مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
غفلت آثار و پیامدهای منفی دارد. از جمله؛ موجب از دست رفتن ایمان و حیات معنوی انسان، بی بصیرتی سیاسی و اجتماعی و از همه مهمتر غیبت امام زمان علیه السلام می شود.
بحثمان در مورد عوامل جهنمی شدن به موضوع غفلت رسید. در این جلسه به آخرین روایت باقیمانده از آن میپردازیم.
خدا همهچیز را در این عالم ریاضی و منظم آفریده. وقتی شما از این ریاضیات غفلت میکنید، آن سیستم کار خودش را میکند. مثلاً بدن با شرایط خاصی زنده است. حالا اگر کسی اشتباهاً به جای آب، یکچیز مسمومی را بخورد، این سم در بدن او تأثیر خودش را میگذارد. حتی انسان را تا پای مرگ میبرد. چون سیستم بدن قانونمند و ریاضی است. با خواست و ذهن ما تغییر نمیکند؛ بلکه ثابت است. غفلت یعنی انسان جدیت و تذکرش را رها میکند. اگر انسان حواسش نباشد، آسیب میبیند. در رانندگی ده ها هزار نفر در طول مسیر، به خاطر غفلت کشته میشوند. در پزشکی چقدر آدم ها به خاطر غفلت پزشکان کشته میشوند. چون سیستم کاملاً تعریفشده و ریاضی است. وقتی درست با آن رفتار نکنید، نتیجه اش مرگ میشود. پس غفلت اثرپذیر و اثرگذار است.
در نظام ریاضی روح هم همینطور است. هر کسی یک ساختار معنوی، ایمانی و انسانی دارد. ما الآن متوجه نیستیم، اما یک معصوم یا یک ولیّ خدا وقتی نگاه می کند، میتواند دقیقاً ما را مثل یک بدن سالم ارزیابی کند. حتی می تواند به ما بگوید که کجای ایمان شما خراب است. این را بعداً برای شما بیشتر باز میکنم.
در ایمان اگر کسی غفلت کند، ممکن است بخشی یا همه ایمانش را از دست بدهد. آنوقت شکل و باطنش عوض میشود.
پنج گروه عامل غفلت مومن هستند
بنابر روایت نبی اکرم صلی الله علیه و آله مؤمن در بین ۵ مانع و غفلت قرار دارد: « اَلْمُؤْمِنُ بَیْنَ خَمْسِ شَدَائِدَ مُؤْمِنٍ یَحْسُدُهُ وَ مُنَافِقٍ یُبْغِضُهُ وَ كَافِرٍ یُقَاتِلُهُ وَ شَیْطَانٍ یُضِلُّهُ وَ نَفْسٍ تُنَازِعُهُ فَبَیْنَ أَنَّ اَلنَّفْسَ عَدُوٌّ مُنَازِعٌ یَجِبُ مُجَاهَدَتُهَا= مؤمن درگیر ۵ مشكل است: مؤمنى كه به او حسد مىورزند؛ منافقى كه با او دشمنی می کند؛ و كافرى كه با او در ستیزد؛ و شیطانى كه او را گمراه مىكند و نفسى كه با او در كشمكش است». هر کسی باید این موانع را در طی مسیر رد کند. پس زحمت زیادی باید بکشد.
1 ـ اولین مشکل مؤمن این است که در بین آدمهای خوب، ولی حسود قرار بگیرد. این مشکل سختی است که مؤمنان به شما حسادت کنند. یعنی بین آدمهای حسودی باشی که از نظر ایمانی، همسنخ تو هستند؛ ولی پیشرفت و موفقیت تو اذیتشان میکند. در اینجا باید بتوانی موضعگیری مناسبی در مقابل حسادت مؤمنین انجام بدهی. تصمیمهای درستی بگیری که حسادت آنها به تو صدمه نزنند.
پس غفلت در اینجا یعنی من حواسم نیست که دشمن من مؤمنینی هستند که حسود هستند. این اولین غفلت است.
دومین غفلت، منافقین هستند. منافقین یعنی کسانی که واقعاً اهل ایمان نیستند؛ اما در لباس مؤمنین، روحانیت، مرجع تقلید و مجتهد، با دشمن ساختوپاخت دارند. منافقین به قول امام (رحمه الله) از کفار بدترند. اینها خیلی وحشتناکند. چون منافق خودش را به رنگ تو درمیآورد و در رنگ تو آسیب میزند.
