همراه با داشتن دوراندیشی، باید از آفت ها نیز پرهیز کرد

علاوه بر داشتن دور اندیشی، باید از آفت ها نیز پرهیز نمود. حضرت امام رضا (علیه السلام) می فرماید: «وَ مَنِ اسْتَحْزَمَ وَ لَمْ یَحْذَرْ فَقَدِ اسْتَهَزَأَ بِنَفْسِهِ= کسی که دوراندیشی می‌کند، اما پرهیزهای لازم را ندارد، خودش را مسخره کرده است». آدمی که دور اندیشی دارد و می‌خواهد احتیاط بکند، اما واقعاً پرهیز ندارد و از آفت ها برحذر نیست، این خودش را مسخره کرده است.

مثلا کسی می‌گوید: من می‌خواهم زنده بمانم و کار کنم و به درآمد و زندگی مناسبی برسم؛ اما بعد می بینیم که این آدم برای ارتباطاتش اصلاً قوانین کرونا را رعایت نمی‌کند. خب وقتی رعایت نکنی «وَ لَمْ یَحْذَرْ» و پرهیز نداشته باشی و از آفت ها برحذر نباشی، خودت را مسخره ‌کرده ای.

نمونه ی این پرهیز، در بخش جسمی، مساله ی کرونا است. شوخی گرفتن ویروس کرونا نتیجه اش همین می‌شود که ما کشته‌هایمان به این تعداد بالا رسیده است. می‌خواهیم دوراندیشی و آینده‌نگری بکنیم، اما چون پرهیز نداریم، می‌بینیم ما الآن بیش از  ۱۳ هزار نفر از عزیزانمان در کشور در این ۴ ماه از دنیا رفته اند. خیلی از اینها پدر، پدربزرگ، مادربزرگ، مادر، همسر، خواهر، برادر و فرزند بوده اند. حالا که کار رسیده به جایی که این بیماری، بچه‌های کوچک را هم دارد می‌کشد.

در بخش های غیر جسمی نیز می بینیم که کسی دوراندیشی دارد، اما از آفتها پرهیز ندارد. مثلاً روی ازدواجش با کسی حساب کرده که به او می‌رسد، اما روابطش را با افراد تنظیم نمی‌کند. یعنی می‌آید رفیق ها و فامیل هایی را انتخاب می‌کند که ورود اینها به خانواده من و ارتباط اینها با همسر و فرزندان من، زندگی من را متلاشی می‌کند. این آدم پرهیز نداشته است. با اینها مسافرت می‌رود و اینها را به خانه اش دعوت می‌کند و به خانه اینها می‌رود و این رفت آمدها و مهمانی ها برقرار است، اما از آدم های فتنه‌انگیز و وحشتناک برحذر نیست و پرهیز نمی کند. خب بعد مصیبت همان مصیبت است. وقتی که کسی رفیق های بد انتخاب می‌کند، چطور می‌خواهد مسیر موفقیت را طی کند؟ وقتی که افرادی را انتخاب می‌کند که طبیعت‌گرا هستند و اصلاً فطرت‌گرا نیستند که به او نگاه انسانی داشته باشند، نتیجه اش معلوم است که چه خواهد شد. هیچ دوتا طبیعت‌گرایی نمی‌توانند به همدیگر نگاه انسانی داشته باشند. نگاه‌ها خودخواهانه و سودجویانه است و بعدا می بینی که به موقع، طرف سر تو را زیر آب می‌کند به خاطر منافع خودش. وقتی تو می‌خواهی خوشبخت باشی و دختری را انتخاب می‌کنی که اصلاً این دختر نگاه انسانی به خودش ندارد، چطور می‌تواند تو را به بلندای ابدیت دوست داشته باشد؟ نزد مشاوره می‌رود و مشاور می‌گوید: اصلاً این دختر به درد تو نمی‌خورد. شما عشق تان و رابطه‌تان به ۶ ماه هم نمی‌کشد. وقتی که شخص، کسی را انتخاب می‌کند که نمی‌تواند تا بهشت و قیامت با او بیاید، چطوری می‌تواند با او زندگی موفقی داشته باشی؟ خواستگاری آمده و می‌گوید پسر خوبی است، می‌گویم حالا این خواستگاری که آمده چطور است؟ می‌گوید خوب است. پسر خوبی است. مادرش هم می‌گوید خوب است. پدرش هم می‌گوید خوب است. می‌گویم خوب است یعنی چه؟ می‌گوید خیلی از مشکلاتی که جوانها دارند ندارد. مثلاً معتاد و سیگاری نیست. ببینید که چقدر بدپسندی شده که یک کسی وقتی می‌خواهد بگوید پسری خوب است، ملاکش این است که  می گوید: معتاد نیست، سیگار نمی‌کشد، اخلاقش خوب است. می‌گویم دیگر چی؟ می‌گوید فقط نماز نمی‌خواند. می‌گویم حالا آیا راجع به چیزهای دیگر سؤال کردی؟ می‌گوید گفته گهگاهی من مشروب می‌خورم. البته مشروب‌خور نیستم. فقط یک موقع هایی مشروب می‌خورم. می‌گویم محل کارش رفتی که در آنجا بسنجی چطوری است؟ می‌گوید با همه خانم هایی که در محل کارش هستند، دست می‌دهد و روبوسی می‌کند. از این آدم چه می‌خواهد در بیاید؟ تازه این می‌گوید خوب است. پس بد چیست؟ می‌گوید نماز که نمی‌خواهد و آن همه مشکلات دینی هم دارد. معلوم می شود که این آدم اصلاً نگاه معنوی ندارد. در حالی که در اسلام داریم که مستحب است با کسی که نمازش را به جماعت نمی‌خواند، ازدواج نکنید. نه نماز می‌خواند، بلکه می فرماید نمازش را به جماعت نمی‌خواند.

