6) هدف از زندگی؛ تخلق به اخلاق الهی

شرح زیارت نامه حضرت معصومه «علیها‌السلام»

«اتَقَرّبُ إلی الله بِحُبّکم و البَرائَه من أعدائِکُم...»

در این جمله فوق‌العاده مهم، چند حرف بزرگ مستقر است:

1- هدف از زندگی، که قرب (سنخیت و شباهت) به الله است. که تعبیر پیامبر، تخلّق به اخلاق الهی است.

شاید تصور این حقیقت، کار آسانی باشد، اما تصدیق آن کار سهی نیست. و مهمتر از تصدیق، وجودی شدن اسماء در نفس انسان است که مستلزم تلاش فراوان و ادراک بالای انسانی است.

در گذشته آموختیم که چند نوع ارتباط، میان انسان و اسماء الهی وجود دارد. اولین ارتباط، ارتباطِ تصوری است. به این معنا که لفظ اسم را معنا کرده و قبرداشتی ذهنی از آن اسم پیدا می‌کنیم.

ارتباط دوم، ارتباط تصدیقی است. یعنی شخص پس از ادراک معنای اسمی از اسما خداوند، به حقیقت آن یقین پیدا کرده و قلبش آن اسم را تصدیق می‌کند. به عنوان مثال حقیقتاً تصدیق می‌کند، که واقعاً خداوند کریم است، یعنی کرامت او را درک کرده و باور می‌کند.

اما گاهی اسم در وجود انسان تثبیت می‌شود و جزء نفس انسان می‌گردد. مثلاً خودِ انسان مثل الله، کریم می‌شود، جواد می‌شود و ... و اسمی از اسماء الهی در وجود او تجلی می‌یابد، به این ارتباط که عالی‌ترین مرتبه ارتباط است، ارتباطِ وجودی گفته می‌شود.

انسان به واسطه دریافت صفاِ معصومین (عناصر وجودی معصومین) نیز به آنها شبیه شده و یا در اصطلاح به قرب آنان می‌رسد، که در این صورت میان او و آن معصوم ارتباط وجودی برقرار می‌گردد.

بطور کلی هدف از زندگی هر انسان در دنیا، رسیدن به قرب الهی است. و میزان قیمت و شرافت هر انسان نیز به تعداد اسمائی است که از الله در وجود او تجلی یافته است.

انسان زیرک تمام سرمایه‌گذاری‌ها و جهت‌گیری‌های خودش را در دنیا، در جهت متخلق شدن به اخلاق الهی تنظیم می‌کند. فراموش نکنیم که تصور ذهنی این حقیقت، کار آسانی است، اما تصدیقِ قلبیِ آن، کارِ آسانی نیست. اساساً نوع انتخاب‌ها، ارتباط‌ها، افکار و رفتار یک انسان نشان می‌دهد که او این حقیقت (هدف نهایی خلقتش) را قلباً باور کرده است یا نه!

هر نوع فعالیت انسان در زندگی، اگر به تشبّه او به الله منجر نشود، جهنمی بیش نیست، حتی اگر ظالمی نیک و پسندیده داشته باشند. به عنوان مثال اگر عبادات انسان، اعمال خیر و کثیر او و ... به جای نزدیک‌تر و شبیه‌تر شدنش به خدا، سبب عُجب و غرور او گردد، اساساً راهی جز به سوی دوزخ نخواهد برد.

جایی که توان ایستادن و دفاع از حق را نداریم و حاضریم به خاطر خوشایند دیگران، نارضایتی الله را به جان بخریم، یعنی ما اساساً به تصدیق قلبی این حقیقت نرسیده‌ایم. کسی که قصد رسیدن به هدف حقیقی را دارد، باید در میان شدائدی که دائماً به او حمله می‌کنند ایستادگی کرده و طاقت بیاورد.

کسی که تصمیم دارد در آخرت با حضرت معصومه «علیها‌السلام» محشور شود و با او قرار ملاقات می‌گذارد، می‌فهمد که باید عنصر وجودی او را دریافت کند تا به شباهت با او برسد. اگر در دنیا به رابطه وجودی (سنخیت) با حضرت معصومه «علیها‌السلام» نرسیم، در قیامت نیز به رفاقت با ایشان نمی‌رسیم.

آیا ما که روبروی حضرت معصومه «علیها‌السلام» می‌ایستیم و ادعای تقرّب یافتن به سوی الله را داریم، حقیقتاً به سوی الله، در حرکتیم؟ آیا روز به روز به خداوند بیشتر شبیه می‌شویم؟

حرم حضرت معصومه «علیها‌السلام»، آشیانه اهل آسمان است و ما در محضر اهل آسمان، ادعای شباهت به الله را داریم، آیا این ادعای ما حقیقی و صادق است؟

محبت به اهل‌بیت، عظیم‌ترین سرمایه ما در حرکت به سوی الله است و ما این محبت را به اذن الله در دل خود داریم. باید هوشیار باشیم با تمام کسانی که اهلِ محبت خانواده آسمانی‌مان هستند، مدارا کنیم. تمام محبّان اهل بیت را دوست داریم و لغزش‌هایشان را نادیده بگیریم، باید تلاش کنیم محبت‌مان را به اهل بیت بیشتر کنیم، برای محبوب‌هایمان هزینه کنیم، از اموال‌مان، از آبرویمان، از جان و استعدادمان و ... هر چه بیشتر در راه محبوب‌هایمان خرج شویم، قیمتی‌تر خواهیم شد.

مطالب بیشتر:

پای درس استاد

مجموعه سخنرانی های استاد محمد شجاعی

مجموعه کتابهای استاد محمد شجاعی

والحمدلله رب العالمین