ویژگی‌های اهل «بهشت فردوس» چیست؟

فردوس همانطور که در روایات داریم، بهترین جای بهشت و در بین بهشتها سرور و آقای بهشت هاست. سوره مؤمنون آیات 1 تا 9 خصوصیات اهل فردوس را ذکر می‌کند:

«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ* الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ* وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ* إِلاَّ عَلى‏ أَزْواجِهِمْ أَوْ ما مَلَكَتْ أَیْمانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ* فَمَنِ ابْتَغى‏ وَراءَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ لِأَماناتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ راعُونَ* وَ الَّذِینَ هُمْ عَلى‏ صَلَواتِهِمْ یُحافِظُونَ= به راستى كه مؤمنان رستگار شدند* همانان كه در نمازشان فروتنند* و آنان كه از بیهوده رویگردانند* و آنان كه زكات مى ‏پردازند*  و كسانى كه پاكدامنند * مگر در مورد همسرانشان یا كنیزانى كه به دست آورده‏ اند كه در این صورت بر آنان نكوهشى نیست * پس هر كه فراتر از این جوید آنان از حد درگذرندگانند * و آنان كه امانتها و پیمان خود را رعایت مى كنند * و آنان كه بر نمازهایشان مواظبت مى ‏نمایند».

در آیه دهم می‌فرماید: «أُولئِكَ هُمُ الْوارِثُونَ= آنان کسانی هستند كه خود وارثانند» چه چیزی را به ارث می‌برند؟ «فردوس» را به ارث می‌برند که در آن جاودانه هستند.«الَّذِینَ یَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ هُمْ فِیها خالِدُونَ= همانان كه بهشت را به ارث مى ‏برند و در آنجا جاودان مى‏ مانند» این چهره‌ای از اهل  بهشت فردوس است که در بهترین جای بهشت قرار دارند.

انسان موجودی جاودانه و ابدی است

جاودانگی از اصل بهشت بالاتر است. این خیلی مهم است که انسان مرگ و انتها و آخری برای او وجود ندارد و مردنی نیست. هر چقدر انسان روحش با جاودانگی پیوند بخورد، قدرتش در دنیا بیشتر می‌شود. کسانی که زودرنج و حساس و عصبی و بدبین و حسود و بداخلاق هستند؛ کسانی که دنیا دلشان را می‌برد و زود فریب می‌خورند و در برابر دنیا ضعیف النفس هستند. اینها هر چقدر ذهن و روح و قلبشان با جاودانگی پیوند بخورد، در مقابل کششهای شیطانی و نفسانی و طغیان نفس و بداخلاقی و توطئه‌های دشمنان و شیاطین قوی تر می‌شوند؛ آنجایی که انسان می‌بُرد، برای این است که یادش می‌رود چه کسی است و پیوندش را با ابدیت از دست می‌دهد. این خیلی مهم است.

 قرآن حدود 80 بار تذکر می‌دهد که شما جاودانه هستید. این تأکید الهی مسئله فوق‌العاده مهمی است. باید یک جایگاهی در نظام فکری و قلبی و روحی و اعتقادی ما باشد. وقتی که انسان این را فهمید، یعنی با جاودانگی و آخرت خودش پیوند خورد، گذران دنیا برایش کار بسیار ساده‌ای است. گذران دنیا برایش هیچ کاری ندارد. یعنی به راحتی می‌تواند فراز و نشیبها، مشکلات و سختی‌های دنیا را طی کند. چون دنیا برایش رحمی است که مدتی در آن به صورت زندان است و سپس از آن در می‌آید. احساس بدبختی، بیچارگی، عقب‌ماندگی، حس رقابت و چشم و هم‌چشمی در زندگی‌اش با کسی به سراغش نمی‌آید.

حالا مسئله جاودانگی در بهشت، یک درمانی است که انسان وقتی ایمان بیاورد و یقین کند که جاودانه است، دنیا را خوش می‌گذراند و دیگر ذهنش درگیر جهنم نیست.

آدمی که احساس بدبختی‌کند یا خودش را با دیگران مقایسه کند و حوصله‌اش را در انجام وظائفش از دست بدهد، یعنی خودش را نمی‌فهمد و اصلاً خودش را نمی‌شناسد.یعنی خود حقیقی اش گم‌ شده است و ابهام دارد و گیج و گنگ است. اصلاً نمی‌داند کجاست. نمی‌داند چه کسی است. نمی‌داند چیست. موقعیت خودش را نمی‌فهمد.

