غرفه های بهشتی، مکانی است که بهشتیان در بالانشین بهشت جای دارند

امروز بحثمان درباره اوصاف غرفه‌‌های بهشتی است. خداوند تبارک و تعالی بهشت را به گونه‌‌ای آفریده که قادر به تصورش نیستیم، یعنی نمی‌‌توانیم درک کنیم که آنجا چطور جایی است. ما فقط با توجه به دارایی‌‌های دنیایی‌‌مان می‌‌خواهیم عالمی را درک کنیم که تا به حال آن را ندیده ایم. مثل جنینی که در رحم مادر است. اگر بخواهد با توجه به داده‌‌هایی که از غذا، جا، آرامش، احساس امنیت یا هر چیز دیگری در رحم مادر دارد، دنیا را تصور کند، اصلاً برایش قابل تصور نیست. بهشت هم برای ما همین گونه است. یعنی تا وقتی که در رحم دنیا هستیم، تصورش برای ما امکان‌‌پذیر نیست؛ اما خداوند تبارک و تعالی و معصومین (علیهم السلام) اطلاعات خیلی زیادی به اندازه فهم مان در قرآن دربارۀ بهشت به ما داده اند.

معمولاً به جایی می‌‌گویند غرفه که در یک فضای مسکونی بالاترین جا را دارد. یعنی بالاخانه که عالی‌ترین و بالاترین فضا می باشد.

قرآن در توصیف غرفه های بهشتیان می‌فرماید: «وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفًا تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا نِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ[1]= و آنان که ایمان آوردند و به اعمال صالح پرداختند، البته آنها را به عمارات عالی بهشتی که زیر درختانش نهرها جاری است منزل دهیم که در آن زندگانی ابدی کنند، آنجا پاداش نیکویی برای نیکوکاران عالم است».

«خَالِدِینَ فِیهَا= در آن جاودانه هستند»، یک شرابی است که خدا در جان انسان ریخته است. ما در طول روز به مسئله ابدیت خیلی نیاز داریم که فکر کنیم. اگر مسئله ابدیت از جلوی چشم ما کنار برود، مثل این است که در یک بیابانی ناگهان چراغ تان خاموش شود، انسان گم می‌‌شود و راهش متوقف می‌‌شود.

هر جا در زندگی تان کلافه می‌‌شوید یا کم می‌‌آورید. اعم از کار، جهاد، خانواده و ... اما وقتی که ابدیت یادت می‌‌افتد، تمام خستگی‌‌هایت در می‌‌رود. هر مشکلی، هر سختی در مقابلت کوچک می‌‌شود.

به قدری ابدیت مهم است که خدا حدود 80 بار در قرآن تذکر می‌‌دهد که حواستان باشد، شما جاودانه هستید. عجیب است که شیطان روی این بخش خیلی سرمایه‌‌گذاری می‌‌کند. یعنی تلاش می‌‌کند که مقوله جاودانگی را از ذهن انسان دور نگه دارد. علتش هم این است که ما همیشه در مقابل مشکلات و معضلات، طاعات و عبادات به صورت موقت فکر می‌‌کنیم.

در حالی که قرآن اصرار دارد که همیشه در همه چیز، ابدیت را نگاه کنید. یعنی خودت را به بلندای ابدیت ببینی و عاشق خودت به همین بلندا باشی. براساس این نگاه و این عشق، حالا در زندگی‌‌تان تصمیم بگیرید. انتخاب همسر، شغل، رشته تحصیلی، سبک زندگی، درآمد، مشغله‌‌هایی که می‌‌خواهی برای خودت انتخاب بکنی. اگر این حماقت در ما صورت بگیرد که شیطان بتواند ما را تحمیق کند و ابدیت را از ما بگیرد، بسیاری از تصمیمات مان اشتباه از آب در می آید.

اگر کسی آخرت و ابدیت را باور داشته باشد، آدمی که شخصیت دارد، آدمی که بزرگ است، اینطور نیست که اجازه بدهد هر کس هر چیزی دلش خواست برای او بفرستد و او هم باز کند و ببیند.

تفریح اشکال ندارد. چون مؤمن نیاز به تفریح دارد. تفریح هم سلیقه‌‌ای است. ممکن است تفریح من نگاه کردن به تلویزیون باشد. هیچ اشکالی ندارد. خستگی‌‌ات را می‌‌خواهی در بکنی. می‌‌خواهی غیر از مطالعات مرسوم و معمولت یک موضوع دیگری را مطالعه کنی. مثلاً داستان بخوانی، روزنامه بخوانی، مجله بخوانی، پارک بروی، عیبی ندارد. ولی باید حساب شده و برنامه‌‌ریزی شده باشد و هم‌‌جهت با همه سیر و سلوک زندگی‌ات.

