قرب بیشتر به خداوند با عمل به فرامین پر مشقت

1-انصاف المومن من نفسه : مومن در درون خود انسان منصفی باشد . یک فرمول خوب برای رعایت انصاف این است هر زمان که فردی، مرتکب عملی شد که مورد انتقاد ما قرار گرفت، خود را در موقعیت او قرار داده و بسنجیم که اگر ما در آن موقعیت بودیم آیا مرتکب این عمل می شدیم یا خیر . درک کردن احساسات و روحیات طرف مقابل مانع از دلخوری ، سرزنش و انتقاد می شود.

2- و مواسات المرء اخاه : انسان آنچه برای خود می خواهد ، برای دیگران نخواهد  و آنچه برای خود نمی خواهد برای دیگران هم نخواهد. برخی کاربرد  مواسات  را بیشتر در جنبه های مالی دانسته اند. انسان اگر استطاعت داشته باشد، باید به برادر دینی خود از نظر مالی کمک کند، قبل از اینکه وی اظهار نماید و شرمنده شود .اگر انسان  بداند کسی نیاز مالی دارد و او نیز توانایی کمک به وی را دارد، ولی کاری برایش انجام ندهد، اگر به بهشت هم وارد شود هر روز سهمیه یک نیش مار را دارد ؛چون حرمت مومن از کعبه هم بالاتر است .

3- و ذکر الله علی کل حال :انسان در هر حالی ذکر خدا را بگوید و یاد خدا از خاطرش نرود .و این شدنی نیست مگر انسان وقت های خالی ذهنش را پر از ذکر خدا کند .

خصوصیت ذکر

در اول ذکر آرد انس با یار                        در آخر ذکر از انس است و دیدار

انسان می بایست با ذکر شروع کند تا به انس برسد؛ به لذت و صمیمیت با خداوند تبارک و تعالی برسد .در همه امور به همین شکل است، ابتدا هر کاری با امکاناتی که خدا داده  شروع می شود ، بنده هم باید با اختیار تصمیم گرفته و وارد عمل شود . در این مرحله دوباره خدا به او کمک می کند و این جریان ادامه دارد . پس انس با یار محصول ذکری است که انسان اختیاری انتخابش کرده است. در مرحله ی بعد چون با انس و دیدار ذکر می گوید، کار بسیار آسان می شود .کار ابتدا با ذکر شروع می شود و بعد که انس ایجاد شد ،انس و علاقه باعث گفتن ذکر می شود ، لذا کسانی که علاقه مند به خداوند تبارک و تعالی هستند، هر جا بنشینند یاد خدا در آنجا هست . دائم حرف از خدا و پیغمبر و اهل بیت و حرف های حکیمانه می گوید و این باعث می شود که نه خودش آلوده به گناه شود و نه دیگران به گناه بیفتند.

یاد خدا هنگام معصیت  

   در ادامه مبحث"و ذکر الله علی کل حال " می فرمایند :"وهو ان یذکرالله عزوجل عند المعصیه یهم بها یهول ذکر الله بینه و بین تلک المعصیه وهو قول الله عزوجل ان الذین التقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون"

یکی از حالات ، ذکر خدا در موقع معصیت است ؛ یاد خدا در زمان معصیت ،حکم مانعی است بین انسان و معصیت خداوند تبارک و تعالی . واین قول خداوند عزوجل است که آدم های باتقوا، زمانی که شیطان طائف او را تحریک می کند ، به یاد خدا می افتد و تا یاد خدا کرد بصیرت و بینش پیدا می کند .و با قدرت شیطان را کنار می زند.

توضیح : شیطان طائف : شیطانی که نمی تواند از طریق صورت های حرام انسان را آلوده کند؛ دائم به دور قلب او طواف می کند و به دنبال راه نفوذ است .