سومین غفلت، کفار هستند که با ما دشمنی میکنند. یعنی من باید حواسم باشد که کفار با من و کشورم مخالفند و میخواهند ما را نابود کنند.
قرآن میفرماید: «ما یَوَدُّ الَّذِینَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ وَ لاَ الْمُشْرِكِینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْكُمْ مِنْ خَیْرٍ مِنْ رَبِّكُمْ[1]= هرگز کافران اهل کتاب و مشرکان مایل نیستند که بر شما (مسلمین) خیری از جانب خدایتان نازل شود». اصلاً اهل کتاب آنها که مسلمان نیستند (مسیحی یا یهودی هستند) یا مشرکین دوست ندارند به شما هیچ خیری برسد. بنابراین، با شما دشمنی میکنند تا مرز نابودی شما. پس یک آدمی که شعور سیاسی ندارد و اصلاً حواسش نیست که یک دشمن به این بزرگی دارد، دین، کشور، ناموس، منابع اقتصادی، استقلال و شخصیتش را از دست میدهد.
چهارمین عامل غفلت، شیطان است. شیطان هم حملههای چهارگانه دارد: «راست، چپ، عقب، جلو» که مؤمن را گمراه میکند.
پنجمین عامل غفلت، نفس خود مؤمن است. «و نفس ینازعه». این نفس اماره، هوسهای بیقیدوشرط و آرزوهای زیادی دارد. عده زیادی از مؤمنین با همین سفارشهای نفسشان در بخش های «جمادی، گیاهی، حیوانی و عقلی» نابود میشوند.
گاهی یک مؤمن خوب و متدین، یکدفعه کافر میشود. چون نمیتواند جلوی هوسهای مادی اش را بگیرد. یکسره به دنبال تنوعطلبی است.
بهشتی شدن کار سختی است. اینکه حضرت میفرماید که رد شدن یک شتر از سوراخ سوزن راحتتر از رفتن یک ثروتمند به بهشت است. چون ثروتمند باید آنقدر ایمانش زیاد باشد که سوار مال و سفارشهای دائم بخش نفسانیاش در بخش کمالات جمادی باشد. این هم کار راحتی نیست.
دو گروه از عوامل غفلت، کافرین و منافقین بودند. انسان باید در مقابل کفار و منافقین شعور سیاسی و بصیرت داشته باشد. باید بداند با دشمنش چه کار کند و چگونه موضعگیری کند.
نداشتن بصیرت سیاسی دلیل اصلی غیبت و غربت امام زمان ع است
یک عده از آدم ها خوبند. در غلبه بر نفس شان هم بد نیستند. در مبارزه با شیطان هم تا حدودی موفقاند؛ اما در بعضی از جهات ناموفق اند و آن نداشتن بصیرت در مقابل دشمن است. مثلاً شخصی معلم اخلاق یا استاد عرفان یا مرجع تقلید است، اما بصیرت سیاسی ندارد.
در این راستا، امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «مَا بَالُ مَنْ خَالَفَكُمْ أَشَدُّ بَصِیرَةً فِی ضَلَالَتِهِمْ وَ أَبْذَلُ لِمَا فِی أَیْدِیهِمْ مِنْكُمْ ما ذاكَ إلّا أنَّكُم رَكَنتُم إلَى الدُّنیا فَرَضیتُم بِالضَّیمِ وشَحِحتُم عَلَى الحُطامِ وفَرَطتُم فیما فیهِ عِزُّكُم وسَعادَتُكُم لاَ مِنْ رَبِّكُمْ تَسْتَحْیُونَ وَ لاَ أَنْفُسَكُمْ تَنْظُرُونَ وَ أَنْتُمْ فِی كُلِّ یَوْمٍ تُضَامُونَ وَ لاَ تَنْتَبِهُونَ مِنْ رَقْدَتِكُمْ وَ لاَیَنْقَضِی [تَنْقَضِی] فَتْرَتُكُمْ مَا تَرَوْنَ دِینَكُمْ یَبْلَى وَ أَنْتُمْ فِی غَفْلَةِ اَلدُّنْیَا قَالَ اَللَّهُ عَزَّ ذِكْرُهُ: وَ لاتَرْكَنُوا إِلَى اَلَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ اَلنّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اَللّهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ= چه شده است كه مخالفانِ شما در گمراهىِ خویش بیناترند و در آنچه دارند، بخشنده تر از شما هستند؟ این نیست مگر از آن روى كه شما به دنیا تكیه كردید و به بیعدالتی و ستم رضایت دادید و بر كالاى بیارزش دنیا، آزمند شدید و در آنچه سربلندى و خوشبختى شما در آن است، كوتاهى نمودید. نه از پروردگارتان در آنچه به شما فرمان داده است [و آن را به جا نمى آورید]، شرم مى دارید و نه به فكر خویشتن هستید. هر روز با شما بدرفتارى و ستم مى شود؛ ولى شما از خواب [غفلت] خود بیدار نمى شوید و سستى تان به سر نمى آید. آیا به سرزمین تان و دین تان نمى نگرید كه هر روز كهنه مى شود و شما همچنان در غفلت دنیازدگى به سر مى برید؟! خداوند عز و جل مى فرماید: «و به كسانى كه ستم كرده اند متمایل مشوید كه آتش به شما مى رسد و در برابر خدا براى شما دوستانى نخواهد بود و سرانجام یارى نخواهید شد».