در آیه دیگری در خصوص غرفه های بهشتی قرآن می فرماید: «لَكِنِ الَّذِینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ غُرَفٌ مِنْ فَوْقِهَا وَعْدَاللَّهِ لَا یُخْلِفُ اللَّهُ الْمِیعَادَ[2]= اما آنان که متّقی و خدا ترس شدند، برای آن‌ها کاخ و عمارتهای بالای یکدیگر بنا شده است که در جلو آن عمارات نهرهای آب جاری است، وعده خداست که خدا هرگز وعده خود را خلاف نخواهد کرد».

اگر انسان احساس مالکیت کند نسبت به این بهشت، آن موقع است که نحوه زندگی اش در دنیا زمین تا آسمان فرق می‌‌کند. اگر انسان قول خدا را باور کند که به تو قول دادم اینها مال تو است و برای تو نگه داشته ام، زمین و باغ برایت دارم، قصر برایت ساخته ام، آن هم هر یک دانه‌‌اش به اندازه آسمان و زمین، واقعاً زندگی‌اش زیر و رو می‌‌شود.

بهشتیان، ساکنان غرفه های بهشتی را در بالا مشاهده می کنند

از بیانات مختلف ائمه اطهار (علیهم السلام) در توصیف غرفه های بهشتی احادیثی نقل شده  است. از جمله نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «إِنَّ أَهْلَ الجَنَّةِ یَتَرَاءَوْنَ أَهْلَ الغُرَفِ مِنْ فَوْقِهِمْ، كَمَا یَتَرَاءَوْنَ الكَوْكَبَ الدُّرِّیَّ الغَابِرَ فِی الأُفُقِ، مِنَ المَشْرِقِ أَوِ المَغْرِبِ، لِتَفَاضُلِ مَا بَیْنَهُمْ[3]= اهل بهشت، ساكنان بالاخانه‌ها [ى بهشت‌] را بر فراز خود، مى‌بینند چنان كه شما، ستاره درخشانِ ایستاده در افق مشرق یا مغرب را مى‌بینید، به خاطر تفاوتى كه میان آنان است».

اهل بهشت ساکنان بالاخانه‌‌های بهشت را می‌‌بینند. چون بهشت بالا و پایین دارد. این هم به خاطر درجات و تفاوت افراد است که در قیامت با هم دارند. در دنیا هم همین‌طور است. در دنیا هم بعضی‌ها با هم در یک خانه زندگی می‌‌کنند، یک خواهر و برادر هستند، زن و شوهر هستند، پدر و پسر هستند، پدر و دختر هستند، مادر و پسر هستند، دو تا دوست هستند، سر یک سفره نشسته اند، اما فاصله شخصیتی‌‌شان به اندازه همین فاصله است که یکی شان زمین است و دیگری در آسمانی که مثل ستاره می درخشد.

چه کسانی به غرفه بهشتی ورود پیدا می کنند؟

فرمایش بعدی از امام صادق (علیه‌السّلام) است. ایشان از آباء طاهرینش، از امیرالمؤمنین (علیه السّلام) که ایشان هم از نبی اکرم نقل می کند: ««قالَ رسولُ اللَّهِ (صلى الله علیه و آله): إِنَّ فِی الجَنَّةِ غُرَفاً یُرى ظاهِرُها مِن باطِنِها، وَباطِنُها مِن ظاهِرِها، یَسكُنُها مِن امَّتِی مَن أَطابَ الكَلامَ، وَأَطعَمَ الطَّعامَ، وَأَفشَى السَّلامَ، وَأَدامَ الصِّیامَ، وَصَلَّى بِاللَّیلِ وَالنّاسُ نِیامٌ [4]= پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «در بهشت، بالاخانه‌هایى هست كه بیرون آنها از درونشان، و درونشان از بیرون آنها دیده مى‌شود. بادیه‌نشینى برخاست و گفت: این بالاخانه‌ها، از آنِ چه كسانى است، اى پیامبر خدا؟»

 پیامبر در پاسخ به چند ویژگی از بالانشیان بهشت اشاره کرده و فرمودند:

1. «أَطَابَ الْكَلَامَ» خوب حرف بزنند، سخن خوش بگویند، حرف طیب، کلام طیب از دهان اینها بیرون بیاید؛
2. «أَطْعَمَ الطَّعَامَ»؛ اطعام کنند؛
3. «أَفْشَى السَّلَامَ»؛ سلام را با صدای بلند انجام دهند؛
4. «أَدَامَ الصِّیَامَ»؛ همیشه روزه داشته باشند؛
5. «وَ صَلَّى بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نِیَامٌ»؛ شب هنگام که همه خواب هستند، نماز بخوانند.

