گذشتن از لغزش های دیگران

جملات ناب در این جلسه: 

از دیگر صفات مؤمنگذشت از لغزش­هایی دیگران است. امام صادق (علیه السلام) در فرمایش گهربارشان یکی از مهمترین اوصاف آنها را چنین برمی شمارد که نسبت به لغزش های برادرانش لطیف است؛ یعنی مهربان و آسان گیر و بدنبال نقص ها نیست. چرا که اگر چنین صفتی را دارا باشی، نشان دهنده جهنمی بودن نفس توست.  

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه 400 «خانواده آسمانی » مورخ ۹۴/۰۸/21 ، استاد محمد شجاعی به ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

حقوق اعضای خانواده‌ی آسمانی نسبت به یکدیگر

گذشتن از لغزش‌ها

چند نکته بسیار مهم در موضوع گذشت، قابل ذکر است. که توجه به آن­ها، حتماً کمک شایانی در چشم‌پوشی از خطاهای دیگران، خواهد نمود.

اول اینکه، ما می‌دانیم که چهارده معصوم، تنها انسان‌هایی هستند که در اوج پاکی و معصومیت قرار دارند، هیچ انسانی توان رسیدن به چنین مقامی را ندارد. همه‌ی ما در معرض انواع گناهان کبیره و صغیره بوده و هیچ کس نمی‌تواند ادعا کند که من به گناهی (چه ظاهری و چه باطنی) مبتلا نشده‌ایم. حتی قرآن کریم در توصیف متّقین که از اصحابِ یقین هستند. می‌فرماید:

«وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ...؛ کسانی که اگر گاهی به فحشایی مبتلا شدند، یا ظلمی به نفس خود وارد کردند...». (سوره آل عمران/ آیه 135)

بنابراین حتی کسانی که جزء متقین در نگاه الله هستند، نیز، ممکن است به فحشا (ظاهری یا باطنی) مبتلا گردند. بنابراین هرگز صدورِ گناهی از دیگران، نباید آنان را از چشم ما بیندازد. این یک قاعده‌ی کلی است و همه‌ی انسان‌ها را در بر می‌گیرد، امّا مؤمنان و نزدیکان و دوستان ما، بیشتر باید مورد گذشت و عفو ما قرار بگیرند.

توجه داشته باشیم، که برائت جستن از عمل یک نفر، ضروری و لازم است، امّا برائت جستن از خودِ او عملی است که انسان را از حرکت به سوی الله باز می‌دارد و کاملاً نهی شده است.

از کنار لغزش‌های دیگران، نرم و آرام عبور کن...

نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در  صفات المؤمن فرمودند؛

«لَطیفٌ عَلى أخیهِ بِزَلَّتِهِ، ویَرعى ما مَضى مِن قَدیمِ صُحبَتِهِ؛ مؤمنِ حقیقی، نسبت به برادر مؤمنش، در لغزش‌هایش، لطیف (آسان گذرنده) است، و مراعاتِ روابطِ قدیمی را می‌کند».

عموماً انسان مؤمن، در هنگام لغزش برادرانش، با تندی، غرور، قطع ارتباط، پرخاش و ... برخورد نمی‌کند. بلکه کاملاً نرم و آسان از کنار لغزش های آنان می‌گذرد. چنین انسانی همیشه، حقِ دوستی و روابط قدیمی‌اش را رعایت می‌کند و با کوچکترین مشکلی، بر روی رفاقت‌های قدیمش، خط بطلان نمی‌کشد، در روایت آمده است؛

«إنَّ اللّه َ تَعالى یُحِبُّ حِفظَ الوُدِّ القَدیمِ؛ خداوند، حفاظت از دوستی‌های قدیمی را دوست می‌دارد».

از سوئی رعایتِ حرمتِ رفاقت‌های قدیمی بسیار واجب است و هر چه این دوستی‌ها، قدیمی‌ترند، حفظ حرمت‌شان نیز، واجب‌تر است.

قرآن تأکید کرده است، که شیاطین، حتماً تلاش می‌کنند و ارتباطات شما را بر هم خواهند زد. این شما هستید که باید ذهن خودتان را کنترل کرده و افکار منفیِ تولید شده توسط آنان را نپذیرید. تنها در همین صورت است که قادر خواهید بود، روابط دوستی خود را حفظ کنید.

سخت نگیریم، تا بر ما سخت نگیرند...

