محبت خدا، رسول و جهاد، نشانه ی داشتن باطن انسانی است

قرآن در مورد سه معشوق برتر انسان می فرماید:«قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِیرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ = بگو اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خاندان شما و اموالى كه گرد آورده‏ اید و تجارتى كه از كسادش بیمناك هستید و منزل هایی را كه به آنها دل خوش مى دارید، نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راه وى دوست‏ داشتنى‏ تر است، پس منتظر باشید تا خدا فرمانش را [به اجرا در] آورد و خداوند گروه فاسقان را راهنمایى نمى ‏كند.» (توبه/24).

«جهاد» یکی از سه معشوق اصلی انسان است، آنقدر مسأله جهاد مهم است که آیه با «قُل= بگو» شروع شده؛ اگر 8 چیز در نزد کسی محبوبتر از خدا، رسول و جهاد باشد، این شخص باطن انسانی نداشته، از حد انسانی خارج شده و هیچ پیوستگی به الله و رسول الله که اصل و حقیقت او هستند، ندارد. هیچ پیوستگی با «جهاد» که ملاک ارزش انسانی است، ندارد. ارتباط این شخص با نظام ابدی او قطع شده است؛ یعنی او در رحم دنیا سقط شده و اصلاً حرکتی به سمت آخرت ندارد؛ تعبیر، تعبیر تعیین­کننده، شفاف، دقیق و تکان­دهنده ای است. اگر در قرآن هیچ آیه­ای به جز همین یک آیه وجود نداشت، کافی بود برای این که انسان بتواند، تکلیف و وضعیت زندگی خود را با جهاد معین کند. این که گفته می شود: «ما با کسی جنگ نداریم، ما در صلح محض هستیم و ... مرگ نگویید، لعن نگویید...» این کار انسان های بی غیرت است؛ یعنی کسانی که صورتشان صورت انسانیست، ولی فاقد باطن انسانی است.  کسی که «روح جهاد» ندارد، حتی اگر به ظاهر هم مقدس­ترین باشد و همه ی روزها روزه بدارد و همه شبها به عبادت برخیزد و عالم به همه ی علوم اسلامی باشد، به تعبیر قرآن «فاسق» است.

مبنا آیه ی قرآن است؛ ملاک و آینه­ای که در آن انسان ها و خودمان را ارزیابی می کنیم، همین آیه 24 سوره توبه است. «إِنْ كانَ» جمله شرطیه است، اگر پدران تان، فرزند­های تان، برادران تان، همسران تان، خاندان تان اموال تان، تجارت تان و خانه­های تان محبوبتر از خدا و رسولش و جهاد در راه خدا هستند، در نتیجه شما انسان نیستید و فاسق هستید. «وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفاسِقِینَ= خداوند گروه فاسقان را راهنمایى نمى ‏كند.» این گونه افراد قابل هدایت نیستند. این ملاک، ملاک خیلی مهمی در خودسازی و جامعه سازی است.

اگر ما بخواهیم در خودسازی و جامعه سازی موفق باشیم، تحولی در ما ایجاد شود، در مسیر سیر و سلوک و عرفان بیفتیم، باید نظام محبتی مان را با این آیه تنظیم کنیم. قرآن قلب ما را که جایگاه حبّ است و نظام محبتی ما را مخاطب قرار داده است؛ «قلب» همه ی حیثیت و دارایی انسان است. «إنّ اللهَ یَنظِرُوا إلی قُلُوبکم = خداوند به دلهای شما نگاه می کند». اگر در دل شما این 8 چیز برتر از خدا و رسولش و جهاد باشند، در واقع ما دل نداریم؛ دل ما دل بیماریست و تولد ما به آخرت نیز، تولد بسیار خطرناکی است؛ تولدی توأم با انواع دردها و بیماری هاست.

آیا خدا، رسول او و جهاد نزد ما محبوبتر از آن ۸ مورد است، یا خیر؟ ما پیامبر و امام زمان را از همه کس و همه چیز بیشتر دوست داریم، یا خیر؟ اگر پاسخ منفی است، پس باطن ما باطن انسانی نیست و باطن خطرناکی است.

آنهایی که در دوران دفاع مقدس به خاطر دور شدن از خانواده، به خاطر به خطر افتادن شغل و درآمد، به خاطر این که از خانه­هایشان دور نشوند به جهاد نرفتند و اصلاً نگاهی به سمت جبهه نکردند، به تعبیر امام امت ره باید خود را برای پاسخ گویی روز واپسین آماده کنند.

برگرفته از مبحث جهاد جلسه اول