حضرت در ادامه فرمودند:

«فقالَ عَلِیٌّ (علیه السلام): یا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَن یُطِیقُ هَذا مِن امَّتِكَ؟ فَقالَ صلى الله علیه و آله: یا عَلِیُّ، أَوَما تَدرِی ما إِطابَةُ الكَلامِ؟ مَن قالَ إِذا أَصبَحَ وَأَمسَى: «سُبحانَ اللَّهِ وَالحَمدُ للَّهِ وَلا إِله إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ أَكبَرُ» عَشرَ مَرّاتٍ. وَإِطعامُ الطَّعامِ نَفَقَةُ الرَّجُلِ عَلى عِیالِهِ وَأَمّا إِدامَةُ الصِّیامِ فَهُوَ أَن یَصُومَ الرَّجُلُ شَهرَ رَمَضانَ وَثَلاثَةَ أَیّامٍ فِی كُلِّ شَهرٍ یُكتَبُ لَهُ صَومَ الدَّهرِ وَأَمّا الصَّلاةُ بِاللَّیلِ وَالنّاسُ نِیامٌ، فَمَن صَلَّى المَغرِبَ وَصَلاةَ العِشاءِ الآخِرَةِ وَصَلاةَ الغَداةِ فِی المَسجِدِ فِی جَماعَةٍ فَكَأَنَّما أَحیا اللَّیلَ كُلَّهُ وَإِفشاءُ السَّلامِ أَن لایَبخَلَ بِالسَّلامِ عَلى أَحَدٍ مِن المُسلِمِینَ[5]= فرمود: «اى على! مگر نمى‌دانى كه سخنِ خوش چیست؟ كسى كه هر صبح و شام، ده مرتبه بگوید: "منزه است خدا و سپاس مخصوص خداست و معبودى جز خداى یكتا نیست. خداوند، بزرگ‌تر است". اطعام كردن، آن است كه مرد، خرجىِ خانواده‌اش را بدهد و پیوسته روزه گرفتن، آن است كه انسان، ماه رمضان و سه روز از هر ماه را روزه بگیرد. اینها برایش [به مثابه‌] روزه مادام العمر، نوشته مى‌شود و امّا نماز گزاردن در شب، هنگامى كه مردمانْ خفته‌اند: كسى كه نماز مغرب و نماز عشا و نماز صبح را در مسجد با جماعت بخواند، چنان است كه تمام شب را به عبادت، گذرانده باشد. سلام كردن بر همگان نیز آن است كه از سلام كردن بر هیچ مسلمانى، دریغ نورزد».

در فرمایش دیگری نیز آمده است:

