌ها را به همراه نداشته باشد.

به خانواده‌هایتان احترام بگذارید

یكی دیگر از مسائلی كه در دوران عقد ظهور و بروز پیدا می‌كند مسئله عدم‌تنظیم روابط دختر و پسر با خانواده‌های خودشان است. اگر كسی رابطه فرزند با پدر و مادر را خوب نشناخته باشد و نتوانسته باشد رابطه خوب و سالمی كه دین‌پسند و خداپسندانه است با پدر و مادر خود برقرار كند در دوران عقد كه به استقلال نسبی می‌رسد، ممكن است جسارت‌های او نسبت به والدین خودش بیشتر شود. فقط دختران و پسرانی كه جایگاه واقعی پدر و مادر را می‌شناسند و توانسته‌اند یك رابطه خوب و الهی و سالم با والدین خودشان برقرار كنند می‌توانند این دوران را بدون لغزش و گناه طی كنند. ما به زوجین توصیه می‌كنیم كه در این دوران قدرشناس زحمات پدر و مادر خود باشند. احترام و حرمت آنها را نگه دارند. چیزی را به آنها تحمیل نكنند و فشاری به آنها نیاورند و به‌شدت پایبند به رعایت ادب و حیا باشند. مراقب باشند كه شخصیت آنها یكدفعه تغییر نكند و رابطه خود را با پدر و مادر خوب حفظ كنند.

اگر به این موضوع توجه نكنند بعد از ازدواج با مسائل و مشكلات عمده‌ای مواجه می‌شوند. هرچند كه اگر مشكلی هم ظاهرا به‌وجود نیاید شكستن دل پدر و مادر، خود به تنهایی می‌تواند بزرگ‌ترین مشكل هر انسانی باشد و البته گناه بزرگی محسوب می‌شود.

ناپخته بازی درنیاورید

عدم‌توانایی مدیریت رابطه و عدم‌پختگی دختر و پسر در ایجاد یك رابطه مناسب در دوران عقد یكی دیگر از مسائلی است كه به بروز اختلاف‌ها در این دوران دامن می‌زند. متأسفانه دختر و پسر در این دوران خیلی از بایدها و نبایدها را نمی‌دانند. برای مدیریت رفتار در این دوران بهتر است زوجین هر زمان احتمال می‌دهند كه رابطه‌شان با حرفی كه می‌خواهند بزنند به مرز خطر می‌رسد، سكوت كنند تا مشكلی پیش نیاید و سخن‌های بیجا و بی‌موقع بر زبان نیاورند. مثلا ممكن است دختر و پسر در این دوران صحبت‌هایی را مطرح كنند كه اصلا شایسته نیست و حرف‌هایی را درخصوص خانواده‌هایشان بزنند. چنین حرف‌هایی فقط موجب سوء‌تفاهم و بروز كینه و بدبینی می‌شود. مثلا در بعضی از مواقع دختر و پسر از گذشته خود برای یگدیگر می‌گویند ‌ولی برای اینكه در اینجا اختلافی پیش نیاید باید یاد بگیرند كه نكات منفی دوران گذشته را كه حساسیت‌برانگیز است و ذكر آنها نیز ضرورتی ندارد، مطرح نكنند. یكی از مشكلاتی كه در این دوران وجود دارد خام بودن زوجین به‌خصوص دخترخانم‌هاست. دخترخانم‌ها در این دوران به اسم اینكه می‌خواهند صداقت را رعایت كنند، حرف‌هایی از گذشته‌شان می‌زنند كه ممكن است زندگی آنها را به آتش بكشد. درصورتی كه لزومی ندارد زوجین از باب صداقت در زندگی مشترك بگویند كه قبلا با شخص دیگری ارتباط داشته‌اند و... . توجه داشته باشید كه این مسئله موضوعی بین خود شما و خدا بوده و دیگر تمام‌شده است. لزومی ندارد به‌عنوان صداقت چیزی را بیان كنید كه منشأ فتنه، بدبینی و مشكلات خواهد شد.

