نقش دوست در سرنوشت انسان

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه 414 «خانواده آسمانی » مورخ 94/11/01 ، استاد محمد شجاعی به ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

«تأثیرگذاریِ همه‌ی اشیا بر نفس»

گفتیم که رابطه‌ی دنیا و آخرت، مانند رابطه رحم مادر و دنیاست. به این مفهوم که همه‌ی انسان‌ها، در رحم دنیا، در حال حرکت و رشد به سمت آخرت هستند، اما از نگاه قرآن حرکت بعضی از انسان‌ها، حرکت رو به بالا و موفق بوده و حرکت بعضی دیگر حرکت منفی و رو به عقب است. دسته دوم، کسانی هستند که در دنیا زندگی می‌کنند، تشکیل خانواده می‌دهند، و حتی سال‌های طولانی عمر می‌کنند، اما زندگی‌شان، دقیقاً مانند یک جنین که فقط از نظر اندازه، بزرگ شده است. اما هیچ اندام و ارگانی برای زندگی در دنیا برای خود نساخته است، شبیه می‌باشد. تولد این دسته از افراد، تولدی دردناک به عالم برزخ می‌باشد، زیرا هیچ گونه آمادگیِ خاصی برای این تولد عظیم، در آنان بوجود نیامده است.

تمام آنچه که در پیرامون ما می‌گذرد و همه آنچه که در درونِ ما جریان دارد (افکار، هیجانات، اخلاقیات، رفتارها، و ... ) همه و همه در حال تغذیه‌ی نفس ما می‌باشند. به گونه‌ای که شکل باطنی‌ِ ما و نحوه‌ی رشد نفس ما، کاملاً با نوع خوراک‌های ما، ارتباط مستقیم دارد. هیچ چیز در رحم دنیا، نابود نمی‌شود. بلکه هر آنچه که در ارتباط با نفس ما می‌گذرد، بر روی نوار نفسمان ضبط و ثبت گردیده و به آن شکل تازه‌ای می‌بخشد.

دیدنی‌ها، خوردنی‌ها، شنیدنی‌ها، بوئیدنی‌ها، افکار، خیالات، عقاید، رفتارها، کلام، رنگ‌ها، نواها و موسیقی‌ها و ... حتی نوع انسان‌هایی که انسان آنها را ملاقات می‌کند؛ دائماً در حال تغییر شکل نفس او شده و او را به سمتِ آماده شدن برای آخرت پیش می‌برند. حال این آمادگی می‌تواند مثبت باشد، یا آمادگی منفی.

رفاقت‌هایت از جنس آخرت باشد!

درصد تأثیرگذاریِ امور گوناگون و یا اشیاء مختلف بر نفس انسان، متفاوت است. بسته به ساختار وجودی هر نفس، تأثیری که امور پیرامون آن، می‌توانند در نفس ایجاد کنند، متفاوت می‌باشد.

یکی از تأثیرگذارترین امور بر نفس انسان، دوستان او می‌باشند، کسانی که او با آنها رفت و آمد کرده، دوستشان می‌دارد و با آنها وارد تعاملات عاطفی می‌گردد؛ بر نفس او تأثیر گذاشته و به آن شکل می‌دهند.

به محض اینکه انسان با کسی رفاقت برقرار می‌کند، نفس او، شروع به تغذیه از این رابطه‌ی دوستی نموده و شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد. قرآن کریم؛ آیات بسیاری را به نقش دوستان در سلامت نفس و سعادت ابدیِ انسان اختصاص داده است. به آیه‌ی زیر دقت کنید:

«وَیَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یَدَیْهِ یَقُولُ یَا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا؛ روزی که شخص ظالم (کسی که بر نفس خود ظلم کرده و از مسیر صراط خارج شده است)، دو دستش را گاز می‌گیرد، و می‌گوید: ای کاش من، یک رابطه‌ای را با پیامبر حفظ می‌کردم. (سوره فرقان/ آیه 23)

ای وای بر من، کاش فلانی را بعنوان دوست انتخاب نمی‌کردم، مرا از یاد خدا غافل کرد، بعد از اینکه من حق را شناخته بودم و شیطان، انسان را رها می‌کند!

