مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
معروف است كه می گویند «الناسُ عَلی دینِ مُلوكِهم» و رعیت همیشه رنگ و بوی شاهان و رهبران خود را دارا بوده اند، شیعه نیز باید چنین باشد و رنگ و بوی امامان خویش را دارا باشند؛ به گونه ای كه هر كس آنها را مشاهده كند، بر امامان و مربیان آنها تحسین گوید. امام صادق علیه السلام فرمود: «مَعاشِرَ الشیعةِ! كُونوا لَنا زَینا وَلا تَكونوا عَلَینا شَینا، قولوا لِلنّاسِ حُسْنا، واحْفَظوا ألْسِنَتَكُمْ وَكُفُّوها عَنِ الفُضولِ وقَبیحِ القَوْلِ (5) ؛ ای گروه شیعه! زینت ما باشید نه باعث ملامت و سرزنش ما، با مردم نیكو سخن بگویید، و زبانتان را حفظ كنید و آن را از زیاده روی و زشت گویی بازدارید..»
ابی اُسامة بن زید می گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: سلام مرا به هر كس كه پیرو ماست و به گفته های ما گوش می كند، ابلاغ كن و از طرف من بگو: «أوصیكُمْ بِتَقْوی اللّهِ عَزَّوَجَلَّ وَالْوَرَعِ فی دینِكُمْ وَالإجْتِهادِ لِلّهِ وَصِدْقِ الْحَدیث، وأداءِ الأمانَةِ وَطولِ السُّجودِ وَحُسْنِ الجَوارِ... فَإنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ إذا وَرَعَ فی دینِه وَصَدَقَ الْحَدیثَ وَأدّی الأمانَةَ، وَحَسَّنَ خُلْقَهُ مَعَ النّاسِ، قیلَ: هذا جَعْفَری، فَیسُرُّنی ذلك وَیدْخُلُ عَلَی مِنْهُ السُّرورُ، وقیلَ هذا أدَبُ جعفَرٍ علیه السلام وَإذا كانَ عَلی غَیرِ ذلك دَخَلَ عَلَی بَلائُه وَقیلَ هذا أدَبُ جَعْفَرٍ؛ (6) من شما را به تقوای الهی و پرهیزكاری در دینتان، و تلاش و كوشش در راه خدا، و راستگویی و امانت داری، و سجده های طولانی و نیكو همسایه داری و... سفارش می كنم؛ زیرا هر گاه كسی از شما در دینش ورع داشته باشد و راست بگوید و امانت را رد كند و اخلاقش را با مردم نیكو گرداند، مردم می گویند: این «جعفری مذهب» است و این مرا شادمان می سازد و از بابت آن شادمان می شوم و می گویند: این است روش ادب [و تربیت] امام صادق علیه السلام، ولی اگر برخلاف این باشد، گرفتاری آن به من می رسد و گفته می شود كه این هم اثر تربیتی امام صادق علیه السلام!!»
1. تقوا و پاك بودن
امام صادق علیه السلام فرمود: «إنّ أحَقَ النّاسِ بِالوَرَعِ آلُ مُحَمّدٍ وَشیعَتُهُمْ كَی تَقْتَدی الرَّعیةُ بِهِمْ؛ (7)سزاوارترین مردم به ورع [و دوری از حرام] آل محمد علیهم السلام و شیعیان آنان هستند تا سایر مردم نیز به آنان تأسّی نمایند..»
و در جای دیگر فرمود: «كونوا دُعاةً لِلناسِ بِغَیرِ ألْسِنَتِكُمْ لِیرَوا مِنْكُمْ الْوَرَعَ وَالاجْتِهادَ وَالصّلاةَ وَالخَیرَ فَانَّ ذلك داعِیةٌ؛ (8) با رفتارتان دعوت كننده دیگران باشید تا آنان از شما پرهیزكاری و تلاش و نماز و نیكی بینند، كه این بیشتر دیگران را دعوت می كند..»
شیعه باید منشأ خیرات و خوبیها باشد؛ به همین جهت حضرت جعفر بن محمد علیهماالسلام می فرماید: «شیعَتُنا أهْلُ الهُدی وأهْلُ التُّقی وأهْلُ الخَیرِ وَأهْلُ الایمانِ وَأهْلُ الْفَتْحِ وَالظَّفر؛ (9)شیعه ما اهل هدایت و اهل تقوی و اهل نیكی و اهل ایمان و اهل پیروزی و موفقیت اند..»