در تاریخ زنانی داریم که همسر پیامبر اولواالعزم بودند. مثل زن نوح. او بهترین شوهر دنیا را داشت، ولی در کنار این بهترین شوهر دنیا روحش فشار داشته است. پس اگر کسی خودش را نساخت، کنار رسول الله هم باشد، زجر می‌کشد، حتی این آدم کنار خدا هم زجر می‌کشد. اینکه بگویند این الله است؛ به او بچسب و با او ارتباط بگیر و از او لذت ببر، به دردش نمی خورد. چون نمی‌تواند با خدا هم کنار بیاید. چون درگیر خودش است. به حرم هم می‌رود، نمی‌تواند با آن شخصیتی که آنجاست ارتباط بگیرد. حس و حال معنوی دارد، ضریح را بغل می‌کند و می‌بوسد، ولی با امام ملاقات و ارتباطی حاصل نمی‌شود. چون «ضعف معرفتی» باعث گم شدنش شده است.

 جاودانگی اکسیر اعظمی است که اگر کسی به آن یقین کرد، شفای خیلی از دردهایش می شود، یعنی دنیا را راحت و خوش می گذراند.

وقتی انسان یقین کند جاودانه است و باورش بشود که من جاودانه هستم و باور کند که یک جنین در رحم دنیاست و بعد از یک مدتی از اینجا می‌خواهد، وارد بهشت و ملکوت بشود؛ درهای بسیاری از جهنم را به روی خودش می‌بندد. اصلاً آن درها به روی آدم باز نمی‌شود و آدم بیمه می‌شود و ضد ضربه می‌شود و به شادی و آرامش می­رسد.

بهشت فردوس، بهترین و مرتفع ترین سرزمین بهشت است

1. «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً * خالِدِینَ فِیها لا یَبْغُونَ عَنْها حِوَلاً[1]= آنان که به خدا ایمان آورده و نیکوکار شدند البته آنها در بهشت فردوس منزل خواهند یافت* همیشه در آن بهشت ابد منزل یافته و هرگز از آنجا به جای دیگر انتقال نخواهند یافت».

توجه کنید لذت جاودانگی و نعمت جاودانگی چقدر عظمت دارد. یعنی انسان اگر پایش در این بهشت باز ‌شود، دیگر برای هیچ وقت از این بهشت خارج نمی‌شود.

وقتی مومنین به بهشت فردوس رسیدند، دنبال عوض کردنش نیستند. یعنی نمی‌خواهند جایشان تغییر کند. می‌گویند همین جا خیلی خوب است. بهشت آنقدر زیبا و جذاب است که نبی اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم توصیه کردند به اینکه از خدا این بهشت را بخواهید: «سَلُوا اللَّهَ الْفِرْدَوْسِ فَإِنَّهَا سُرَّةُ الْجَنَّةِ= از خدا فردوس را بخواهید چرا که بهترین جای بهشت است».

 این نکته بسیار مهمی است که انسان در درخواست‌هایش از خداوند، به جایی برسد که بگوید: خدایا بهشت فردوس را روزی‌ام کن. خدا هم دوست دارد که بندگانش بهشت­‌دوست باشند. بهشت را بخواهند و ساکنین بهشت هم خیلی دوست دارند که مؤمنین در دنیا بهشت­‌دوست باشند. درخواست بهشت کنند و بهشت را فراموش نکنند. این حماقت بزرگ، سراغ خیلی از افراد می‌آید که هیچ وقت به آن فکر نمی‌کنند.

«الفِردَوسُ سَیِّدُ الجَنانِ= فردوس سید و سرور همه بهشتهاست» و نیز در فرمایش دیگری فرمودند: «إِنَّ الْفِرْدَوْسَ هِیَ رَبْوَةُ الْجَنَّةِ الْوُسْطَى الَّتِی هِیَ أَرْفَعُهَا وَأَحْسَنُهَا=   بهشت فردوس در مرتفع‌ترین جای بهشت قرار دارد كه بهترین و زیباترین جاى بهشت است».

هرکس به زیارت امام حسین ع نرود، بهشتی هم بشود، مستاجر است

بهشت پایین‌نشین و بالانشین دارد. فردوس در بالای بهشت است. یک عده هستند در بهشت که اصلاً جا ندارند و فقط در بهشت می گردند. چون به آنها قصر و جایگاهی نمی‌دهند، لیاقتشان همین است. یعنی جهنمی نیستند؛ اما در بهشت هم جای خاصی ندارند. همیشه این طرف و آن طرف مهمان هستند. اینها کسانی بودند که در روایت داریم می‌توانستند کربلا زیارت امام حسین علیه‌السلام بروند و نرفتند، کوتاهی کردند.

