مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
شادی به عوامل زیادی بستگی دارد. یک دسته از آنها، عوامل مادی هستند. مانند تندرستى، امنیّت، فراوانى روزى، همدم سازگار، آسایش و داشتن دوست.
امام صادق (علیهالسلام) میفرمایند: «خَمسُ خِصالٍ مَن فَقَدَ واحِدَةً مِنهُنَّ لَم یَزَل ناقِصَ العَیشِ، زائِلَ العَقلِ، مَشغولَ القَلبِ= 5 چیز است كه هر كس یكى از آنها را نداشته باشد، همواره زندگىاش دچار كاستى، عقلش سرگشته و دلش مشغول است». (شیخ صدوق، خصال، ج1، ص 284)
«فَأَوَّلُها: صِحَّةُ البَدَنِ= اولین مورد، سلامتی و تندرستی است». انسان باید نهایت تلاشش را برای تندرستی خود انجام بدهد. این یک امر واجب است. هیچ کدام از مشغله ها و معشوق های «جمادی، گیاهی، حیوانی و عقلی» نباید مزاحم تندرستی ما بشوند.
ورزش مثل نماز واجب است. باید بدن را تقویت کرد و نظام تغذیه ای مناسب داشت. بسیاری از دردهای ما مربوط به جسم انسان یا غذاهایی است که میخوریم. بنابراین، هر کس باید مراقب خودش باشد که چه چیزهایی برایش خوب نیست تا مشکلی ایجاد نشود. چون بدن موجود مقدس و مرکب نفس است.
اکثر مشکلاتی مثل خواب آلودگی، عصبانیت، کلافگی، بی حوصلگی، بی رمقی، بی انگیزگی، احساس پوچی و غیره، با تغذیه درست حل می شود. تا مشکل جسمی حل نشود، هیچ کار روحی و روانشناسی، به انسان کمک نخواهد کرد. از این رو، همیشه مشکلاتی که در روح و جان ما اتفاق می افتد، اول باید به سمت تعادل طبع رفت.
«وَالثّانِیَةُ الأَمنُ= دوم امنیّت است». امنیت، از نعمت های بزرگ است. کشور ما به برکت شهدای انقلاب اسلامی و مدافعین حرم، از امنیت بالائی برخوردار است. ایران یکی از امنیت دارترین کشورهای جهان است. این نعمتی است که تا انسان آن را از دست ندهد، قدرش را نمی داند. چون به آن عادت کرده است. پیامبر گرامی فرمودند: «نعمتان مجهولتان: الصحة و الامان= دو نعمت هستند که قدرشان مجهول است: صحت و امنیت». باید به داشتن مردان غیوری که کشور ما را به این درجه از امنیت رساندند، شاکر باشیم.
وَالثّالِثَةُ السَّعَةُ فِی الرِّزقِ= سوم، فراوانى روزى است». فراوانی روزی خیلی مهم است. انسان باید برای فراوانی روزی اش تلاش کند. اگر کسی مشکل مالی داشت و درآمدش خوب نبود، نگوید با همین میسازیم. برکت فرمول و قواعد دارد. اضافه کردن درآمد و روزی، فرمول دارد. مثلا اگر در خانهای مدیریت اخلاقی حاکم باشد، موجب برکت آن خانه میشود. اگر در خانواده ای دائماً نسبت به هم غر می زنند و به جان هم می افتند، برکت از بین می رود. بنابراین، برکت قاعده ریاضی دارد. یعنی هر کس آن را انجام بدهد، روزی اش زیاد می شود.
در روایت داریم که اگر خانواده ای کافر باشند، اما همه همدیگر را دوست داشته باشند و با هم وحدت داشته باشند، خدا به آنها برکت میدهد. وحدت ناموس خلقت است. خدا هیچ ناموسی را بزرگتر از وحدت نیافریده است. این یک اصل اساسی است. انسان حقش است که فراوانی روزی داشته باشد. فقط باید فرمول هایش را یاد بگیرد تا برکت را در زندگی اش بیاورد. هر کس برکت عبادی یا عرفانی یا معنوی یا معرفتی یا برکت مادی می خواهد، بداند که همه اینها فرمول دارد.
«وَالرّابِعَةُ: الأَنیسُ المُوافِقُ- قُلت: ومَا الأَنیسُ المُوافِقُ؟ قالَ: الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ، وَالوَلَدُ الصّالِحُ، وَالخَلیطُ الصّالِحُ= چهارم، همدم سازگار. گفتم: منظور از همدم سازگار چیست؟ فرمود: زن نیك و فرزند نیك و همنشین نیك».
