مراقبت‌های قبل از بارداری

فرزندان ما آینه‌هایی هستند که می‌توانیم خود واقعی‌مان را در آنها ببینیم. هراندازه روح ما بزرگتر و صفات نیکمان بیش‌تر باشد، از دیدن تصویر خود در آین آینه، لذت بیش‌تری خواهیم برد. پس مراقبت‌های قبل از بارداری شامل خودسازی والدین و تزکیه روحشان از صفات رذیله است، تا از انتقال آنها به فرزندانشان جلوگیری شود. در مورد مسائل جسمی‌ نیز، وضع به همین منوال است. مراقبت لازم از نظر جسمی، والدین را به سلامتی کامل رسانده و منجر به تولد کودکی سالم و قوی می‌گردد.
اجتناب از گناه، خلوت بیش‌تر با خدا، افزودن بر حجم عبادات، دور بودن از هیجانات و اضطراب‌ها و کم کردن حجم کارهای دنیوی می‌تواند روح والدین را به سطحی از آرامش و شادی مطلوب برای انعقاد نطفه برساند.
یکی از مهم‌ترین اقدامات قبل از بارداری، پرهیز از لقمه حرام است که تأثیرات آن به آسانی از بین نخواهد رفت. باید بدانیم مالی که خمسش پرداخت نشده باشد نیز، مالی مخلوط به حرام است و انعقاد نطفه با آن خطرناک. برای رفع آثار لقمه‌های حرامی‌که در جایی خوردیم باید رد مظالم به همان میزان پرداخت کنیم. اگر از مالی استفاده کردیم که خمسش پرداخت نشده بود، باید خمس آن را بپردازیم. و یا اگر از مال شبهه ناکی خوردیم، صدقه می‌تواند آثار مخرب آن را از بین ببرد.
اعمال قبل از آمیزش
1- پرداخت صدقه قبل و بعد از آمیزش
2- طرفین با وضو باشند.
3- شروع آمیزش با (بسم الله الرحمن الرحیم) باشد.
4- خواندن دعاهای وارده از قبیل دعای زیر:
اللهم ارزقنی ولداً، وَاجعَلهُ تقیاً زکیاً، لیس فی خلقِهِ نُقصان، واجعَل عاقبةُ الّا خیراً.
خداوندا به من فرزندی روزی کن و او را متقی و پاک قرار ده، که در خلقتش هیچ نقصی نباشد و عاقبتش را غیر از خیر قرار مده.
5- آمیزش در اول و وسط و آخر ماه قمری نباشد.
6- آمیزش در حالت حیض نباشد.
7- در حین آمیزش صحبت نکنند.
8- به عورت یکدیگر نگاه نکنند.
9- بر جایی که کودکی یا کسی صدای انسان را بشنود، آمیزش حرام است.
10- طرفین از قبل جنب و محتلم نباشند.
11- آمیزش با فکر هیچ نامحرمی‌صورت نگیرد.
12- در شب عید فطر و عید قربان نباشد.
13- در برابر نور آفتاب نباشد.
14- بین اذان و اقامه نباشد.
15- در شب نیمه شعبان نباشد.
16- در پشت بام نباشد.
17- در شبی که قرار است به سفر بروید نباشد.
زمانهای خوب برای انعقاد نطفه:
شب دوشنبه، شب سه شنبه، شب پنج شنبه، شب جمعه، روز پنج شنبه و روز جمعه بعد از عصر.
زمانهای نامناسب برای انعقاد نطفه:
شب چهارشنبه و ساعات اول تمام شب‌ها.
اهمیت دوران بارداری:
بعد از انعقاد نطفه، نقش پدر کمی‌ کمرنگ شده و جنین مستقیماً و تحت تأثیر اخلاقیات و صفات مادر، شروع به رشد کرده و شکل می‌گیرد. بنابراین هر نوع افکار، رفتار و ارتباط از سوی مادر، اثر مستقیم در شکل گیری شاکله‌ی وجودی فرزند گذاشته و می‌تواند او را به سمت سعادت یا شقاوت سوق دهد. پرهیز از انواع گناهان، لقمه‌های حرام و شبهه ناک و هرنوع هیجانات، اضطراب‌ها، غصه‌ها و آرزوهای نابجا اموری هستند که عدم رعایت آنها آثار بسیار مخربی بر روی جنین باقی خواهد گذاشت.
مادر در سایه روحی شاد و آرام و به دور از تلاطم‌های روزمره می‌تواند جنین را برای رسیدن به عالی‌ترین مرحله‌ی رشد روحی و جسمی‌ یاری رساند.
پدر نیز با تأمین نیازهای مادر و کم کردن دغدغه‌های او، کمک کردن در امور منزل فراهم آوردن محیطی شاد و آرام، امکان حضور مادر در محیط‌های معنوی، تفریحی و... و ایجاد اوقات فراغت بیش‌تر برای رسیدگی به اعمال معنوی ماههای بارداری، می‌تواند نقش بسزایی در تأمین سلامت روحی و جسمی‌ جنین ایفا کند. سهل‌انگاری هرکدام از والدین در این دوره و دوره‌های قبل و بعد از بارداری خیانتی بزرگ در حق فرزندان خواهد بود.