جابر بن عبدالله می‌گوید: «خَرَجَ عَلَینا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله ذاتَ یَومٍ فَقالَ: أَلا اخبِرُكُم بِغُرَفِ أَهلِ الجَنَّةِ؟ قُلنا: بَلى بِأَبِینا وَأُمِّنا یا رَسُولَ اللَّهِ. قالَ: إِنَّ فِی الجَنَّةِ غُرَفاً مِن أَلوانِ الجَواهِرِ، یُرى ظَاهِرُها مِن باطِنِها وَباطِنُها مِن ظاهِرِها، فِیها مِن النَّعِیمِ وَالثَّوابِ وَالكَرامَةِ ما لا اذُنٌ سَمِعَت وَلا عَینٌ رَأَت. فَقُلنا: بِأَبِینا أَنتَ وَأُمِّنا یا رَسُولَ اللَّهِ، لِمَن تِلكَ؟ فَقالَ: لِمَن أَفشَى السَّلامَ، وَأَدامَ الصِّیامَ، وَأَطعَمَ الطَّعامَ، وَصَلَّى وَالنَّاسُ نِیامٌ. فَقُلتُ: بِأَبِینا أَنتَ وَأُمِّنا یا رَسُولَ اللَّهِ، وَمَن یُطِیقَ ذَلِكَ؟ فَقالَ: مِن أُمَّتِی مَن یُطِیقُ ذَلِكَ، وَسَأُخبِرُكُم عَمَّن یُطِیقُ ذَلِكَ: مَن لَقِیَ أَخاهُ المُسلِمَ فَسَلَّمَ عَلَیهِ فَرَدَّ علیه السلام فَقَد أَفشَى السَّلامَ، وَمَن أَطعَمَ أَهلَهُ وَعِیالَهُ مِن الطَّعامِ حَتَّى یُشبِعَهُم فَقَد أَطعَمَ الطَّعامَ، وَمَن صامَ رَمَضانَ وَمِن كُلِّ شَهرٍ ثَلاثَةَ أَیّامٍ فَقَد أَدامَ الصِّیامَ، وَمَن صَلَّى العِشاءَ الآخِرَةَ وَالغَداةَ فِی جَماعَةٍ فَقَد صَلَّى وَالنَّاسُ نِیامٌ؛ الیَهودُ[1] والنَّصارَى وَالمَجُوسُ[6]= به نقل از جابر بن عبد اللَّه-: روزى پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) به میان ما آمد و فرمود: «آیا شما را از بالاخانه‌هاى بهشتیان، خبر ندهم؟»گفتیم: چرا. پدر و مادرمان به فدایت، اى پیامبر خدا! فرمود: «در بهشت، بالاخانه‌هایى از گوهرهاى رنگارنگ، وجود دارد كه بیرون آنها از درونشان، و درونشان از بیرونشان، دیده مى‌شود و در آنها، چنان نعمت و پاداش و كرامتى است كه هیچ گوشى نشنیده و هیچ چشمى ندیده است».گفتیم: پدر و مادرمان به فدایت، اى پیامبر خدا! اینها براى چه كسانى است؟ فرمود: «براى كسى است كه سلام را انتشار دهد و پیوسته روزه بدارد و اطعام كند و زمانى كه مردم در خواب‌هستند، او به نماز بپردازد».گفتیم: پدر و مادرمان به فدایت، اى پیامبر خدا! چه كسى از پس این كارها بر مى‌آید؟ فرمود: «در میان امّت من، هستند كسانى كه از پس این كارها بر مى‌آیند، و من به شما خبر مى‌دهم كه چه كسى توان آنها را دارد: كسى كه به برادر مسلمانش بر خورَد و به او سلام كند و جواب سلامش را بدهد، سلام را انتشار داده است، و كسى كه خانواده و عائله‌اش را غذا دهد تا جایى كه آنها را سیر گردانَد، اطعام كرده است، و كسى كه رمضان را و سه روز از هر ماه را روزه بگیرد، پیوسته روزه گرفته است، و كسى كه نماز عشا و صبح را با جماعت بخواند، در زمانى كه مردم، [یعنى:] یهود و نصارا و مَجوس، خوابیده‌اند، نماز گزارده است».

اینکه من همیشه به عزیزان تذکر داده ام که سعه عبادتی و حوصله عبادتی‌تان را بالا ببرید. چون یک سرّ و گنجی در آن هست.

کسی که تمرکز دارد، حوصله عبادتی‌اش بیشتر و زیادتر است، یعنی وقتی می‌خواهد پای قرآن و فهم و معرفت و عبادت و نماز بنشیند، آدم باحوصله‌ و با میلی است و پای این کار با رغبت می‌نشیند. می‌خواهد مسجد برود عجله‌ای ندارد، می‌خواهد عبادت کند سر سجاده دائم وسوسه نمی‌شود که زود بلند شود.

کسانی که آنها را در بهشت بالا بالا می‌برند، کسانی بودند که در دنیا عاشق خلوت با خدا و اهل بیت بودند. مثل یک کِش آنها را هر جا رها کنی، می‌دوند به طرف مسجد و حرم. تا رهایشان کنی، به طرف سجاده می‌روند. تا رهایشان کنی، قرآنش را باز می‌کند. تا وقتش خالی می شود، صحیفه را به دست می گیرد و اصلاً همراهش می‌برد.

معلوم است این آدم آدم حسابی است که با اینها رفیق و مونس می‌شود. تا رفیق و مونس شدی، آنها هم بر طبق قاعده رفیق‌بازی و انسی با تو برخورد می‌کنند. این قاعده‌ است.

بهشت/غرفه ها