زن خوب، بچه خوب، همنشین خوب و ارتباط با خوب ها باعث می شود که دل مشغولی و عدم تمرکز و کاستی در زندگی نباشد.
باید فرزند را بسازیم. دست والدین است. باید پدر و مادر قبل از انعقاد نطفه، فرمول های تقویت ژن را یاد بگیریند. اسپرم و تخمک ها را قوی کنند و مراقبت های ماه اول تا نهم را یاد بگیرند. فرمول های هفت سال اول، دوم و سوم را یاد بگیرند. اینها همه اش فرمول و قاعده است.
«وَالخامِسَةُ، وَهیَ تَجمَعُ هذِهِ الخِصالَ: الدَّعَةُ= و پنجم كه دربردارنده همه اینهاست، عبارت است از: آسایش».
پنجمین مورد که دربردارنده همه اینهاست، آسایش است. انسان باید برای کسب آن تلاش کند.
دوست، عامل شادی انسان است
امامرضا (علیهالسلام) فرمودند:«كِبَرُ الدّارِ مِنَ السَّعادَةِ، وَ كَثرَةُ المُحِبّینَ مِنَ السَّعادَةِ، وَ مُوافَقَةُ الزَّوجَةِ كَمالُ السُّرورِ= وسعت منزل مسكونى، جزئى از خوشبختى است و فراوانى دوستداران، جزئى از خوشبختى و سازگارى همسر، اوج شادمانى». (مجلسی، بحارالانوار، جلد؛ 76؛ صفحه، 285)
بخشی از خوشی و سعادت انسان، بزرگی خانه است. در روایت دیگر داریم که یکی از عوامل برکت این است که خانه حیاط دار باشد. وسعت حیاط، بخشی از سعادت انسان است. چرا باید خانه حیاط دار را فروخت و منزل آپارتمانی گرفت؟ این کار عاقلانه ای نیست.
از دیگر عوامل شادی، داشتن دوستان زیاد است. هر چقدر تعداد دوستان خوب زیادتر باشد، غیر از دنیا در آخرت هم به درد انسان می خورد. چون می توانند شفعیع انسان باشند. دوست خوب یک فضیلت، قیمت و ثروت است. انسان باید بگردد و دوستان خوب پیدا کند.
دوست خوب در کجا پیدا می شود؟ در فضاهای خوب، جاهای خوب. مثل مساجد، هیئت ها، جلسات بهشتی و... . باید در این مجالس ارتباط برقرار کرد تا دوستان خوب پیدا شوند. دوست گاهی جای پدر و مادر، خواهر یا مادر یا برادر و فرزند را می گیرد. در روایت داریم که دوست خوب از هر فامیلی میتواند نزدیک تر باشد. در آموزه های اسلامی، دوستی خودش بالاترین فامیلی است. ما چقدر فامیل داریم که رابطه دوستی با آنها نداریم. به همین دلیل است که در روایت داریم، فامیلی به دوستی بیشتر احتیاج دارد تا دوستی به فامیلی. لازم نیست برای دوستی افراد، فامیل هم باشند، اما اگر فامیل هستند لازم است که با هم دوست باشند. این خیلی مهم است.
در روایت داریم عاجزترین مردم کسی است که از پیدا کردن دوست خوب عاجز است و از این عاجزتر کسی است که دوستان خوبش را از دست بدهد. اساساً دوست، شخصیت و هویت انسان است. ملاک ارزش انسان است. با چه کسانی دوست هستی؟ ارزش ات هم همان است. با چه کسانی رفت و آمد داری؟، با چه کسانی به مهمانی میروی؟ با چه کسانی مسافرت میروی؟ این قیمت تو را مشخص می کند. چندتا آدم خوب و بهشتی تو را دوست دارند و با تو رفت و آمد دارند؟ این ارزش بزرگی است.
دوست نقش بزرگی در شادی و آرامش انسان دارد. اینکه سفارش شده زیاد دوست پیدا کنید، برای این است که هر کدام از اینها به اندازه یک خانواده پشتیبان تو هستند. مراقبت از دوست ده ها فرمول دارد. باید یاد گرفت تا بی خود قهر ایجاد نشود. اینها خیلی مهم هستند. فرمول های دوست یابی یا اضافه کردن دوست را باید یاد گرفت. چون عوامل سعادت انسان است.
شادی/ تندرستى؛ امنیّت؛ فراوانى روزى؛ همدم سازگار؛ آسایش
قا 361
کلیدواژه ها:
آثار استاد