پرهیز از غم

برای معرفی مؤمن­ خداوند نشانه ­هایی را از جمله شادی و آرامش بیان می کند که اساسی­ ترین نیاز انسان برای نیل به سعادت دنیا و آخرت است در نقطه ­ی مقابل غم و حزن مانع سلامت و سعادت انسان در دنیا و آخرت می­ گردد. غم از طرف شیطان است: «انّما النجوی من الشیطان لیحزن الذین آمنوا...» همانا نجوی از جانب شیطان است برای اینکه کسانی را که ایمان آورده­ اند محزون کند. غم از جمله آفت­هایی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و ما کمتر از آن می ­ترسیم. با اینکه از آن بدمان می­ آید ولی کمتر پرهیز می ­نماییم. ناآگاهی ما نسبت به آخرت مانند عدم شناخت بچه ­ها از گیاهان سمی و حیوانات وحشی است.

شیطان با حمله ­های چهارجانبه، در انسان تولید غم می­ کند. ما باید دائم میزان غم و شادی خودمان را کنترل کنیم تا تعادل به هم نخورد. غم اگر از یک حدی بالاتر برود فاجعه­ آفرین است. کسانی که بلد نیستند در وجودشان ایجاد شادی و نشاط کنند باید به متخصص مراجعه نمایند تا از فرمولهای مناسب استفاده کرده و حجم غم­شان را کنترل نمایند.

به هر مقامی هم که انسان برسد بدون تأمین فوق عقل به شادی و آرامش نمی­ رسد. پر اضطراب­ ترین زندگی ­ها به رجال سیاسی اختصاص دارد. تجار هم از اضطراب فراوانی برخوردارند. مقام و ثروت و شهرت و ... شادی و آرامش به همراه ندارد زیرا ساختار نفس به گونه ­ای دیگر است و معصومانه نسبت به عوامل مختلف واکنش نشان می­ دهد. مانند اینکه طفل فقط با سینه ی مادر و نوشیدن شیر مادر آرام می­ گیرد و هر چیز دیگر فقط او را سرگرم می­ کند «اللهمّ ینحلس البدن» غم بدن را تحلیل می ­برد (متلاشی می­ کند).

غم در وجود انسان امری غیر طبیعی است همانطور که بیماری در بدن غیر عادی است. علی «علیه السلام» می ­فرمایند: «الغمُّ مرض النّفس» غم بیماری نفس است. غم داشتن طبیعی نیست زیرا همیشه برای مؤمن دلخوشی های بالاتری وجود دارد.

انسان باید توجه داشته­ باشد که چه برخوردی با تندی­ ها و خشونت های دیگران نماید و این در گرو، باشگاه دانستن ماهیت دنیاست و باید نظام قضا و قدر و سنتهای الهی را بشناسیم. ما باید توجه داشته باشیم که عالم محضر خداست و خدا، معصومین و شهدا و ... شاهد اعمال ما هستند. هرقدر به این امر یقین داشته­ باشیم سلامتی نفسمان افزایش می­ یابد زیرا غم ما کاهش می ­یابد. غم بیماری نفس بوده و با ایمان، یقین و صبر درمان می­ گردد. «نِعم طارد الغمّ الیقین» چه خوب طردکننده­ ی غم است یقین!

این ضعف ماست که معشوقی داریم که همه ­ی قدرت و تکیه گاه ماست ولی از اینکه از او کمک بگیریم عاجزیم و معمولاً سراغ انسانها رفته که غالباً کاری از دستشان بر نمی­ آید. در روایت آمده که «لا حول و لا قوّه الا بالله العی العظیم» گنج رسول خدا «صلی الله علیه و اله» بوده­ است. کسی که مفهوم این ذکر را فهمیده ­باشد، غم و غصه به جای اینکه در او ناراحتی ایجاد کند تبدیل به حیات می­ شود.

برگرفته از مباحث غم و شادی، استاد محمد شجاعی