فوائد دعا در حق دیگران

جملات ناب در این جلسه: 

دعا در حق دیگران و مقدم داشتن نیاز دیگران یعنی خارج شدن از خود، یعنی من به فکر دیگران هستم، غصه دیگران را دارم، شادی و سرنوشت دیگران برایم مهم است، و آنقدر دعا کردن دیگران قشنگ است که انسان مورد ستایش فرشتگان قرار می گیرد، به صفت رحمان و رحیمیت می­رسد و تشبه به الله پیدا می­کند. 

به گزارش منتظران منجی «عج»، در جلسه ۳۹7 «خانواده آسمانی » مورخ ۹۴/۰8/07 ، استاد محمد شجاعی به ادامه بحث پرداختند که شرح آن در زیر می آید:

دعا کردن برای یکدیگر

دعا کردن برای یکدیگر، از جمله صفات بسیار نیک، سازنده، مؤثر و لازم است.

می‌دانیم که هدف از خلقت انسان، تشبّه به خداوند تبارک و تعالی است. و مهمترین صفت خداوند که مادر تمام اسماء اوست رحمانیت (مهربانی) او می‌باشد. به این رحمت الله، وقتی همه‌ی موجودات را در بر می‌گیرد، واژه‌ی رحمانیت اطلاق می‌گردد و زمانی که مشمول مؤمنان و دوستانِ خاص خداوند است، از آن به رحیمیت یاد می گردد.

اما هر دوی آنها، رحمتِ خداوندند، رحمتِ عام و رحمتِ خاص.

اسم رحمان خداوند، به قدری عظیم است که می‌توان از آن به جای «الله» نیز استفاده نمود؛

«قُلِ ادْعُواْ اللَّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَیًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى؛ چه الله را بخوانید و چه رحمان را (تفاوتی ندارد)، او صاحبِ اسماء نیکوست...» (سوره اسرا/آیه 110)

همه‌ی اسماء خداوند، از اسمِ رحمان خداوند سرچشمه می‌گیرند، بطوری که این اسم، ریشه و مادر، همه‌ی اسماء خداوند است. رحمت خداوند همه‌ی موجودات و مخلوقات را در بر گرفته است و همه‌ی مراتب عالم، جلوه‌های رحمانیت و رحیمیت خداوند هستند.

اگر هدف انسان، تشبّه بیشتر به الله است، باید روز به روز از درجات خشونت، تندی، تیزی و بدخلقی‌های نفس خود کاسته و بر سطح مهربانی و رحمانیّتش اضافه کند. هر چقدر به میزان مهربانی شخصی افزوده شده و از سطح خشونت‌های نفس او کم می‌شود، سرعت او در حرکت به سمت الله بیشتر شده و روز به روز به الله شبیه‌تر می‌شود.

زیرا او بستر دریافت اسم‌های دیگر الله را که همان صفت رحمانیت خداوند است، دریافت نموده است. گاهی اوقات، میزان مهربانیِ انسان، به اندازه‌ای است که قادر به دریافت تنها دو یا سه اسم از اسماء خداوند است، زیرا سطح مهربانیِ نفس او، تحملِ دریافت اسماء بالاتر را ندارد. به عنوان مثال دریافت اسم «عفوّ» خداوند درجه‌ی مهربانی بالایی را می‌طلبد، و یا اسم «غفور» خداوند به سطح مهربانی بالاتری از اسم «عفوّ» نیاز دارد.

فراموش نکنیم، کسانی که به صفت «بُخل» مبتلا هستند، در اوج دوری از الله دست و پا می‌زنند. انسان هایی که نمی‌توانند به دیگران محبت کنند. با زبانشان، نیش می‌زنند، دیگران را می‌دَرند، به دیگران حسادت دارند، نسبت به دیگران متکبّر و خودبرتربین هستند. زودرنجی‌ها و حساسیت‌های بی‌مورد دارند، به شرایط زیستیِ جهنم شبیه‌ترند، تا به شرایط سلامتِ بهشت.

خروج از پوسته‌ی حیوانی بوسیله‌ی دعا برای دیگران

خداوند بزرگ به عنوان تنها ربّ (مربّی) عالم، دین و احکام و قوانین آن را، برای رسیدن انسان به هدف خلقت، وضع نموده است. نظام طریقتی و اخلاقی دینِ اسلام به گونه‌ای طراحی شده است، که هر چه قدر انسان از آن بیشتر تبعیّت می‌کند، به خداوند بیشتر شبیه می‌شود، و هر چقدر در مقابل احکام دین، مقاومتِ بیشتری نشان می‌دهد، از الله دورتر شده و به شرایط زیستیِ جهنم شبیه‌تر و نزدیک‌تر می‌شود.

گاهی، یک مقاومتِ انسان در اجرای یک حکم، سبب می‌شود، بقیه‌ی زحمات انسان هدر رفته و سایر اطاعت‌ها و رعایت‌هایش، نتواند او را به سلامتِ مورد نیاز بهشت، رسانده و از جهنم برهاند. اصرار روی یک گناه، خوبی‌ها و زحمات انسان را هدر می‌دهد. لذا بزرگان دین، توصیه کرده‌اند که انسان به یک عمل خیر، دائماً استمرار بورزد، تا اگر در مواقعی لغزش پیدا کرد، این استمرار خیر، سبب نابودیِ لغزش او گردد. مثلاً استمرار در وضو، استمرار در استفاده از انگشتر عقیق و ... .

از سویی استمرار در یک گناه، نیز در حقیقت به همراه داشتن دائمیِ آتش است. مثل استمرار در استفاده از انگشتر طلا در آقایان، استمرار بدحجابی و ...

