درسی برای زندگی

مشغله‌‌ها همیشه بازدارنده انسان از تلاش‌های پیش‌برنده است. آفت‌های جسمی و بیماری‌ها، سرعت پرواز انسان را می‌کاهد. خوشبخت کسی است که تنی سالم و فرصت و فراغتی آزاد داشته باشد تا بتواند به آنچه که باید، برسد و دست یابد

مشغله‌‌ها همیشه بازدارنده انسان از تلاش‌های پیش‌برنده است. آفت‌های جسمی و بیماری‌ها، سرعت پرواز انسان را می‌کاهد. خوشبخت کسی است که تنی سالم و فرصت و فراغتی آزاد داشته باشد تا بتواند به آنچه که باید، برسد و دست یابد. پیامبر(ص) در سخنانشان با ابوذر، با یادآوری این مطلب، این درس بزرگ را می‌دهد که باید از فرصت‌ها، تندرستی‌ها، توانایی‌ها، فراغت‌ها و جوانی‌ها حدّاکثر استفاده را ببرد. پس از بیان این نکته که بیشتر مردم در دو نعمت، صحّت و فراغت مغبون و زیان دیده‌اند، می‌فرمایند:
«ای ابوذر! پنج چیز را قبل پنج چیز، قدر بشناس و غنیمت بدان:
جوانی‌ات را، قبل از پیری؛
تندرستی‌ات را، قبل از بیماری؛
دارایی‌ات را، قبل از تنگدستی؛
فراغتت را، قبل از گرفتاری؛
زندگی‌ات را، قبل از مرگ...»1
راستی، چه درس شگفت و بزرگ و حکیمانه‌ای! مگر نه اینکه سرمایه‌های سودآور انسان در بازار زندگی، عبارت است از: جوانی، سلامتی، امکانات مادّی، فراغت و سرمایه عمر؟! و مگر نه اینکه آفت هر یک از اینها، در کنارش بیان شده است؟
اگر بتوانیم در جوانی، کاری برای پیری بکنیم، اگر بتوانیم از تندرستی، بهره کامل ببریم، اگر موفّق شویم مال را در جای درست خود، مصرف و خرج کنیم، اگر از فرصت‌های گرانبها، حدّاکثر استفاده را بگیریم و اگر از عمر گرانمایه، برای خانه ابدی و سرای آخرت، ره‌توشه‌ای برداریم، دیگر چه غم و اندوهی؟
بیشتر زیان‌دیدگان، کسانی هستند که گوهر وقت را رایگان از دست می‌دهند. مگر می‌توان وقت رفته را باز آورد؟... هرگز! از رسول خدا(ص) بشنویم:
«ای ابوذر! از اینکه کاری را به آینده موکول کنی و کار امروز را به فردا بیفکنی (تسویف) بپرهیز.
تو امروز، در مقابل امروزت هستی. از آینده چه خبر داری؟
اگر فردایی داشتی، برای فردایت چنان باش که برای امروزت بودی و اگر به فردا نرسیدی، بر کوتاهی و قصور امروز، اندوه نخواهی داشت.»2

پی‌نوشت‌ها:
1. «بحارالانوار»، ج 74، ص72. (ُ یَا أَبَا ذَرٍّ اغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ وَ صِحَّتَكَ قَبْلَ سُقْمِكَ وَ غِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ وَ فَرَاغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ وَ حَیَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ یَا أَبَا ذَرٍّ إِیَّاكَ وَ التَّسْوِیفَ بِعَمَلِكَ فَإِنَّكَ بِیَوْمِكَ وَ لَسْتَ بِمَا بَعْدَهُ فَإِنْ یَكُنْ غَدٌ لَكَ فَكُنْ فِی الْغَدِ كَمَا كُنْتَ فِی الْیَوْمِ وَ إِنْ لَمْ یَكُنْ غدا [غَدٌ لَكَ‏] لَمْ تَنْدَمْ عَلَى مَا فَرَّطْتَ فِی الْیَوْم‏)
2. همان.