نماد جوان سلحشور شیعه

ماه پربرکت شعبان، مصادف با زادروز بسیاری از معصومین و فرزندان رشید معصومین است. در همین راستا، امروز یازدهم شعبان، مصادف با میلاد حضرت علی اکبر (ع) فرزند ابی عبدالله الحسین(ع) است که بنا به روایات متعدد در یازدهم شعبان سال 43 قمری در مدینه منوره دیده به جهان گشود و در دوران زندگی کوتاهش، قهرمانانه زیست و نماد یک جوان سلحشور شیعه در تاریخ شد.

ابوالفرج اصفهانی از مغیره روایت کرد: روزی معاویه بن ابی سفیان به اطرافیان و هم نشینان خود گفت: به نظر شما، سزاوارترین و شایسته ترین فرد امت به امر خلافت کیست؟ اطرافیان گفتند: جز تو کسی را سزاوارتر به امر خلافت نمی شناسیم! معاویه گفت: اینچنین نیست، بلکه سزاوارترین فرد برای خلافت، علی بن الحسین(ع)است که جدّش رسول خدا(ص) است و در وی شجاعت و دلیری بنی هاشم، سخاوت بنی امیه و فخر و فخامت ثفیف تبلور یافته است.

نقل است، روزی علی اکبر(ع) به نزد والی مدینه رفته و از طرف پدر بزرگوارشان پیغامی خطاب به او می برد. در پایان والی مدینه از علی اکبر پرسید نام تو چیست؟ فرمود: علی.

پرسید: نام برادرت؟

فرمود: علی.

آن شخص عصبانی شد، و چند بار گفت: علی، علی، علی.

«ما یُریدُ اَبُوک؟» پدرت چه می خواهد، همه اش نام فرزندان را علی می گذارد؟

این پیغام را علی اکبر(ع) نزد اباعبدالله الحسین (ع) برد؛ ایشان فرمود: والله اگر پروردگار دهها فرزند پسر به من عنایت کند، نام همه آنها را علی و اگر دهها فرزند دختر به من عطا، نماید نام همه آنها را نیز فاطمه می گذارم.

درباره شخصیت علی اکبر(ع) گفته شده، وی جوانی خوش چهره، زیبا، خوش زبان و دلیر و از جهت سیرت و خلق و خوی و صباحت رخسار، شبیه ترین مردم به پیامبر اکرم(ص) بود و شجاعت و رزمندگی را از جدش علی ابن ابی طالب (ع) به ارث برده و جامع کمالات، محامد و محاسن بود.

در روایتی به نقل از شیخ جعفر شوشتری در کتاب خصائص الحسینیه آمده است: اباعبدالله الحسین هنگامی که علی اکبر را به میدان می فرستاد، به لشکر خطاب کرد و فرمود: « یا قوم، هولاءِ قد برز علیهم غلام، اَشبهُ الناس خَلقاً و خُلقاً و منطقاً برسول الله...؛ ای قوم، شما شاهد باشید، پسری را به میدان می فرستم که شبیه ترین مردم از نظر خلق و خوی و منطق به رسول الله (ص) است. بدانید هر زمان ما دلمان برای رسول الله(ص) تنگ می شد، نگاه به چهره این پسر می کردیم.

بنا به نقل ابوالفرج اصفهانی، آن حضرت در عصر خلافت عثمان بن عفان (سومین خلیفه راشدین) دیده به جهان گشود. این قول مبتنی بر این است که وی به هنگام شهادت بیست و پنج ساله بود. در برخی روایات هم سن ایشان را 28 ساله آورده اند. ایشان در مکتب جدش امام علی بن ابی طالب (ع) و در دامن مهرانگیز پدرش امام حسین(ع) در مدینه و کوفه تربیت شد و رشد و کمال یافت.