امام جعفر صادق (علیه السلام ) نیز فرمایشی مثل فرموده ی امام باقر (علیه السلام )در سه عمل سخت ، دارند و اضافه می فرمایند : انی لا اقول سبحان الله والحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر و ان کان هذا من ذاک و لکن ذکر الله فی کل موطن اذا حجمت علی طاعته او معصیه."منظور من از یاد خدا این نیست که در همه حال بگویی سبحان الله والحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر ،هرچند که این هم جزئی از ذکر خداست ، بلکه در هر موطن و موقعیتی و در هر جایی که با طاعت و معصیت خدا  روبرو می شوید یاد خدا کنید . اگر طاعت است انجام دهی و ناتوانی و سستی  نشان ندهید و اگر معصیت است کنار بکشید. از حضرت صادق (علیه السلام ) پرسیدند : قول خداوند که فرمودند و لذکر الله اکبر " یاد خدا از همه چیز بالاتر است، یعنی چه ؟ فرمودند ذکر الله عند ما احرم و احلل، یاد خدا هنگامی که با چیز های حلال و حرام روبرو می شوید؛ انسان یاد خدا باشد و وظیفه اش را درست انجام می دهد .  

یاد خدا و  حالات ما

امیرالمومنین (علیه السلام ) می فرمایند : لا تذکر الله سبحانه ساحیا  و لا تنسحوا اللاحیا والذکره و کاملا یوافق فیه قلبک و لسانک و یطابق اذمارک اعلانک " با حال غفلت خدا را یاد نکن و او را با بازی و سر گرم شدن به کارها فراموش نکن و او به طور کامل یادکن طوری که زبان و قلبت با هم موافق باشند. و وقتی یاد خدا می کنید درون و بیرونت یکی باشد .به طور مثال وقتی می گوییم الحمدلله  یعنی اینکه من و دیگران هیچ کمالی نداریم و هر چه کمال است از آن خداوند است و یا با گفتن سبحان الله خداوند را منزه از هر عیب و نقصی دانسته ونقص ها ی  زندگی خودمان  را  نشأت گرفته  از اعمال خود  می دانیم . از ماست که بر ماست .

ملزومات ذکر حقیقی  

ما بیش از نیاز به ذکر گفتن و تکان دادن زبانمان ،به معرفت و بصیرت احتیاج داریم . در این صورت است که ذکر ما ذکر حقیقی است .

امیر المؤمنین (علیه السلام )  در ادامه می فرمایند:"ولن تذکره حقیقت ذکرحتی تنسی نفسک فی ذکرک  تفقدها فی امرک  "تو حقیقتا به یاد خدا نیستی مگر اینکه هنگام ذکر گفتن خودت را فراموش کنی و در وقت کار خود(موقع ذکر گفتن )خودت از یاد خودت بروی . پس حقیقت ذکر این است که انسان موقع گفتن ذکر، دچار خود فراموشی شود.

آثار ذکر حقیقی   

امام رضا  (علیه السلام )  می فرمایند :"من ذکر الله و لم یستبق (لم یشتق )الی لقاء  فقد استهزءبنفسه "هر کس یاد خدا کند و به سوی ملاقات خدا نشتابد، یا (مشتاق ملاقات خدا نشود) خودش را مسخره کرده است . امام رضا در این جمله به این معنا اشاره فرموده اند که وقتی فطرت اشتیاقش نسبت به مبدأ بیشتر شود و به سوی آن بشتابد دنیا را فراموش می کند. پس اگر انسان ذکرحقیقی بگوید، برای ملاقات خدا اشتیاق پیدا کرده و بی قرار شده ، و برای لقاءپرودگار می شتابد .با این اشتیاق و فراموشی دنیا قادر خواهد بود مصیبت ها را راحت تر تحمل کند و اصلا مصیبت ها را نبیند و غم و غصه هم نداشته باشد .این همان فرمولی است که در قرآن به آن رسیدیم که مومن دائم النشاط است .  زندگی دنیا برایش لذت بخش  است چرا که فرصتی است برای  ابدیت سازی ،انس گرفتن با خدا ، اهل بیت و معصومین .پس اگر عمر شیرین را در توسعه نفسانیت و حیوانیت  و طبیعت خرج کنیم و برای امور وهمی و خیالی غصه به دلمان راه دهیم،  در آخرت، حسرت چند دقیقه حضور در این دنیا را خواهیم خورد . این حسرت چنان آزار دهنده است که اگر ما به بهشت هم راه پیدا کنیم ، بهشت را برایمان جهنم می کند .