شرح خطبه توحیدی امام رضا(ع) (۳) - فراز بیست و دوم

خداوند خالق تفاوت ها در مخلوقاتش می باشد، که البته همین تفاوت ها، منشأ زیبایی ها، تحولات و تنوع ها در زندگی بوده و آن را از یکنواختی خارج ساخته است. وجودی که تمام تفاوت ها را به دست خویش خلق نموده است، یعنی یک جا، صاحبِ تمام ویژگی هایی است که تمام موجوداتِ متفاوت از هم در خود دارند و هیچ چیز نیست که از وجود او فوت شده باشد. پس عاری از صفت تفاوت است.

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه چهارم «شرح خطبه امام رضاع (۳)»، استاد محمد شجاعی به  ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

فراز بیست و دوم: ففرّق بها بین قبل و بعد، لیعلم أن لا قبل لهُ و لا بعد، شاهده بغرائزها، أن لا غریزه لمغرزها، دالّه بتفاوتها، أن لا تفاوت لمفاوتها، مخبره بتوقیتها، أن لا وقت لموقّتها، حجب بعضها عن بعض، لیعلم أن لا حجاب بینهُ و بینها غیره.

پس بوسیله ی این موجودات بین قبل و بعد را جدا ساخت تا دانسته شود که برای او، پیش از او و پس از اویی وجود ندارد. و این موجودات با طبیعت و غریزه شان شهادت می دهند که غریزه دهنده به آنها غریزه ای ندارد. آنها با تفاوت داشتن بین خودشان نشان می دهند که ایجاد کننده ی تفاوت برای آنها، خود این صفت را ندارد و با زمان مند بودنشان خبر می دهند که زمان مند کننده ی آنها، خود زمان ندارد. میان بعضی از آنها و بعضی دیگر حائل قرار داد تا معلوم شود که میان او و آنها حجابی غیر از او وجود ندارد.

نکات مهم مربوط به این فراز:

-خداوند خالق زمان است، کسی که می تواند چیزی را خلق کند قطعاً بر آن سیطره دارد، پس موجودی که زمان­ساز است، به یقین با زمان، محدود نخواهد شد.

-خداوندی که غریزه را در موجودات خلق نموده است، قطعاً خودش بالاتر از مرتبه ای است که گرفتار غرایز بوده و به سمت چیزی کشش و میل داشته باشد.

-ریشه ی کلمه تفاوت «فوت» به معنای انعدام شی می باشد. بنابراین کلمه ی متفاوت زمانی بکار می رود که ویژگی هایی که در یک موجود هست، در دیگری نیست و بالعکس. این تفاوت در قانون زوجیت به آسانی قابل مشاهده است. یعنی هر کدام از زوج ها، ویژگی هایی دارند که در دیگری وجود ندارد.

خداوند خالق تفاوت ها در مخلوقاتش می باشد، که البته همین تفاوت ها، منشأ زیبایی ها، تحولات و تنوع ها در زندگی بوده و آن را از یکنواختی خارج ساخته است. وجودی که تمام تفاوت ها را به دست خویش خلق نموده است، یعنی یک جا، صاحبِ تمام ویژگی هایی است که تمام موجوداتِ متفاوت از هم در خود دارند و هیچ چیز نیست که از وجود او فوت شده باشد. پس عاری از صفت تفاوت است.

-محجوب بودن بعضی از موجودات نسبت به بعضی دیگر و وجود حریم و مانع در بین آنها، یکی از آیات شگفت انگیز و بزرگ خداوند است که از ارکان خلقت در عالم ماده می باشد. حجاب ها و حدود زمانی، مکانی، جسمانی و ... مانع از به هم ریختگی موجودات و مرزهای بین آنها و از بین رفتن آثار و خواص آنها می شود. پس علت خلق حجاب ها، حفظ ارزش ها و آثار مخلوقات است. به عنوان مثال اگر ما می توانستیم به درون یکدیگر راه یافته و افکار و حالات یکدیگر را بفهمیم، آیا می توانستیم زندگی کنیم؟

یا به درون یک پرتقال به دقت بنگرید؛ بین هر برش آن یک حجاب می بینید که آنها را از هم جدا ساخته است. و یا پوسته ی انگور، حجابی است که از نابودی انگور جلوگیری می کند.

پس کسی که توانسته انواع حجاب ها، پرده ها و حریم ها را در میان مخلوقات خلق نماند، قطعاً فاقد حجاب بوده و هیچ مانع، حریم و حجابی میان او و مخلوقاتش وجود ندارد، خداوند بر همه ی مخلوقات سیطره ی کامل دارد... نحن أقرب الیه من حبل الورید.

تنها آنچه که ما را از درکِ بی پرده ی خداوند محروم می کند، قالبِ مادی ماست که نوعی حجاب برای ما محسوب می شود. البته خداوند با برداشتن تدریجی انواع حُجَب از مؤمنان، آرام آرام آنها را به سوی نور هدایت می کند... الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات إلی النور