احسان، نیکوکاری و جهاد مالی (14 اسفند)

به نام حضرت باری تعالی که حال بینوا دریاب حالا

دوباره جشن نیکوکاری آمد زمان همدلی و یاری آمد

در روزهای آخر سال که بوی شکفتن سیب و شکفتن گل ها و دیدارهایی که تازه می شود، بوی بهار و دل های بهاری به مشام می رسد، دل های عاشق و نوع دوست، دستان نیازمندان را در آغوش مهرشان می نوازند. بوی احسان و نیکوکاری که گوهر ناب زیستن را به انسان هدیه می دهد. شاید بتوان با سرمایه احسان و نیکوکاری، در این روز، دلی به دست آورد و با دوستی و مهرورزی، بوستان وجود را زینت داد و نهال عشق و خوبی را بار دیگر آبیاری کرد. انسان دوستی یا نیکوکاری به اعمال یا اوقافی گویند که در راه اهداف بشردوستانه و برای مقاصد نیکوکاری انجام شده باشد.

احسان و نیکوکاری، چرا؟

ممکن است برخی گمان کنند که انفاق تنها فلسفه اش پرشدن خلاءهای اجتماعی است، و لذا می گویند اگر این مسئله را حکومت و دولت بعهده بگیرد و با سازمانهائی که تشکیل می دهد مشکلات فقر و مسکنت را حل نماید دیگر نیازی نیست که بصورت انفاق های فردی انجام گیرد. ولی اینچنین نیست، یعنی انفاق فلسفه اش تنها پرشدن خلاءها نمی باشد بلکه رابطه ای با «ساخته شدن» دارد.

اینکه انسان چیزی داشته باشد و از خود جدا کند، و مظهر رحمانیت پروردگار بشود، نقش بزرگی در ساختن انسان دارد. عطوفت که از ماده عطف است یعنی تمایل و توجه به دیگران، با دیگران یکی شدن و دل به جای دل آنها نهادن خود هدف است و هدفی اساسی و قابل اهمیت اگر چنین مفهومی در جامعه نباشد. عینا مثل آن است که در محیط خانواده محبت و عطوفت مفقود گردد و بجایش مؤسسات تربیتی تشکیل شود.

احسان و نیکوکاری، چگونه؟

فضیلت صدقه، بس بزرگ و فوائد دنیوی و اخروی آن بیشمار است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «صدقه دهید اگر چه یک خرما باشد، زیرا از رنج گرسنه می کاهد، و گناه را خاموش می کند چنانکه آب آتش را خاموش می کند». و فرمود: «هیچ بنده مسلمانی صدقه ای از کسب پاک و حلال نمی دهد - که خدا جز پاک و حلال را نمی پذیرد - مگر اینکه خدا آن را با دست خود می گیرد، و آن را می پروراند چنانکه یکی از شما شتر بچه ای را می پروراند، تا آنجا که یک دانه خرما مانند کوه احد شود». و فرمود: «هیچ بنده ای صدقه نیکو ندهد مگر اینکه خدا به خوبی بر میراث و ترکه او سرپرستی کند» . و فرمود: «هر انسانی [در روز قیامت] در سایه صدقه خویش است تا میان مردم حکم شود (و از حساب فارغ شوند)». و فرمود: «زمین قیامت آتش است مگر سایه مؤمن که صدقه او بر وی سایه می افکند». و فرمود: «خدائی که جز او خدائی نیست به سبب صدقه درد و بیماری و سوختن و غرق شدن و ویرانی بنا (خانه بر سر فرود آمدن) و دیوانگی...را دفع می کند» و هفتاد نوع شر را بر شمرد. و فرمود: «هر گاه سائلی در شب به صورت مردی نزد شما آمد او را رد نکنید».

احسان و نیکوکاری در قرآن

واژه «احسان» از ریشه «حُسن» به معنای زیبایی و نیکی می باشد که در قرآن در سه معنا به کار رفته است: 1ـ تفضّل و نیکی به دیگران، 2ـ انجام و سر و سامان دادن به امور و کارها به وجه نیکو و کامل، 3ـ انجام اعمال و رفتار صالح. احسان در این کاربرد تقریباً مترادف با تقوا و پرهیزکاری است. از بررسی موارد کاربرد واژه «محسن» و مشتقاتش در قرآن، استفاده می شود که این واژه دارای دو معنی و کاربرد است: 1ـ نیکی و خیر رساننده به دیگران، 2ـ انجام دهنده اعمال و رفتارهای صالح و نیک. مقام محسنان در این کاربرد از برخی مقامات متقیان برتر است، و به طور کلی این واژه در این معنی و کاربرد خود بیشتر به کسانی اطلاق شده که از ایمانی راسخ و ثبات قدم در راه ایمان و انجام تکالیف الهی برخوردار بوده اند. خداوند در قرآن کریم بارها با تعبیر «ان الله یحبّ المحسنین» مورد محبت الهی بودن «محسنان» را بیان می دارد و نیز با این وصف و عنوان پیامبران بزرگ خود، مانند نوح(ع) و ابراهیم(ع) را توصیف کرده است.

آثار انفاق و صدقه در زندگی

آرشیو مباحث استاد شجاعی

فروشگاه آنلاین با محصولات ناب