این حدیث بیشتر جنبه اجتماعی– سیاسی دارد که البته از بیتقوایی و غفلت های افراد نشأت می گیرد. اگر شما کتابهای پروتکلهای صهیونیستها را مطالعه کنید، میبینید اینها در دشمنی با ما چقدر شب و روز وقت گذاشته اند، چقدر فکر کردند که این ملت را نابود کنند. صدها بنیاد فرهنگی زدند، هزاران نخبه دانشگاهی را جذب کردند که با پولهای کلانشان، ایران و شیعه را چطور نابود کنند؟ چطور میشود به آنها داروهای قلابی و مواد ترا ریخته داد؟ چطور میشود نازایی را در اینها زیاد کرد؟ چه قوانینی بگذاریم که این ملت نابود بشود و در اقتصادشان پیشرفت نکند؟
«مَا بَالُ مَنْ خَالَفَكُمْ أَشَدُّ بَصِیرَةً فِی ضَلَالَتِهِمْ»، مؤمنین اهل بصیرت آنهائی هستند که این تحریمها را به نفع خودشان تمام میکنند. ولی یک عده هم این وسط ایمان شان از بین میرود و آسیب میبینند. چون بصیرت ندارند.
امیرالمؤمنین تأکید می کند که در مقابل دشمن تان بصیرت سیاسی داشته باشید. بفهمید دنیای تان چه خبر است. ولی در کشور ما هم یک عدهای از مردم و یک عده ای هم از مسئولین غفلت میکنند. فکر میکنند یک عده رفتند شهید شدند تا اینها رئیسجمهور، وزیر، وکیل یا نماینده مجلس بشوند. وقت و انرژی، استعداد، بودجه و اقتصاد، شرافت و استقلال کشور را مسخره گرفتند برای اهداف شهوانی خودشان.
«وَ أَبْذَلُ لِمَا فِی أَیْدِیهِمْ مِنْكُمْ» چرا آنها در طراحی باطل بیشتر از شما پول میگذارند و حاضرند برای اهداف شان هزینه کنند؛ ولی ما حاضر نیستیم برای امام زمان مان که تنها و در غربت به سر میبرد، خرج کنیم؟ این غفلت است.
«مَا ذَاكَ إِلَّا أَنَّكُمْ رَكَنْتُمْ إِلَى الدُّنْیَا»، حضرت در اینجا عامل بیبصیرتی را گرایش به دنیاگرایی و دنیاطلبی معرفی می کند.
«فَرَضیتُمْ بِالضَّیْمِ= و به ستم و خواری رضایت دادهاید». واقعاً خیلی از افراد، حتی در مسئولین بالا مقام راضی هستند که دشمنان به ما غلبه کنند.
ما کسانی را داریم از همین خواص که به دشمنان علامت میدادند که تحریم را بیشتر و سختتر کنند. طوری صحبت میکردند تا دشمن بداند نقاط ضعف ما کجاست و همانجا را بیشتر فشار بیاورند. واقعاً خیلی از خواص که در لباس انقلابی و اسلامی هستند، حضور دشمن را بر حکومت مقدمهساز ظهور امام زمان علیه السلام ترجیح میدهند. قبلهشان آنطرفی است.
