چگونه بارندگی را افزایش دهیم؟

«وقتی زکات پرداخت نشود، حیوانات نابود می‌ شوند. وقتی حاکمان ظلم کنند نزولات آسمانی قطع می‌ شود و وقتی به وعده‌ها عمل نشود، مشرکان بر مسلمانان یاری می ‌شوند.» 
این کلام پیامبر اسلام، حضرت محمد صلی الله علیه و اله است که پیروان خود را هشدار می‌ دهد تا با ترک برخی اعمال، بلا را از خود دور کنند؛ بلاهایی که عملکرد مردمان در آن‌ ها موثر است.
اینکه گناهان و رفتار ناپسند مردم در امور دنیوی موثر است، مطلبی است که در مورد آن بسیار گفته شده و شکی در آن نیست؛ شکی نیست که با گناهان درهای رحمت الهی بسته شده و گاه زمینه نزول بلا و عذاب مهیا می‌ شود.

نمونه واضح و روشن آن هلاکت اقوام گذشته و عذاب ‌های وحشتناکی است که بر آن ‌ها نازل شده است. عامل این عذاب ‌ها نیز چیزی نیست جز کردار و عملکرد آن ‌ها؛ وقتی قوم ثمود در اثر تخلف از امر الهی، ناقه صالح را کشتند، یا قوم لوط مرتکب گناه قبیح همجنس‌ بازی شدند و موارد دیگری که قرآن کریم آن ‌ها را به عنوان درس عبرت بیان کرده است، همگی نشان از تأثیر عملکرد مردمان در برانگیختن خشم طبیعت دارد.
اینکه گناهان موجب نزول بلا یا موجب بسته شدن درهای رحمت می‌ شوند، تنها مختص اقوام گذشته نیست و در هر زمان و موقعیتی پا برجاست. گویی این سنت الهی، قانونی برای همه زمان ‌ها است و خداوند هم مهر تأییدی بر آن زده است؛
«ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَكُ مُغَیِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى‏ قَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِم؛
این [كیفر سخت‏] به سبب این است كه خدا بر آن نیست كه نعمتى را كه به قومى عطا كرده [به عذاب و نقمت‏] تغییر دهد تا زمانى كه آنان آنچه را در خود [از عقاید حقّه، حالات پاك و اخلاق حسنه‏اى كه‏] دارند [به كفر، شرك، عصیان و گناه‏] تغییر دهند.»
از «تغییر نعمت ‌ها به دلیل تغییر عملکردهای مردم»، در روایات نیز نشانه ‌هایی می ‌توان یافت؛ امام سجاد علیه السلام از چهار گناه نام می ‌برد که در تغییر نعمت‌ ها موثرند؛ ظلم به مردم، ترک عادات خوب و پسندیده، کفران نعمت و اسراف، ناسپاسی.

برخی پدیده ها هر چند در ظاهر خارج از قدرت انسانند، اما در واقع رفتار آدمیان در آن‌ ها نقش دارد؛ درست مانند آتش سوزاننده‌ای که روشن کردن آن و در نتیجه سوزاندنش به اختیار ماست

گناهان مختلف، آثار متفاوت

با توجه به منابع روایی، گناهان آثار متفاوتی در پی دارند. همانگونه که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود؛ از بین رفتن حیوانات چهار پا ثمره نپرداختن زکات توسط مردم است، نباریدن باران از ظلم به مردمان، و نصرت مشرکان و غلبه آن‌ ها بر مسلمانان از خلف وعده ‌های مسلمانان به خود و دیگران است.

شاید تنها عامل این بلاها، این گناه‌ ها نباشد، اما آنچه قطعاً از این روایات برمی ‌آید تأثیر انکار ناپذیر گناهان در برخی پدیده‌ های طبیعی است. از این رو برخی پدیده ها هر چند در ظاهر خارج از قدرت انسانند، اما در واقع رفتار آدمیان در آن‌ ها نقش دارد؛ درست مانند آتش سوزاننده‌ای که روشن کردن آن و در نتیجه سوزاندنش به اختیار ماست.

چرا باران نمی‌بارد؟

در مورد بخیل شدن آسمان، گناهان متفاوتی نقل شده است که در آن تأثیر دارند. در میان مردم نیز مطالبی شایع شده که در پیامک‌ ها و سخنرانی‌ ها و شبکه‌ های اجتماعی منتشر می‌ شود.

این مطالب بیشتر گناهانی است مربوط به تک ‌تک افراد جامعه؛ گناهانی که اختصاص به گروه خاصی ندارد و ابتلا به آن توسط هر کسی که صورت گیرد، زمینه قهر آسمان فراهم می ‌شود.
اما خطاهایی هم وجود دارد که اختصاص به همه مردم ندارد و توسط گروه خاصی انجام می‌ شود و بلای ناشی از آن دامن همه مردم را می‌ گیرد؛ از آن جمله کسانی هستند که امورات مردم در دستشان است.

در مورد این گروه گفته شده که ظلم آن ‌ها به مردم زیر دستشان، زمینه‌ ساز قطع شدن نزولات آسمانی است. همان‌ طور که در روایت پیامبر نیز اشاره شد.

شکی نیست که با گناهان درهای رحمت الهی بسته شده و گاه زمینه نزول بلا و عذاب مهیا می‌ شود. نمونه واضح و روشن آن هلاکت اقوام گذشته و عذاب ‌های وحشتناکی است که بر آن ‌ها نازل شده است. عامل این عذاب ‌ها نیز چیزی نیست جز کردار و عملکرد آن ‌ها

امام صادق علیه السلام نیز از چهار گناه نام می ‌برد که موجبات چهار بلا را فراهم می‌کنند؛ از جمله آن ‌ها ظلم در قضاوت است. امام این گناه را مانعی بر نزولات آسمانی توصیف کرده است.

توبه همگانی!

همان‌ طور که عامه مردم از ارتکاب گناه منع شده‌اند و در صورت ارتکاب، مسیر توبه برای آن‌ ها مهیاست تا از گناه خود دور شده و خود را در دریای رحمت الهی شستشو دهند و آثار منفی و خسارت باری که از گناهشان بر آن‌ ها تحمیل شده، برداشته شود، مدیران جامعه نیز از این قاعده مستثناء نیستند؛ آن‌ ها نیز با بازگشت به آغوش رحمت الهی و توبه از رفتارهای ناعادلانه و ناپسند و دست کشیدن از ظلم و بی ‌عدالتی نسبت به مردمان می‌ توانند زمینه رفع آثار این اعمال را فراهم کنند.
وقتی نباریدن باران از ظلم و ناعدالتی باشد، با اصلاح رفتارها، قوانین و بخشنامه‌ها و عزم جدی بر دوری از فساد و پایمال کردن حقوق مردم، امید مردم به رحمت آسمانی خداوند بیشتر خواهد شد. این نیز از سنت‌ های الهی است که خداوند خود بر آن تأکید نموده است؛
«وَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْكُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلى‏ قُوَّتِكُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمینَ؛
اى قوم من! از پروردگارتان آمرزش بخواهید، آن گاه به سوى او بازگردید، [تا] براى شما باران فراوان و پى در پى فرستد و نیرویى بر نیرویتان بیفزاید، و مجرمانه روى [از حق‏] برمگردانید.»

محمد دهقانی زاده

کارشناس حوزه  

بخش قرآن تبیان