مراقبت‌های معنوی دوران بارداری
ماه اول: خوردن خرما همرا با سوره‌ی (قدر)
ماه دوم: عناب همراه با سوره‌ی (توحید)
ماه سوم: سیب همراه با (آیة الکرسی)
ماه چهارم: انجیر و سیب همراه با سوره‌ی (یوسف و تین)
ماه پنجم: تخم مرغ همراه با سوره‌ی (حج)
ماه ششم: انار همراه با سوره‌ی (فتح)
ماه هفتم: سیب و به همراه با سوره‌ی (یس)
ماه هشتم: کباب و زعفران همراه با سوره‌ی (والعصر)
ماه نهم: شیر وخرما همراه با سوره‌ی (مؤمنون و انسان)
نکات مهم:
1- سعی کنید در هر ماه از بارداری یک بار قرآن را ختم کنید.
2- از لباسهایی با رنگ روشن استفاده نمایید.
3- هر روز 100 بار استغفار، 70 بار لااله الّا الله و 14 صلوات به نیت 14 معصوم ختم کنید.
4- یک گلدان سبز و یا یک ماهی قرمز در منزل نگه دارید و به آن نگاه کنید.
5- ماهی زیاد میل کنید.
6- قبل از چهار ماه و ده روز نامش را انتخاب کنید.
7- از سبزیجات و لبنیات برای زیبایی پوست فرزند زیاد استفاده کنید.
8- همیشه با وضو باشید.
9- شب‌ها به آیینه نگاه نکنید.
10- حتی الامکان مستحبات را انجام دهید.
11- نماز اول وقت را هرگز فراموش نکنید.
12- به توصیه پیامبر اکرم(ص)، خوردن به، موجب زیبایی فرزند و نیکویی اخلاقش می‌گردد.
13- خوردن خرما در ماههای آخر نیز به عنوان عاملی برای بردباری و تقوای فرزند از جانب ایشان توصیه گردیده است.
14- بی اشتهایی مادر، از حالت‌های ویژه‌ی دوران بارداری است که باید با آن مبارزه کنید و با تنوع در مصرف غذا، انواع مواد ضروری برای رشد جنین را در اختیارش قرار دهید.
15- خردن گلابی، خربزه، کندر، شیر، کنجد، انگور، فندق و کاهو بسیار توصیه شده است.
اهمیت زایمان
تمام مراقبت‌های دوران بارداری، زمانی نتیجه می‌دهد که به یک زایمان خوب ختم شود. روحی شاد و بدون اضطراب و بدنی آماده هر دو از عوامل اصلی یک زایمان خوب می‌باشند. در ساعت‌های نزدیک زایمان، دقت کنید که حتماً از غذاهای پر انرژی ولی کم حجم استفاده کنید.
تولد، آغاز یادگیری کودک
اخرجکم من بطون امهاتکم، لا تعلمون شیئاً؛ خداوند شما را از شکم مادرتان در حالی خارج کرد که چیزی نمی‌دانستید.
ذهن کودک در آغاز تولد، مثل صفحه‌ی سفید نانوشته‌ای است که برای صورتگری پدر و مادر مهیا می‌باشد. کودک شما بعد از تولد، توسط حواس پنج‌گانه، شروع به ادراکات مختلف نموده و با تجربه کردن‌های پیاپی، فرایندی به نام ذهن را تشکیل می‌دهد. یادتان باشد، این شما هستید که نقش اصلی را در طراحی شاکله‌ی شخصیتی کودکتان ایفا می‌کنید و تلاش بیش‌تر شما، قطعاً نتایج بهتری خواهد داشت.
اهمیت شیر مادر در تغذیه کودک
می‌دانیم که تغذیه علاوه بر اینکه از نظر جسمی ‌مواد مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند، بر نوع اخلاقیات انسان نیز تأثیرگذار است. مواد آزاد شده‌ی مختلف از غذاهای متفاوت، سبب بروز خلقیات گوناگون در انسان می‌گردند. به عنوان مثال تأثیرات گوشت مرغ و گوشت خروس بر روحیات انسان، باهم متفاوتند.
بنابراین نوع غذای مصرفی توسط مادر از طریق شیر، در شکل گیری خلقیات و شخصیت کودک تأثیر بسیار بالایی خواهد داشت.
از طرفی می‌دانیم که شیر مادر، هدیه‌ای است از خالق کودک به او، تا از این کامل‌ترین، سالم‌ترین و پاکیزه‌ترین غذای خدادادی استفاده نموده و رشد کند. کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند قوی‌تر بوده و کمتر در معرض انواع بیماری‌ها و آلرژی‌ها قرار می‌گیرند.
مدت زمان شیردهی
قرآن مدت تغذیه‌ی کودک با شیر مادر را 2 سال تمام بیان فرموده است:
والوالداتُ یرضِعنَ اولادَهنَّ حولین کاملین، لمن ارادَ ان یتمَّ الرَّضاعَة؛
و مادران باید دو سال تمام فرزندان خود را شیر دهند و این برای کسی است که بخواهد مدت شیردهی را کامل کند. (بقره-233)
اما در بعضی روایات، شیردهی تا 21 ماه را نیز سفارش شده و کمتر از این زمان را ظلم در حق فرزند خوانده‌اند.