وقتی که حرف از ازدواج می‌شود، یک آینده خیلی قشنگی را طراحی می‌کند خیلی رمانتیک برای بچه‌ها، ولی اصلاً به بچه نمی‌رسد، یا به بچه اول یا اگر هم برسد، همان جا کار خراب است. اصلاً این مرد یا زن زندانش می‌شود همین. پس باید در انتخابت دقت و از خیلی امور پرهیز کنی. یعنی آدمی که اهل پرهیز و مراقبت نیست، نمی‌تواند آینده ی بزرگی داشته باشد.

امام عسکری (علیه السّلام) می‌فرماید که نماز شب مرکبی است که بدون آن، شما به آسمان نمی‌رسید. حالا اگر کسی می‌خواهد موفقیت در نماز شب داشته باشد، باید حداقل سه شب، دوشب، چهار شب در هفته نماز شب بخواند تا بتواند پروازی بکند. اما می‌بینی که این آدم پرهیز ندارد و تازه می‌خواهد ساعت 11 شب شام بخورد، آن هم تا خرخره. خب او موفق به نماز شب نمی شود. یا از عواملی که باعث می‌شوند انسان از نماز محروم بشود از آنها پرهیز ندارد. اینها قساوت و مشکلات و گرفتاری می‌آورد و این آدم اصلاً نمی‌تواند اوج بگیرد. در هر جنبه‌ای همینطور است که اگر پرهیز نداشته باشیم، موفق نمی شویم. مثلا در جنبه علمی هم همینطور است. کسی می‌خواهد موفقیت در کنکور داشته باشد، اما شرایطش را رعایت نمی‌کند. بعد می‌گوید من الان 3 ـ 4 سال است که پشت کنکور مانده ام. حضرت می‌فرماید اگر کسی آینده‌نگری و دوراندیشی و برنامه‌ریزی بلندمدت دارد، اما از آفت هایش پرهیز نمی‌کند، این خودش را مسخره کرده است. اگر تو می‌خواهی برنامه‌ریزی بلندمدت بکنی. بچه تو قرار است در آینده یک آدمی بشود که اذیتت نکند و فساد نداشته باشد و خون به دلت نکند، اما تو ماهواره گرفته ای و به خانه آورده ای، این چطور دوراندیشی است؟! تو با آدم هایی که بدآموزی برای دختر و پسر و ناموست دارند، داری رفت و آمد می‌کنی. این چطور دوراندیشی است؟! بعد می‌خواهی این بچه‌ها بعداً برای تو مایه خیر و برکت باشند؟ وقتی که دانشگاه بدی برایش انتخاب کردی، یا در انتخاب رشته کمکش نکردی که به او جهت‌دهی بدهی، یک رشته‌ای را انتخاب کرده که این رشته همان قبر این بچه می‌شود و این بچه را کاملا فاسد می‌کند، این چطور دور اندیشی است؟

در حالی که رشته‌ها انسان را می‌سازند و روح انسان را شکل می‌دهند، باید دید با کدام رشته فرزندت به دانشگاه می رود؟ گاهی می بینیم خانمی که برد فکری بلندی دارد و می‌تواند تا آسمان پرواز کند، رشته ای را انتخاب می‌کند که تمام بال و پرش چیده می‌شود. حالا فقط مشکلی نیست که نمی‌تواند پرواز کند، روحیه‌اش نیز خراب می‌شود. وقتی تو به بچه‌ات کمک نمی‌کنی که یک رشته مناسب انتخاب کند، باید نتیجه ی بد انتخابت را ببینی. گاهی می بینیم کسی اندیشه‌هایش خیلی بلند است، ولی رشته‌ای که انتخاب کرده، تمام بال و پرش را می‌چیند. تو چطوری می‌توانی با این شغل و رشته و ازدواجی که کردی و با این منطقه‌ای که برای زندگی انتخاب کردی، موفق باشی؟ می بینیم که اصلاً محلی که برای زندگی انتخاب کرده، پرهیز در آن نیست. یک محله‌ای را انتخاب کرده که بال و پرش چیده می‌شود و نمی‌تواند اوج بگیرد. آن محل، غنای فطری ندارد که این را بلند کند. محل زندگی است، ولی همین محله، زندانش می‌شود. پس دقت کنید. زیرا انتخاب هایمان خیلی مهم است.

برگرفته از بحث ( ارتباط وجودی با امام رضا علیه السلام- خانواده آسمانی؛ 1399/04/12 )