حریم خود را با نامحرم حفظ كنید

حفظ ارتباط و حریم با نامحرم نیز از مسائلی است كه باید در دوران عقد بیشتر از هر دوران دیگری به آن توجه داشت و نسبت به رعایت آن حساس بود. گاهی دیده می‌شود بعضی از دختر خانم‌ها و آقاپسرها با اعضای پسر یا دختر خانواده و فامیل تا قبل از ازدواج روابط صمیمی دارند و همدیگر را با اسم كوچك صدا می‌زنند ولی ممكن است همسر آنها پس از ازدواج نحوه این ارتباط را نپسندد. پس باید از همان دوران عقد در این زمینه مراعات حال همسرشان را بكنند، این مسائل را شناسایی كرده و بدانند كه همسرشان چگونه هست و چه انتظاراتی دارد و همان‌ها را رعایت كنند؛ چراكه این همسر شماست كه قرار است یك عمر با او زندگی كنید و سعادت دنیا و آخرت هم به رضایت همسر وابسته است.

كارشناس: دكتر محمد شجاعی، استاد دانشگاه و مشاور خانواده

مدت 2 سال است ازدواج كرده‌ام و همسرم مدام از مطالبه مهریه‌اش صحبت می‌كند و تقریبا هر روز در این خصوص با هم جروبحث می‌كنیم. حتی برخی اوقات به قهر می‌انجامد و مسائل دیگری در كنار آن مطرح می‌شود و می‌گوید تا مهریه‌ام را ندهی از تو تمكین نمی‌كنم. بنده به او گفته‌ام كه هر زمان در توانم بود آن را پرداخت می‌كنم ولی چون مقدار آن كمی زیاد است پرداخت آن به زمان نیاز دارد. آیا درست است كه خانمی شوهرش را اینگونه به‌خاطر پرداخت مهریه آن هم زمانی كه زندگی خوبی را با هم سپری می‌كنند تحت فشار قرار دهد؟
 
البته مهریه حق زن است و شرع هم این اجازه را داده است كه زن هر موقعی كه صلاح می‌داند مهریه‌اش را مطالبه كند. حتی در رساله و احكام فقهی هم آورده شده كه زن قبل از اینكه تن به نخستین آمیزش دهد، می‌تواند این نزدیكی را مشروط به پرداخت مهریه از طرف مرد كند. ولی اگر تن داد دیگر نمی‌تواند بگوید كه من تا مهریه‌ام را پرداخت نكنی دیگر تمكین جنسی نمی‌كنم و نمی‌تواند این حرف را بزند. براساس آموزه‌های اسلام، مرد موظف است كه مهریه زن را بپردازد؛‌ چراكه حق اوست اما معمولا نباید به مرد فشار آورد. وقتی كه زندگی براساس صفا و صلح و دوستی و براساس ایمان و اهداف و آرمان‌های بلند الهی صورت می‌گیرد، اینطور نیست كه پسر از ناحیه دختر بخواهد تحت فشار قرار بگیرد و مهریه را بپردازد. حتی در روایات داریم چند دسته از زنان هستند كه در روز قیامت با حضرت فاطمه‌الزهرا(س) محشور می‌شوند و خداوند برای آنها اجری درنظر می‌گیرد و بعضی از گناهان آنها را عفو می‌كند و درجه عجیبی هست كه بعضی وقت‌ها آدم غبطه می‌خورد به حال خانم‌ها؛ یكی زنی كه غیرت همسرش را تحمل كند و دیگری زنی كه مهریه خود را به همسرش ببخشد. در واقع آنقدر این مسئله مهم است كه خداوند این درجه را برای زن درنظر گرفته است و یك معامله خیلی پرسود با خداوند تبارك و تعالی است. ولی اگر اكثر قریب به اتفاق ازدواج‌ها بخواهد منجر به مطالبه مهریه در دوران عقد یا حتی اوایل زندگی شود شاید زندگی به شكست منجر شود و حتی افراد بسیار اندكی با اوضاع گرانی و حقوق‌ها و دستمزدها به یك چنین مهریه‌های سنگینی تن دهند و انگشت شمار هستند كسانی كه بتوانند مهریه را پرداخت كنند. در روایات داریم كه مهریه زیاد باعث كینه و دشمنی است و عداوت را بین خانواده‌ها ایجاد می‌كند پس بهتر است خانم‌ها اولا مهریه كم در زندگی مشترك انتخاب كنند و پس آن برای دریافت این مهریه به همسرشان فرصت دهند و به مهریه به‌عنوان ابزاری برای سوءاستفاده در زندگی مشترك نگاه نكنند.

برگرفته از سخنان استاد محمد شجاعی