گزارش روز دومِ اردوی فکر و ذکر

بیان آثار تسبیح بحمد در آیات قرآن

آیاتی از قرآن می‌خوانیم که آثار تسبیح بحمد در آن بیان شده است. سوره طه آیه 130:« فَاصْبِرْ عَلَى مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاءِ اللَّیْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَی= پس بر آنچه مى‏ گویند شكیبا باش و پیش از بر آمدن آفتاب و قبل از فرو شدن آن با ستایش پروردگارت [او را] تسبیح گوى و برخى از ساعات شب و حوالى روز را به نیایش پرداز باشد كه خشنود گردى».

در این آیه خداوند بنده اش را در آغوش گرفته و نوازش کرده که باعث تقویت بنده است. می‌گوید، حال که از آنها اذیت شدی، و شکیبایی کردی، بیا و تسبیح کن. این حرف را خدایی می‌گوید که بشر را خلق کرده و می‌داند او با چه چیزی آرام می‌شود. آیا می‌خواهی آرام و راضی شوی و در مقابل سختی ها و لجاجت ها قدرت داشته باشی، پس در دل شب و بخشی از روز تسبیح بگو.

در این آیه نکته فوق العاده مهم از نظر روان شناسی بیان شده است. روان شناسی های غربی درباره انسان، فقط به بریده‌ای از تولد تا مرگ بسنده میکنند و از پیشینه نفس از زمانی که روح انسان از مثل اعلی دمیده می‌شود تا زمانی که دوباره به ابدیتبر می‌گردد، بی خبرند. زیرا اطلاعات غلط و ناقص از دنیا دارند. در حالی که ما داریم با کلمات کسی کار می‌کنیم که نفس را می شناسد.

تسبیح قدرتی است که باعث می‌شود انسان همیشه عاشق باشد. دل ما غیر از این نمی‌پسندد. وقتی آدم معشوق دارد، زنده است. یک دل بینهایت نمی تواند با معشوق محدود ارضا شود:«الا بذکرالله تطمئن القلوب».

پس در این آیه می‌گوید، بیا در دل شب تسبیح بگو با من باش، تا راضی و آرام شوی. اصل انرژی و نیرویت اینجاست، بیا بگیر.

در واقع تسبیح و تحمید مکانیزم های ضد ضربه اند. انسانی که با معشوق خود یعنی الله آرام و راضی می شود تا مصیبی بر او وارد شود، می گوید معشوقم هست، پیش او می روم. تمام فشارها با تسبیح از بین می رود. تسبیح فشار قبر را برطرف می کند.

سوره قاف، آیات 39-40 :« فَاصْبِرْ عَلَى مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ؛ وَمِنَ اللَّیْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ= و بر آنچه مى‏ گویند صبر كن و پیش از برآمدن آفتاب و پیش از غروب به ستایش پروردگارت تسبیح گوى؛ و پاره‏ اى از شب و به دنبال سجود [به صورت تعقیب و نافله] او را تسبیح گوى».

این آیه شبیه آیه قبلی است ولی اینجا اثر را نگفته. در آنجا می گوید این کار را بکن تا راضی شوی. اثرش راضی شدن و آرامش است.

چون صحبت از «لعلک ترضی» شد، باید بگویم که خداوند یک مظهر رضا دارد که هر وقت بخواهد کسی را راضی کند آن مظهر رضا را به او می‌دهد و آن وجود مقدس امام رضاست. «اللهم صلی علی علی بن موسی الرضا الذی الرتضیته» خدایا تو با این رضا هر که را بخواهی راضی می‌کنی. امام رضا کسی است که اگر با هزار جنایت هم پیشش بروی، می‌فهمی که دوستت دارد و از تو ناراحت نیست. رویش را بر نمی‌گرداند. این مظهر رضای خداست.

سوره طور، آیه 48 و 49:« وَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْیُنِنَا وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ حِینَ تَقُومُ؛ وَمِنَ اللَّیْلِ فَسَبِّحْهُ وَإِدْبَارَ النُّجُومِ = و در برابر دستور پروردگارت شكیبایى پیشه كن كه تو خود در حمایت مایى و هنگامى كه [از خواب] بر مى ‏خیزى به نیایش پروردگارت تسبیح گوى؛ و [نیز] پاره‏ اى از شب و در فروشدن ستارگان تسبیح‏گوى او باش».

در این آیه زمان را مشخص می‌کند مثل پزشکی که می‌گوید دارو را در چه زمان‌هایی بخور. وقتی شب بلند می‌شوی، تسبیح بگو. پشت سر ستاره ها یعنی بعد از این که ستاره ها رفتند. تسبیح بگو.

می‌فرماید، در دستور پروردگار شکیبا باش. تو درست جلوی چشم ما این مسائل را داری تحمل می‌کنی. این مسئله خیلی مهم است که انسان بداند در جلوی چشم خدا دارد تحمل می‌کند. حضرت جبرئیل خدمت حضرت ابراهیم علیه السلام آمد و گفت: کمک می خواهی؟ حضرت فرمود: نه خدا دارد من را می بیند.

این آیه به انسان قدرت می‌دهد. با این آیه، انسان حیا می‌کند، از این که حسودی کند، سوء ظن داشته باشد، یا عصبی باشد و زودرنج باشد و برای دنیا غصه بخورد.

روایت است که شخصی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم پرسید: «أیُ الکلام أحبَ الی الله عزوجل= چه کلامی پیش خدا از همه محبوبتر است؟ چه کسی این سوال را می‌پرسد، کسی که دل در گرو عشق خدا دارد و برایش مهم است خدا از چه خوشش می آید. و مهم است که خدا را بخنداند. حضرت فرمودند:« ما اصطفاه الله لملائكته = همانی که خداوند برای ملائکه اش انتخاب کرده» و آن این جمله است:« سبحان ربی و بحمده سبحان ربی و بحمده» و حضرت دوبار این جمله را تکرار می فرمایند.

در آخر باید متذکر شد، این اردوی توحیدی ادامه دروس اردوهای توحیدی قبلی بوده و سطح بالاتری از معارف توحیدی را بیان می کند و ممکن است فهم آن برای طبقه عام قدری مشکل بوده و قابل فهم برای کسانی است که در اردوهای قبلی شرکت کرده و بیشتر دروس معرفتی و توحیدی استاد شجاعی را مطالعه کرده اند. در این نوشتار و گزارش سعی شده مطالب طوری تنظیم شود که قابل درک و استفاده برای عموم باشد.  

آرشیو مباحث استاد شجاعی

فروشگاه آنلاین با محصولات ناب