امام حسین (ع) در تربیت ایشان و آموزش قرآن و معارف اسلامی و اطلاعات سیاسی و اجتماعی به آن جناب تلاش بلیغی کرد و از ایشان یک انسان کامل و نمونه ساخت و شگفتی همگان از جمله دشمنانشان را بر انگیخت.

علی اکبر(ع) در ماجرای عاشورا حضور فعال داشت و در تمام حالات در کنار پدرش امام حسین(ع)بود و با دشمنانش به سختی مبارزه می کرد. شیخ جعفر شوشتری در خصائص نقل می کند: هنگامی که اباعبد الله الحسین ـ علیه السلام ـ در کاروان خود به سمت کربلا حرکت می کرد، حالتی به حضرت(ع) دست داد، به نام نومیه و در آن حالت مکاشفه ای برای حضرت (ع) رخ داد. از آن حالت که خارج شد استرجاع کرد: و فرمود: «انا لله و انا الیه راجعون».

علی اکبر(ع) در کنار پدر بود و می دانست امام بیهوده کلامی را به زبان نمی راند، سؤال نمود: پدرجان چرا استرجاع فرمودی؟

حضرت بلادرنگ فرمود: دیدم این کاروان به سمت قتلگاه می رود و مرگ در انتظار ماست.

علی اکبر(ع) پرسید: پدر جان مگر ما بر حق نیستیم؟

حضرت فرمود: آری ما بر حق هستیم.

علی اکبر (ع) عرضه داشت: پس از مرگ باکی نداریم.

با اینکه حضرت علی اکبر(ع) به سه طایفه معروف عرب پیوند و خویشاوندی داشته است، با این حال در روز عاشورا و به هنگام نبرد با سپاهیان یزید، هیچ اشاره ای به انتسابش به بنی امیه و ثفیف نکرد، بلکه هاشمی بودن و انتساب به اهل بیت(ع) را افتخار خویش دانست و در رجزی چنین سرود:

أنا عَلی بن الحسین بن عَلی نحن بیت الله آولی یا لنبیّ

أضربکم با لسّیف حتّی یَنثنی ضَربَ غُلامٍ هاشمیّ عَلَویّ

وَ لا یَزالُ الْیَومَ اَحْمی عَن أبی تَاللهِ لا یَحکمُ فینا ابنُ الدّعی

وی نخستین شهید بنی هاشم در روز عاشورا بود و در زیارت شهدای معروفه نیز آمده است:السَّلامُ علیک یا اوّل قتیل مِن نَسل خَیْر سلیل. علی اکبر(ع) در نبرد روز عاشورا دویست تن از سپاه عمر سعد را در دو مرحله به هلاکت رسانید و سرانجام مرّه بن منقذ عبدی بر فرق مبارکش ضربتی زد و او را به شدت زخمی نمود. آن گاه سایر دشمنان، جرأت و جسارت پیدا کرده و به آن حضرت هجوم آوردند و وی را آماج تیغ شمشیر و نوک نیزه ها نمودند و مظلومانه به شهادتش رسانیدند.

امام حسین(ع) در شهادتش بسیار اندوهناک و متأثر شد و در فراقش فراوان گریست و هنگامی که سر خونینش را در بغل گرفت، فرمود: ولدی علی عَلَی الدّنیا بعدک العفا (فرزندم علی، دیگر بعد از تو اف بر این دنیا).

در مورد سنّ شریف وی به هنگام شهادت، اختلاف است. برخی می گویند هجده ساله، برخی می گویند نوزده ساله و عده ای هم می گویند، بیست و پنج ساله بود؛ اما از این که وی از امام زین العابدین(ع)، فرزند دیگر امام حسین(ع) بزرگتر یا کوچک تر بود، اتفاقی میان مورخان و سیره نگاران نیست.

روایتی از امام زین العابدین(ع) نقل شده که دلالت دارد بر اینکه وی کوچک تر از علی اکبر(ع) بود. آن حضرت فرمود: کان لی اخ یقال له علیّ اکبر منّی قتله الناس... .