کسی که تلاش می‌کند با استمرار اعمال نورانی و خیر به سمت الله حرکت کند، در حقیقت مانند کسی است که سوارِ بر کشتی نجات شده و به سمت ساحل در حرکت است. حال اگر در این کشتی، ناخواسته دچار لغزش‌هایی گردد، باید خسارتِ مربوط به لغزش را بپردازد، اما حرکت او به سمت ساحل متوقف نمی‌گردد.

اما اگر جریان عمومی حرکت انسان رو به الله نباشد. یعنی در کشتی نجات حاضر نشده است، لذا اساساً به سمت هدف خلقت در حال حرکت نیست، و در این مسیر اعمال خیر او نیز تباه خواهد شد.

دعای در حق دیگران، و نیکو سخن گفتن از دیگران در زمان غیبت آنها، از جمله صفاتی است که سازندگی بسیاری در انسان ایجاد می‌کند، زیرا انسان را از پوست خودش خارج نموده و به الله نزدیک‌تر می‌کند.

کسی که می‌تواند به غیر از خودش، به سعادت، سلامت، شادی، خوشبختی و ... دیگران فکر کند، لحظه به لحظه بیشتر به الله شبیه‌تر و نزدیک‌تر می‌شود، زیرا دائماً مثل الله در حال خروجی برای دیگران است.

امّا کسانی که دائماً در محدوده‌ی خود و خانواده‌ی خود فکر می‌کنند و تمام دغدغه‌هایشان در همین محدوده، محصور می‌شود. انسانهایی بسیار کوچک و محدود بوده و به جهنم نزدیک‌تر اند تا الله.

انسان‌های سخت‌گیر و بی‌گذشت که در دیدن عیوب دیگران ریزبین هستند، امّا ایرادهای خودشان را نمی‌بینند، بسیار بسیار از الله فاصله دارند، زیرا دائماً در نفس خود دچار تنگی و فشارند، و اصلاً به وسعت نفس نرسیده‌اند. انسان هایی که بسیار منظم و مرتب اند به طوری که تغییراتی هر چند کوچک در پیرامون‌شان، آرامش آنها را بر هم می‌زند، فشارِ نفس بالایی داشته و اساساً از الله و وسعتِ الله، بسیار بسیار فاصله دارند.

دعا کردن در حق دیگران در حقیقت، خارج شدن انسان از نفس خودش برای انسان‌های دیگر و از علائم جذب اسم رحمان است. وقتی انسان در محضر الله و اهل آسمان حضور می‌یابد، و به جای اینکه تمام برکاتی را که در این حضور، بر وی نازل می‌شود، برای خودش طلب کند، برای دیگران خواسته و آرزو می‌کند.

فرشتگان، را نیز به وجد می‌آوری؛ اگر ...

امام زین العابدین (علیه‌السلام) می‌فرمایند:

ملائکه وقتی می‌نگرند؛ مؤمنی دل نگران مؤمن دیگر است و در غیاب او برایش دعا می‌کند، و یا در حال بازگوی خوبی‌های اوست، می‌گویند؛ تو چه برادر خوبی، برای برادر مؤمنت هستی... دعا نمودی برایش، درحالیکه او غایب بود و از او به نیکی یاد کردی، خداوند دو برابر آنچه را که برای برادرت خواستی به تو عطا کرد و دو برابر او، از تو تعریف نمود، و اکنون تو از او بهتر شدی. و اگر ملائکه ببینند کسی پشت سر دیگری در حال نفرین و یا غیبت است، می‌گویند؛ چه بد برادری برای او هستی. ای کسی که خداوند عیب‌هایت را پوشانده، زبانت را نگه دار و حیا کن از فاش کردن عیوب دیگران و خدا را به خاطر ستّاریتش شکر کن.

فرشتگان، صاحبانِ قدرت در عالم­اند و به اذن خداوند تمامِ امور عالم را اداره می‌کنند. حتی حرف زدن‌های ما، دیدن‌های ما، حفظ تعادل ما، و ... نیز بر عهده‌ی فرشتگان است. نقش فرشتگان در عالم به قدری عظیم است که خداوند، چندین فرشته را در شبانه روز برای مراقبت و محافظت از ما، می‌گمارد.

عدم تمرکزِ ما به نقش فرشتگان «عِبادٌ مُکرَمُون» در عالم، سبب می‌شود که ما از آنها و یاری‌های مداوم آنها غافل شده و اساساً هیچ انس و رفاقتی میان ما و آنان برقرار نمی‌گردد. و ما زمانی، اوجِ خسارت چننی غفلتی را در می‌یابیم که دیگر، بسیار دیر شده است.

تشویق فرشتگان، تنها یک تشویق لسانی (زبانی) نیست، بلکه رضایت فرشتگان، همان رضایتِ خداوند است. و رضایت الله، اوجِ دارایی‌های انسانیِ یک انسان است.

اینکه در نماز شب، توصیه شده برای چهل مؤمن دعا کنید، فقط به منظور خروج از خود، و جلبِ نگاهِ آسمان و تشبّه به الله است.

و امّا ملائکه اگر کسی را نفرین کنند، صرفاً یک نفرین زبانی نیست؛ بلکه چنین شخصی مورد لعن خداوند نیز خواهد بود. اینکه انسان که خودش سرشار از عیب است و خداوندِ ستّار، عیوب او را پوشانده است، شروع به فاش کردن عیب‌های دیگران ‌کند، گرفتار آتش سوزاننده خودش خواهد شد.

«والحمدلله رب العالمین»