گنجی که شما را بی نیاز می کند

بهترین راه كارها در مسئله اقتصاد خانواده قناعت است. قناعت مثل گنج است. عبارت است از اینكه انسان به محصول تلاش و رنج خودش اكتفا كند و بتواند جلوی حرص و زیاده‌خواهی خودش را بگیرد. از مقوله عمل است باید انسان روح قناعت را در خودش ایجاد كند.

انسان بی‌نهایت‌طلب و زیاده‌خواه آفریده شده و فقط باید با بی‌نهایت كه تنها مصداقش خداوند تبارك و تعالی است، آرامش پیدا كند.

قرآن در سوره معارج آیه 22ـ19 می‌فرماید: طبیعت انسان كه با معشوق اصلی انس پیدا نكرده، وقتی به او شر می‌رسد، بی‌تاب و بی‌قرار است. هر وقت هم خیری به او می‌رسد كه از مصادیق آن مال است، بخل می‌ورزد و به دیگران خیر نمی‌رساند، مگر نمازگزاران.

شخصیت هلوع یعنی یك طبیعت منحرف و طغیان كرده كه دائماً در دنیا به دنبال آرامش می‌گردد.

اگر كسی بخواهد در اقتصاد خانواده موفق شود، باید روح قناعت داشته باشد وگرنه زیاده‌خواهی و مصرف‌گرایی فرد وجامعه را به تباهی می‌كشاند.

قناعت: راضی بودن به محصول كار و تلاش و آنچه خداوند تبارك و تعالی روزی ما كرده و حرص نداشتن به آنچه روزی ما نشده است.

قناعت راه خوبی است برای جذب خیر و بركت و حل مشكلات اقتصادی. چون انسان بی‌نهایت‌طلب است و روح سیری‌ناپذیر دارد و این روح به حكمت در وجود او قرار داده شده است. چون معشوقش بی‌نهایت‌طلب است و با این قوه باید به سمت معشوق بی‌نهایت حركت كند. قوه‌ای به نام فوق عقل انسان را بی‌نهایت‌طلب می‌كند.

اگر انسان به سمت معشوق اصلی جهت خودش را تنظیم نكند، این بی‌نهایت‌طلبی به سمت دنیا جهت پیدا می‌كند و به سمت حرص و زیاده‌خواهی و طمع پیش می‌رود كه مذموم است.

اگر كسی بخواهد جهت خوبی به این قوه بدهد، باید از قناعت استفاده كند و توجه كند معشوق اصلی‌اش كیست و جلوی زیاده‌خواهیش را بگیرد.

ایجاد روح قناعت احتیاج به تلقین دارد تا طمع خود را كنترل كند و باید برای آن قوه بی‌نهایت‌طلب فضا وجود داشته باشد تا بتواند به سمت بی‌نهایت حركت كند. اگر كسی بخواهد از فواید دنیایی و آخرتی قناعت بهره‌مند شود باید جلوی حرص را بگیرد تا در حركتش مانعی ایجاد نشود.

از عوامل متعددی كه در جامعه حرص را دامن می‌زنند و تحریك‌كننده هستند:

ـ یك عامل درونی داریم كه اگر تربیت نشود، ما را به سمت حرص شدید سوق می‌دهد.

ـ عوامل كمكی در خارج: معاشرت با افراد مسرف و دنیازده كه با مبنای خلقت و هدف خلقت آشنایی ندارند. در قرآن تأكید شده كه ارتباط با آنها باید به گونه‌ای باشد كه این تأثیرات منفی را نداشته باشد.

ـ تبلیغات رسانه‌ای نیز حرص را در انسان زیاد می‌كند. نیازهای دروغین و كاذب در انسان ایجاد می‌كند. گاهی تنوع‌طلبی باعث می‌شود عمری را كه به هدف خاصی به ما داده‌اند، دائماً صرف نو كردن كمالات جمادی و نباتی و حیوانی كنیم.

باید به این حس بی‌نهایت‌طلبی جهت صحیح بدهیم. بخواهیم یا نخواهیم با ما هست. اگر خودمان را با معشوق اصلی‌مان آرام نكنیم، با هیچ معشوق دیگری آرام نمی‌شویم. غیر از خدا كسی نمی‌تواند ما را آرام كند.

آثار دنیایی قناعت: وقتی انسان حرص را كنار بگذارد و به آنچه خدا به او داده راضی باشد، احساس بی‌نیازی و ثروت در او ایجاد می‌شود و احساس غنای حقیقی در او به‌وجود می‌آید.

اگر جایی چیزی دیدید، احساس ضعف نكنید. با نداشتن یك كمال جمادی، نباتی یا حیوانی احساس فقر نكنید.

امیرالمؤمنین «علیه‌السلام» فرمودند: من دنبال غنا هستم، غنا را طلبیدم ولی او را نیافتم مگر با قناعت.

قانع باشید تا توانگر و بی‌نیاز شوید.

امام باقر یا امام صادق «علیهم‌السلام» فرمودند: هركس به آنچه خداوند روزیش كرده قانع باشد، از بی‌نیازترین و توانگرترین مردم است.

در حدیث قدسی آمده است: یا داود! من بی‌نیازی را در قناعت قرار دادم و مردم به دنبال بی‌نیازی در كثرت مال می‌گردند.

حضرت علی «علیه‌السلام» فرمودند: مال، ماده شهوات است. تولیدكننده آرزو و حرص است. یك‌سره میل ایجاد می‌كند.

امیرالمؤمنین «علیه‌السلام» شخصی بودند كه به راه‌های آسمان بیش از راه‌های زمین آشنایی داشتند. وصیت ایشان به فرزند بزرگوارشان امام حسین «علیه‌السلام» این بود: هیچ ثروتی فقرزداتر از رضایت به آنچه قوت توست، وجود ندارد.

برگرفته از مباحث رسالت خانواده، استاد محمد شجاعی