2. حفظ نماز و اسرار و مواسات
امام صادق علیه السلام فرمود: «إمْتَحِنوا شیعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ؛ عِنْدَ مَواقیتِ الصّلاةِ كَیفَ مُحافِظَتُهُمْ عَلَیها وَعِنْدَ أسْرارِهِمْ كَیفَ حِفْظُهُمْ لَها عَنْ عَدُوِّنا وَإلی أمْوالِهِمْ كَیفَ مُواساتُهُم لاخْوانِهِمْ؛ (10) شیعیان ما را در سه (وقت) امتحان كنید؛ در وقت نماز كه چگونه بر آن محافظت می كنند، در نزد اسرار آنها كه چگونه آن را از دشمنان ما حفظ می كنند و در نزد اموالشان كه چگونه با آن با برادران خویش همدردی می كنند..»
راستی انسان وقتی سفارشات امامان شیعه را در مورد نماز و غیر آن می بیند، احساس غرور و سربلندی می كند؛ ولی وقتی رفتار بعضی از شیعیان را نسبت به نماز و... می بیند، احساس شرمندگی و خجلت می كند.
3. عفت دامن و شكم
از مشكلات جامعه امروزی ما، رواج بی حیایی، چشم چرانی، بی عفّتی، اختلاس، ربا خواری و حرام خوری است. از جامعه شیعی انتظار این است كه دارای عفت و حیا، و گریزان از حرام خواری باشند.
حضرت صادق علیه السلام در این زمینه فرمود: «إنّما شیعَةُ عَلِی مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ وَفَرْجُهُ واشْتَدَّ جِهادُهُ، وَعَمِلَ لِخالِقِه، وَرَجا ثَوابَهُ، وَخافَ عِقابَهُ، فإذا رَأیتَ أولئكَ فَاُولئكَ شیعةُ جَعْفَرٍ؛ (11) همانا شیعه علی كسی است كه عفت شكم و دامن دارد، تلاشش زیاد، و عملش برای خدا باشد، و امید ثواب از او داشته باشد و از عقابش بترسد. پس اگر چنین افرادی را دیدی آنها شیعیان جعفر (امام صادق علیه السلام) می باشند..»
در روایت دیگر فرمود: «وَاللّهِ ما شیعَةُ عَلی إلاّ مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ؛ (12) به خدا سوگند شیعه علی نیست مگر كسی كه عفت شكم دارد..»
4. همرنگی با امامان علیهم السلام
از آثار مهم محبت این است كه محبّ تلاش می كند همرنگ با محبوب گردد. هر محبی تلاش می كند با پیروی از گفتار و رفتار محبوب، دل او را به دست آورد. و شیعه كه ادعای محبت اهل بیت علیهم السلام را دارد، و سنگ آنها را به حق به سینه می زند، باید نهایت تلاش خویش را در همرنگی و اطاعت از آنها به كار برد.
حضرت صادق علیه السلام می فرماید:
«لَوْ كانَ حُبُّكَ صادِقا لاََطَعْتَهُ // إنَّ المُحِبَّ لِمَنْ یحِبُّ مُطیعٌ؛
اگر دوستی تو صادقانه باشد، او را (محبوب و خدا را) اطاعت می كنی [زیرا] هر كس شخصی را دوست می دارد مطیع او خواهد بود..»
حضرت صادق علیه السلام در مورد صفات شیعه فرمود: «لَیسَ مِنْ شیعَتِنا مَنْ قالَ بِلِسانِهِ وَخالَفَنا فی أعْمالِنا وآثارِنا وَلكِنْ شیعَتُنا مَنْ وافَقَنا بِلِسانِهِ وَقَلْبِهِ وَاتّبَعَ آثارَنا وعَمِلَ بَأعْمالِنا أولئكَ شیعَتُنا؛ (13) از شیعیان ما نیست كسی كه به زبان [شیعه بودن را] اظهار كند و در رفتار مخالف ما و رفتار ما باشد. شیعه كسی است كه با زبان و قلبش موافق ما باشد و از آثار ما پیروی نماید و طبق رفتار ما رفتار كند. آنها شیعیان ما هستند..»
و در جای دیگر فرمود: «قَوْمٌ یزْعَمونَ أنّی إمامُهُمْ، وَاللّهِ ما أنَا لَهُمْ بِإمامٍ لَعَنَهُم اللّهُ كُلّّما سَتَرْتُ سِتْرا هَتَكوهُ، أقولُ: كذا وكذا، فَیقولون: اِنّما یعْنی كذا وكذا. اِنَّما أَنَا إمامُ مَنْ أطاعَنی؛ (14) گروهی خیال می كنند كه من امام آنها هستم، به خدا قسم من امام آنها نیستم، نفرین خدا بر آنها باد. [زیرا] هر گاه رازی را پنهان می كنم آنها آشكار می كنند، من می گویم: چنین و چنین است و آنها می گویند چنین و چنان اراده كرده است. همانا من امام كسی هستم كه از من پیروی كند. و همچنین فرمود: «كَذِبَ مَنْ زَعَمَ أنّهُ مِنْ شیعَتِنا وَهُو مُتمسّكٌ بِعُرْوَةِ غَیرِنا؛ (15) دروغ گفته است كسی كه می پندارد از شیعیان ماست ولی چنگ به ریسمان دیگران می زند..»