نماز شب خوان ها به بهشت فردوس می روند

اهل بهشت فردوس چه کسانی هستند؟ از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل است که «یَقُولُ الرَّبُّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِلْمَلَائِکَهِ یا مَلَائِکَتِی انْظُرُوا إِلَی عَبْدِی أَحْیَا لَیْلَتَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِی أَسْکِنُوهُ الْفِرْدَوْسَ وَ لَهُ فِیهَا مِائَهُ أَلْفِ مَدِینَهٍ فِی كُلِّ مَدِینَةٍ جَمِیعُ مَا تَشْتَهِی اَلْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ اَلْأَعْیُنُ وَ مَا لاَ یَخْطُرُ عَلَى بَالٍ سِوَى مَا أَعْدَدْتُ لَهُ مِنَ اَلْكَرَامَةِ وَ اَلْمَزِیدِ وَ اَلْقُرْبَةِ[2]= خداوند بزرگ و والا به فرشتگان مى فرماید: «اى فرشتگان من! ببینید كه بنده ام یك شب را براى جلب خشنودى من به بیدارى و عبادت گذرانده است. او را در فردوس اسكان دهید.

اجر مریض داری خیلی زیاد است

مریض‌داری مقام بسیار بلندی دارد. مثلا کسی برادرش، پدرش، همسرش، همسایه ا‌ش یا دوستش مریض است. اگر یک شب برای او شب زنده داری کند، دارای اجر بسیار بالایی است. خدا می گوید او یک شب را به خاطر من بیدار ماند. یک شب را احیا کرد و به خاطر من نخوابید.

در بین اعمال صالح، کمتر عملی به اندازه مریض‌داری، برای انسان قرب می‌آورد. پرستاری و مریض‌داری خیلی قیمت دارد. عمل، عمل بسیار بزرگی است. کسانی که مریض در خانه‌شان هست، باید قدر بدانند. این مریض باعث می‌شود که شما تقرب به خدا پیدا کنید. مریض‌داری انسان را اوج می‌دهد. آنهایی که سر کارشان با بیماران سر و کار دارند، خیلی زمینه ی رشد دارند. هر چقدر بیمار بدحال‌تر، مقام پرستار بالاتر.

کسی که به عشق خدا خیلی بیدار می‌ماند یا به عشق امام زمان علیه‌السلام بیدار می‌ماند، این بیداری هایش فوق‌العاده قیمتی و ارزشمند است.

«دارالسلام»، بهشت سلام و آسایش است

یکی از جلوه‌های بهشت، دارالسلام بودن بهشت است. نه اینکه فردوس دارالسلام نباشد، همه جای بهشت دارالسلام است. یعنی خانه سلامتی است. خدا شما را دعوت می‌کند به خانه سلامتی که هر کس را بخواهد به صراط مستقیم هدایت می‌کند. در این دو آیه به دارالسلام اشاره شده است:

• «وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلى‏ دارِ السَّلامِ وَ یَهْدِی مَنْ یَشاءُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ[3]= و خدا به سر منزل سعادت و سلامت می‌خواند و هر که را می‌خواهد به راه مستقیم هدایت می‌کند».
• «لَهُمْ دارُ السَّلامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ هُوَ وَلِیُّهُمْ بِما كانُوا یَعْمَلُونَ[4]=  آنها را نزد خدا خانه سلامت و آسایش است و خدا دوستدار و سرپرست آنهاست به خاطر اعمال (نیکی) که انجام می دادند».

کسی که ولیّ‌اش خدا باشد، او در دنیا اضطراب ندارد و از فقر، مریضی، سرطان، طلاق و مردن نمی ترسد. اصلاً آویزان کسی نمی‌شود و اینطور نیست که التماس کسی را بکند. این احساس بی‌پناهی در دنیا، ضعف، تنهایی، و احساس اینکه من هیچ کس را ندارم، برای این است که ولیّ نداریم.

واقعاً انسان وقتی که به کلام معصومین می‌رسد، آیات الهی و روایات، آن هم در این خصوص، دوست ندارد اصلاً تمام بشود و رهایش کند. دوست دارد شب تا صبح، صبح تا شب وقت بگذارد تا ابدیت و آخرت و سرای جاودانه را بشناسد. چون قرار است آنجا برویم. هر کس آخرت را نشناسد، از خدا دور می‌شود و مورد غضب الهی قرار می‌گیرد آخرت‌شناسی یک تکلیف و یک وظیفه واجب است.

قا/141

بهشت/ فردوس و دارالسلام