آثار معنوی شیر دهی
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: با هربار مکیدن فرزند از سینه‌ی مادر، خداوند ثواب آزاد کردن یک برده از اولاد حضرت اسماعیل را برای مادر منظور می‌دارد و این اهمیت بالای شیر مادر را در رشد و سلامت کودک می‌رساند. اگر به هر دلیلی مجبور شدید که از کسی برای شیر دادن فرزندتان کمک بگیرید، نهایت دقت را به خرج دهید تا از خصوصیات بد اخلاقی، جسمی‌ و معنوی به دور بوده و تمام آداب شیر دهی که در ذیل به آن اشاره می‌شود رعایت کند. چرا که شیر روحیات و طبایع کودک را تشکیل داده و برای او شخصیت‌سازی می‌کند.
آداب شیردهی
1- در هنگام شیر دادن حتماً با وضو باشید، چرا که وضو نورانیتی را درون شما ایجاد می‌کند که آلودگی‌ها را پوشانده و از طرفی زمینه‌ی حق‌طلبی و پذیرش احکام دین را در کودک ایجاد می‌کند.
2- شیر دادن را با «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز کنید، چرا که سرآغازی برای توجه به حضور خداوند باریتعالی است.
3- می‌توانید در هر نوبت شیردهی ذکری را انتخاب کرده و مرتباً با توجه تکرار کنید؛ مثل اذکار استغفار، صلوات و...
4- سعی کنید در دوران شیردهی سلامت کامل خود را حفظ کرده و از هیچ دارویی بدون تجویز پزشک استفاده ننمائید.
5- باید موشکافانه مواظب حلال بودن طعام خود باشید. (نقش پدر در این مورد پررنگ‌تر خواهد بود)
6- در دوران شیردهی باید از تمام هیجانات روحی و حالات عصبی، سخت کوشانه بپرهیزید، چرا که عیناً ناقل این خصوصیات به فرزندانتان خواهید بود.
موارد منع مصرف شیر مادر
زمانی که مادر حداقل به یکی از چند عامل زیر مبتلا باشد:
1- بیماری‌های روانی، صرع، افسردگی و...
2- بیماری‌های واگیردار مثل سل
3- کم‌خونی‌های شدید
4- بیماری‌های قلبی
5- جنون یا دیوانگی
6- استفاده از الکل یا مشروبات الکلی، مواد مخدر و...
نکته: مصرف دم کرده‌ی زیره توسط مادر، موجب ازدیاد شیر می‌شود. اما شما چنانچه با وجود همه‌ی تلاش‌ها، با کمبود شیر مواجه هستید، می‌توانید همراه با شیر مادر، از شیر خشک‌های کمکی البته با نظر پزشک استفاده نمائید. حتی اگر کودک شما در سنی بود که توانایی نگه‌داری شیشه را داشت، شیشه‌ی شیر را به او نسپارید تا خودش از آن میل کند. حتماً او را در همان وضعیت شیردهی با شیر مادر، در آغوش گرفته و علاوه بر تغذیه جسمی، او را از تغذیه‌ی عاطفی نیز بهره مند نمائید و از این طریق احساس امنیت و آرامش در پناه آغوش مادر را به او هدیه کنید.
همه‌ی مادرها بعد از سه ماهگی کودک می‌توانند با مجوز پزشک از غذاهای کمکی مثل آب‌میوه‌ها، پوره‌ی سیب زمینی، انواع سوپ‌های رقیق و میکس شده از جمله سوپ استخوان و... استفاده کنند اما مراقب باشند که مصرف این غذاها، جلوی مصرف شیر مادر را نگیرد.
در صورتی که فرزند شما، در هنگام وعده‌های غذایی، اظهار بی‌میلی کرد، به هیچ‌وجه سعی نکنید با اصرار غذا را به او بخورانید، چرا که او حتماً در هنگام گرسنگی شما را مطلع خواهد کرد. لذا در چنین مواقعی با صبر و حوصله‌ی تمام بر خواسته‌های او تن داده و برایش غذا آماده کنید.
ختم شیردهی
خاتمه دادن به نحوه‌ای از تغذیه‌ی کودک، که 2 سال با آن مأنوس بوده، باید با ظرافت هرچه تمام‌تر و در نهایت تأمین عاطفی انجام گیرد. با افزودن مقدار غذای کمکی، می‌توان مقدار نیاز کودک را به شیر مادر کم کرد.
باید دقت کنیم که استفاده از روش‌های خشونت آمیز و طرد کردن کودک سلامت روانی او را به خطر می‌اندازد.
بعد از خاتمه‌ی تغذیه با شیر مادر، باید کاملاً مراقب وعده‌های غذایی او باشیم تا تمام مواد لازم و ضروری بدن کودک را از طریق غذا برایش تأمین کنیم.