نشانه‌ی عید داشتن و پیروزی در ماه رمضان غلبه بر نفس حیوانی است

چشم انداز آینده جوانى كه رشد معنوى مى ‏كند، این است که به جایى برسد كه با ماه مبارك این گونه از صمیم قلب حرف بزند. برای محك زدن رشد معنوی خود می توان از همین دعای امام سجاد (علیه السلام) بهره برد و آنرا یك معیار و میزان برای سنجش خود بدانیم و ببینیم چقدر از صمیم قلب می توانیم آنها را بیان كنیم.

در روزهای آخر ماه رمضان، خود را محكی بزنیم و ببینیم احساس غنی و ثروت روحی می كنیم؟ بدى‏ هایی كه از ما دور شد چه بود؟ خوبى‏ هایی كه به سوى ما روان گشت چه بود؟ ببینیم چه دارایی هایی به دست آورده ایم.

امام سجاد (علیه السلام) در دعای وداع ماه رمضان به ما یاد می دهد که به خدا خوش گمان باشیم. حضرت به نقل از خداوند می فرماید: «انَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِى الْمُؤمِنِ= من نزد گمان بنده مؤمنم هستم». یعنی بنده ام  هر جورى روى من حساب باز كند، من آن طور با او رفتار مى‏ كنم.»

در ضیافت الهی عده ای شركت كردند؛ بعضی در آن مهمانى با صاحب خانه تقرب و نزدیكى ‏های زیادی داشتند؛ خیلى لذتها و بهره‏ ها بردند از صاحب خانه؛ ولى یک عده مثل ما را اصلاً راهشان هم ندادند؛ شاید پشت در مانده باشند. ببینید براى ما پشت در مانده ‏ها حضرت چگونه دعا مى‏ كند و یاد بگیریم كه این گونه دعا كنیم.

مثلاً شما مى‏ روید پیش یك كریم و به او مى ‏گویید یك خواهش بزرگى دارم، خیلى حیاتى است. مى‏ گوید چه شده؟ مى‏ گویی هزار تومان پول مى‏ خواهم. مى‏ گوید: همین؟! فكر كردم مثلاً یك میلیون تومانى پول مى‏ خواهى. آدم كریم این گونه آدمى است. آدم باید یاد بگیرد كه با خدا چگونه صحبت كند و روى خدا چگونه حساب باز كند.

«اللَّهم اسلخنا بانسلاخ هذا الشهر خطایانا= خدایا! ما را با تمام شدن این ماه، از گناهانمان خارج كن». یعنى مثل روز اولى كه متولد شدیم بشویم.

موقعى كه مى‏ خواهیم با ماه مبارك وداع كنیم، درست وداع كنیم و دلتنگش باشیم براى سال آینده؛ از خدا بخواهیم كه طول عمر عنایت فرماید و سال آینده با ماه مبارک، با یک صورت و حالت و آمادگى بهتر و بیشترى رو به رو شویم و بیشتر بهره ‏مند شویم. (مراقبات/5)

کسانی که در پایان ماه رمضان احساس پیروزی و بهره واقعی دارند

پیروزی واقعی نصیب کسانی می شود که ناخود را در فشار گذاشته و از بهره‌اش، از غذاها، از دیدنی ها، شنیدنی ها و تفكرات لذیذ محروم كنند. در نهایت این افراد در عید فطر بهره برداری واقعی خواهند کرد.

روزه دارانی كه گرایشات بدنی دارند؛ چه از طریق دهان یا چشم یا هر چیز دیگری؛ بعد از ۳۰ روز، نهایت بهره‌ای كه می برند، فرار از جهنم و ورود به بهشت است؛ در حالی که این، بهره اصلی و واقعی نخواهد بود. حتی تصور بهره وهمی وخیالی هم آنها را راضی می کند. با توجه به این كه جهنم و بهشت واقعیت دارند، اما كسی می تواند واقعاً راضی باشد و فكر و خیال بی جا نكند، كه در این ماه «ناخودش» در اسارت باشد و بهره «خودش» را ببرد.

كسی می تواند برای خودش عید بگیرد و احساس بهره برداری و پیروزی كند كه با این غذاها احساس كند كه دارد رشد می كند. یعنی «خود» حقیقی اش حاكم شده باشد. این می شود بهره واقعی. (معرفت نفس)

برگرفته از سلسله مباحث خودشناسی ماه رمضان