بشر محصور در مواد شیمیایی

بسم الله الرّحمن الرّحیم

و صلّی الله علی محمّد و آله الطاهرین ولعنه الله علی اعدایهم اجمعین

 با وجود آنکه آثار زیانبار بسیاری از مواد شیمیایی بر جامعه علمی هویدا شده است، اما بی‌توجهی بدان و یا حتی کتمان آنها سبب شده تا روز به روز جمعیت بشری که مصرف ‌کنندگان این مواد هستند، با آسیب‌های ناشی از مصرف این مواد مبتلا شوند. در این مقاله، تنها به آثار ماده‌ای بسیار پر مصرف در زندگی بشر امروز پرداخته شده است؛ ماده‌ای که همه روز، همه ما با آن مواجهیم.

 ما در دیگ بزرگی از مواد شیمیایی غوطه‌وریم. غذاهای ما مملو از مواد شیمیایی است. لباس، مواد شوینده، لوازم منزل و... که استفاده از آنها اجتناب ‌ناپذیر شده، همگی آلوده به مواد شیمیایی‌اند. به عبارتی دیگر، همه ما در مواد شیمیایی محصور شده‌ایم. هم‌ اکنون بالغ بر هشتاد هزار ماده و محصول شیمیایی وجود دارد که همه ساله نیز هزار تا دو هزار ماده جدید به بازار عرضه می‌شود. با این وجود، تنها دو درصد از آنها از لحاظ ایمنی از سوی نهادهای نظارتی آزمایش می‌شوند.

ماده‌ای که اخیراً توجه زیادی را به خود معطوف کرده، بیسفونل است، یعنی ماده تشکیل دهنده پلاستیک که در ظروف تجدید پذیر خوراکی و نوشیدنی استفاده می‌شود. این ماده در پوشش داخلی قوطی‌ها و ظروف نوشیدنی نیز به کار گرفته می‌شود. افراد عمدتاً از طریق مصرف غذا و نیز از طریق استنشاق و لمس به آن الوده می‌شوند. کودکان و نوزادان نیز به طور معمول با این ماده در ارتباطند که آثار آن را می‌توان در خون و شیر مشاهده کرد. طبق بررسی مرکز پیش ‌گیری و کنترل بیماری آمریکا، در بین دو هزار و پانصد آمریکایی که تحت آزمایش قرار گرفتند، ادرار نود و دو و شش دهم درصد آنها به این ماده آلوده است که میزان آن در کودکان و نوجوانان بیش از دیگران است.

 اگرچه این ماده مانع تداخل ماده غذایی با ظرف می‌شود، اما آثار متعددی بر بدن دارد. واکنش‌های بیولوژیکی بر هورمون استروژن در زنان، اولین پیامد این ماده است که به ویژه فرد را در دوران شکل‌گیری و رشد اندام به ویژه دوران نوزادی و بلوغ با آثاری زیانبار و در راس آن سرطان‌های سینه و پروستات، ناباروری، اختلال در رشد مغزی و اختلالات اندام جنسی مواجه می‌سازد.

 این ماده برای نخستین بار در سال 1891 تولید شد. تا دهه 1930، کاربرد محدودی داشت. بعدها وزارت غذا و داروی ایالات متحده، با آگاهی از پیامدهای آن، دستور ممنوعیت آن در خصوص زنان باردار را صادر کرد.

اما همگی ما در معرض آن هستیم و این یک حقیقت تلخ است. در نتیجه وجود چنین ماده و البته صدها ماده دیگر از این دست است که شاهد بیماری‌ها و اختلالات بسیاری همچون بلوغ زودرس، چاقی، کمبود اسپرم، بیش ‌فعالی، اختلالات جنینی، سرطان پروستات و سینه هستیم.

نکته قابل توجه آنکه، این ماده همه این عوارض را در حیوانات آزمایشگاهی به همراه داشته است. مطالعه بر روی هزار و چهارصد و پنجاه و پنج فرد بزرگسال که نتایج آن در نشریه انجمن پزشکی آمریکا در سال گذشته منتشر شد، موید رابطه مستقیم این ماده و دیابت و بیماری‌های قلبی است.

اما به راستی کاربرد این ماده چرا قدغن نمی‌شود؟ حتی اثبات وجود این آثار در خصوص حیوانات نیز به اندازه کافی نگران ‌کننده است. حداقل آن است که کاربرد این مواد در خصوص جنین، نوزادان و کودکان، بایستی هر چه سریع‌تر ممنوع شود.