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

«عَلَیكَ بِمُداراةِ النّاسِ وإكرامِ العُلَماءِ وَالصَّفحِ عَن زَلّاتِ الإِخوانِ، فَقَد أدَّبَكَ سَیِّدُ الأَوَّلینَ وَالآخِرینَ بِقَولِهِ صلى الله علیه و آله: «اُعفُ عَمَّن ظَلَمَكَ، وصِل مَن قَطَعَكَ، وأعطِ مَن حَرَمَكَ؛ بر تو باد مدارای با مردم (با خشونت و تندی رفتار نکنید) و تکریم علما، و گذشتن از لغزش برادرانت ... همانا پیامبر، این ادب را به تو می‌آموزد که، 1- از کسی که بر تو ظلم کرده، گذر کن. و با کسی که با تو قطع رابطه کرده، ارتباط برقرار کن. و به هر که از تو دریغ داشت. عطا کن.

عدم سخت‌گیری، تندی، مچ‌گیری، پرخاشگری، مقابله به مثل و ... انسان را به روحیه‌ی مدارا موفق می‌دارد. انسانی که اهل مداراست، به نعمتی دست پیدا می‌کند که آن هیچ قیمتی ندارد. و آن نعمت مدارای حضرت عزرائیل، ملائکه و اهل آسمان با او از لحظه تولدش به برزخ تا به بعد است.

برای شاد زیستن در دنیا، شاد مُردن و شاد زیستن ابدی، باید اهل مدارا بود. باید لغزش‌های دیگران را ندید، باید از اشتباهاتشان عبور کرد. کسانی که اهل مُچ‌گیری، دخالت، تندی، خشونت، سخت‌گیری و ... با دیگران هستند، قطعاً مرگِ آسانی ندارند، و زندگی برزخی شادی را تجریه نخواهند کرد.

ما باید بیاموزیم با دیگران همانگونه رفتار کنیم که دوست داریم قیامت با ما برخورد کنند. اگر دوست داریم زود از ما راضی شوند و زود عذرمان را بپذیرند، در همین دنیا باید عذرپذیر بوده و دیگران را زود ببخشیم.

ما هیچ دارایی‌ از خودمان نداریم، هر چه هست از خداست... اگر کمالاتی از ما سر می‌زند، فقط تجلی خداست ما هیچ نیستیم، چگونه می‌توانیم عذر دیگران را نپذیریم؟

انسانی که اهل عفو و مغفرت شده باشد، به یقین در زمره‌ی کسانی خواهد بود که با مغفرت خداوند، به نجات می‌رسند.

اکرام علما، احترام و تکریم دانشمندان، خصوصاً علمای دین، واجب است و کوچکترین بی‌حرمتی در قبال علما، قطعاً سعادت آخرتی انسان را نابود می‌کند.

«وَالصَّفحِ عَن زَلّاتِ الإِخوانِ؛ صفح در لغت به معنای گذشتن کریمانه، ندیدن عیوب دیگران، و رد شدن از کنار آنان، است. هر انسان، چندین برابر نسبت به عیوبش صاحبِ خوبی‌هایی است که باید آن­ها را ببینیم.

این مسئله در مورد اعضای خانواده، بیشتر صدق می‌کند. اشتباهات دیگران، هرگز نباید مانعِ مهرورزی و محبتِ ما نسبت به آنان شود.

کلمه‌ی صفح، در حقیقت به این موضوع اشاره می‌کند که حتی اشتباهات و ظلم‌های دیگران را به رویشان هم نیاوریم و زیبا از کنار بدی‌هایشان درگذریم.

زیرک‌ترین انسان­ها، کسانی هستند که اهل تغافل و تجاهل هستند. یعنی خود را در جهنم دنیا سالم نگه داشته و در آتش‌هایی که از دیگران صادر می‌شود، نمی‌سوزند. خداوند عاشق بنده‌ای است که آنقدر از ارتباط با آسمان سرشار است که خودش را به آدم‌های زمین مشغول نمی‌کند. و به عشق، معشوق‌های آسمانی‌اش، خودش را در جهنم وجود دیگران، متوقف نمی‌سازد.

بوسه‌های اهل آسمان، به قدری برای او می‌ارزد، که زیبا از کنار آتش‌های دیگران می‌گذرد، بدون آنکه لحظه‌ای تن به این آتش‌ها بسپارد.

صفح از گناهان دیگران، پایانی دارد، به عظمتِ صفح خداوند از گناهان ما... آیا این پایان، به یک عمر صبوری نمی‌ارزد؟

«والحمدلله ربّ العالمین»