«وشَحِحتُم عَلَى الحُطامِ وفَرَطتُم فیما فیهِ عِزُّكُم وسَعادَتُكُم= به حطام دنیا حریص گشتهاید و در آنچه مایه عزت، سعادت و قدرت شما در برابر کسی است که بر شما سرکشی و تعدی کرده کوتاهی ورزیدهاید».
«لَا مِنْ رَبِّكُمْ تَسْتَحْیُونَ فِیمَا أَمَرَكُمْ بِهِ= از خدا حیا نمیکنید در دستوراتی که به شما داده، و در انجام وظائف اجتماعی، سیاسی و فردی بیحیا هستید».
«وَ لَا لِأَنْفُسِكُمْ تَنْظُرُونَ= اصلاً فکر خودتان هم نیستید». یعنی شما فکر میکنید اگر دشمنان بیایند و بر شما غلبه کنند، فکر میکنید به خود شما هم رحم میکنند؟ ندیدید با کسانی مثل شما در کشورهای دیگر که همکاری داشتند، چه بلایی سر آنها آوردند؟ ندیدید با دوستانشان چه کار کردند؟ فکر میکنید به نفع شماست؟
«وَ أَنْتُمْ فِی كُلِّ یَوْمٍ تُضَامُونَ وَ لَا تَنْتَبِهُونَ وَ لَاتَنْتَبِهُونَ مِنْ رَقْدَتِكُمْ = شما هر روز مورد تجاوز دشمن قرار میگیرید، با شما بدرفتاری میکنند، به شما ستم میکنند، ولی شما درست نمیشوید و از خواب غفلت بیدار نمیشوید». این مثل همین کاری است که امروز ابرقدرتها با ما میکنند، باز مسئولین ما میروند و چاپلوسی میکنند و به آنها احترام میگذارند.
«وَ لَا یَنْقَضِی فُتُورُكُمْ= سستی و بی تفاوتی شما تمام نمیشود». کتک میخورید و به شما ظلم میشود، باز هرروز شما سستتر و شلتر میشوید.
«أَ مَا تَرَوْنَ إِلَى بِلَادِكُمْ وَ دِینِكُمْ كُلَّ یَوْمٍ یَبْلَى وَ أَنْتُمْ فِی غَفْلَةِ الدُّنْیَا= آیا به سرزمینتان و دینتان نگاه نمیکنید که هر روز کهنهتر و فرسودهتر میشود؟».
در ادامه حضرت میفرمایند: «یَقُولُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَكُمْ وَ لاتَرْكَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ مِنْ أَوْلِیاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ[2]= و (شما مؤمنان) هرگز نباید با ظالمان همدست و دوست و بدانها دلگرم باشید و گرنه آتش (کیفر آنان) در شما هم خواهد گرفت و در آن حال جز خدا هیچ دوستی نخواهید داشت و هرگز کسی یاری شما نخواهد کرد».
«وَ لاتَرْكَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا= به افراد اهل ظلم متمایل نشوید». این چیزی است که ما متأسفانه در تعدادی از مسئولینمان میبینیم. ما مسئولینی داریم که زن و بچهشان در ایران زندگی نمیکنند، نه اینکه رفته درس بخواند، اصلاً در ایران نیستند. خانواده کاملاً آنطرف زندگی میکنند. آن هم با سبک و ارزشهای آنجا. آیا این تمایل به دشمن نیست؟
این آیه قرآن برای امروز ماست که مایل به ظالمین و دشمنان نشویم. هر نکبتی هم که الآن در این کشور نصیبمان میشود، به خاطر بیعرضگی و غفلتهای خودمان است.
پس غفلت در ابعاد سیاسی ـ اجتماعی، در درجه اول برای امام زمان علیه السلام فاجعه درست میکند. غفلت اجتماعی ـ سیاسی امام زمان علیه السلام را 1180 سال آواره کرده و تنها، و طردشده، و آواره قرار داده. کسی که در دل و ذهنش غصه امام زمان را نمیخورد، اصلاً برنامهای در زندگیاش برای حضرت ندارد، چطور میشود گفت او آدم متدین است!؟ درحالی که اصل و محور دین امام زمان علیه السلام است؛ ولی ما از او غافل هستیم. بنابراین، غفلت یعنی اینکه تو از امام زمانت غفلت کنی. بدترین غفلت، غفلت از امام زمان علیه السلام است.
قا/218
جهنم/غفلت از امام زمان
کلیدواژه ها:
آثار استاد