عذاب آخرت، به قدری سنگین است که شخص چنان به ترس و اضطراب می‌افتد که هر دو دست خود را گاز می‌گیرد، او در این حسرت کُشنده دست و پا می‌زند که؛ چرا در دنیا ارتباطی با پیامبران الهی برقرار نکرده است.

این قسمت از آیه نشاندهنده‌ی این نکته است؛ که رها کردن دست پیامبران و قطع ارتباط با حقیقت دین، از دینداری، داشتن یک ارتباط دو نفره و قلبی با پیامبران و اولیاء و رهبران دین می‌باشد.

چه بسا افرادی را که ظاهراً دیندار و متدین هستند، اما رابطه‌ی قلبی و وجودی با رهبران دین ندارند. این آیه، توجیه محکمی در برابر کسانی است که ادعا می‌کنند بعد از شهادت رهبران دین، امکان ارتباط با آنان وجود ندارد. طبق این آیه؛

رفاقت‌ها، دوستی‌ها و ارتباطات، تعیین‌کننده‌ی نوع سعادت و یا شقاوت ابدی هستند. بطوری که یک دوستیِ اشتباه، تمام آینده او را تباه می‌کند، آینده‌ای که بعد از تولد به برزخ، دیگر امکان جبران آن وجود ندارد.

گاه یک رفاقت غلط یک ازدواج اشتباه و ... بنیانِ عقاید و باورهای انسان را سست می‌کند بطوری که تمام دارایی های اعتقادیِ او را از درونش حذف می‌کند. عواطف و عشق‌های زمینی، براحتی حتی  برهان‌ها و استدلال‌های عقلی را نابود می‌کند.

قال علی (علیه‌السلام): «الوَحدَةُ خَیرٌ مِن رَفیقِ السَّوءِ؛ تنهایی، بهتر از داشتن یک رفیق بد است».

گاه یک عمر تجرّد و ازدواج نکردن، بهتر از ازدواج با یک انسان جهنمی است.

کمی فکر کنیم؛ بعد از اینکه حق بودن امیرمؤمنان و فرزندان او برایمان مسجّل شد،

چقدر از رفاقت‌ها، ارتباطات و معاشرت های ما، ما را از یاد امام زمان‌مان غافل می‌کند. چقدر شیفتگی‌های ما به شغل، فرزند، ثروت، مقام و ... ما را از حرکت کردن برای برداشتن موانع ظهور باز می‌دارد؟

چقدر از دل مشغولی‌های بی‌فایده‌ی ما، قلب ما را از برقراری ارتباط با امام زمان باز می‌دارد؟

ارتباط با امام زمان یعنی با او ارتباط شخصی و قلبی برقرار کنیم؛ یعنی قلب ما، ایشان را خوب بشناسد، ایشان نیز ما را به خوبی بشناسند.

اگر قرار باشد، ما به محض تولدمان به برزخ، به اشرافِ بهشت معرفی شویم؛ باید در این دنیا، دائماً در ارتباط قلبی و عاطفی با آنها بوده و در زیر سایه‌ی حمایت‌ها و ارتباطات عاطفی با آنها زندگی کنیم.

عالم برزخ، بی‌نهایت از دنیا کامل‌تر، شلوغ‌تر، پرهیجان‌تر و ... است. خدا نکند آنجا، انسان آشنایی نداشته باشد که به سراغش آمده و او را از آن همه تحیّر و اضطراب لحظه‌ی ورود برهاند. تنها انس و رفاقت با اشراف و ثروتمندان آخرت (انبیا، شهدا، صدیقین صالحین و ملائکه و ...) است که می‌تواند ما را از تنهایی لحظه‌ی تولد به برزخ نجات دهد. تا دیر نشده، باب رفاقت با آنان را باز کنیم.

«والحمدلله رب العالمین»