راستی اگر امام صادق7 رفتارهای برخی از شیعیان را در این زمان می دید چگونه فریادش بلند می شد و از آنها بیزاری می جست؟!!
این نه عشقی است برادر كه به پیشانی ماست // این نه مهری است كه تأیید مسلمانی ماست
داغ یك عمر گناهی است كه پنهان كردیم // سجده بر دوست، نه، سجده بر شیطان كردیم
هر گناهی كرده و گفتیم خدا می بخشد // عذر آورده و گفتیم خدا می بخشد
بخششی هست ولی قهر و عذابی هم هست // ای برادر به خدا روز حسابی هم هست
اینكه از شیعه فقط نام بدانیم بد است // ما نمك گیر چنین لقمه بمانیم بد است
شیعه یعنی كفن سرخ بلا پوشیدن // شیعه یعنی می عشقی ز خدا نوشیدن
5. همدردی با دیگران
برخی افراد در بعضی از عبادات مثل نماز و دعا نمره قابل قبولی دارند، ولی در مسائل مالی و انفاق به دیگران، رفت و آمد و... نقص دارند. این افراد قطعا بدانند كه در شیعه بودن آنان نقص است. شیعه مانند امامان خود اهل انفاق و همدردی با دیگران است، امام صادق علیه السلام در این زمینه می فرماید: «یابْنَ جُنْدَب! إنَّما شیعَتُنا یعْرَفونَ بِخِصالٍ شَتّی: بِالسّخاءِ وَالْبَذْلِ لِلاِْخْوانِ، وَبِأنْ یصَلّوا الْخَمْسِینَ لَیلاً وَنَهارا، شیعَتُنا لا یهِرّونَ هَریرَ الْكَلْب، وَلا یطْمعونَ طَمَعَ الْغُرابِ، وَلایجاوِرون لَنا عَدُوّا، وَلایسْألونَ لَنا مُبْغِضا وَلَو ماتوا جُوعا...؛ (16) ای پسر جُندب! به راستی شیعیان ما با ویژگیهایی شناخته می شوند: با بذل و بخشش به برادران و با گزاردن پنجاه ركعت نماز [واجب و مستحب] در شبانه روز؛ شیعیان ما چون سگ زوزه نمی كشند، و چون كلاغ طمع كار نباشند، با دشمن ما همجوار [و همراه] نشوند، درخواست كمك از كسی كه كینه ما را در دل دارد نكنند، گرچه از گرسنگی بمیرند..»
در روایت دیگری می خوانیم كه وقتی یكی از شیعیان، از گروهی از شیعیان در نزد امام صادق علیه السلام تعریف و تمجید نمود و آنها را پاك و پاكیزه خواند، حضرت فرمود: «كَیفَ عِیادَةُ أغْنیائِهم لِفُقَرائِهم؟ قال: قَلیلَةٌ، قال: وَكَیفَ مُشاهَدَةُ أغْنیائِهِمْ لِفُقَرائِهِم؟ قال: قَلیلَةٌ، قال: فَكَیفَ صِلَةُ أغْنیائِهِمْ لِفُقَرائِهِمْ فی ذاتِ أیدیهِمْ؟ فقال: إنّكَ لَتَذْكُرُ أخْلاقا قَلَّ ما هی عِنْدَنا، قال: فقَالَ: فَكَیفَ تَزْعُمُ هؤلاءِ أنّهُمْ شیعَةٌ؟!؛ (17) عیادت ثروتمندانشان از فقرایشان چگونه است؟ عرض كرد: كم است. فرمود: دیدن (و سر زدن) ثروتمندانشان از فقرای آنها چگونه است؟ عرض كرد: اندك است. فرمود: كمك نمودن ثروتمندانشان نسبت به فقرای آنها چگونه است؟ عرض كرد: شما اخلاقی را بیان می كنید كه نزد ما كم است. فرمود: پس چگونه آنها خود را شیعه می پندارند..»
سایت موعود/اخبار مهدویت و جهان اسلام
کلیدواژه ها:
آثار استاد