شعبان دهلیز ماه رمضان

ماه شعبان المعظم ماه نیایش عارفانه و دانشگاه ترقی و ماه خودسازی و تهذیب و تزکیه نفس است. ماه رجب و شعبان را برای کسب این آمادگی و درک هرچه بیشتر عظمت ماه رمضان قرار داده اند.

ماه شعبان از ایام الله بندگان و مومنان حقیقت جو است. شعبان تنها ماهی است که در آن، شهادت هیچ یک از ائمه معصوم واقع نشده است. ماه سرور اهلبیت علیهم السلام و عاشقان است.

چند نکته

اول: شخصیت های بزرگ و ارزشمند خاندان ایمه اطهار علیهم السلام در این ماه شعبان پای به گیتی گذاشته اند که سبب فخر انسان های ازاده و دوستدارانش تا قیام قیامت می باشند.

دوم: ماه شعبان ماه بسیار شریفی بوده و منسوب به پیامبر اکرم (ص) است. و ماه دعا و مناجات و نیایش بندگان و ماه ورود به ماه مهمانی خدا که همه بندگان به انتظار شهرالله و ضیافه الله نشسته اند. ماه شعبان را ماه خودسازی و تهذیب و تزکیه نفس و پالایش می دانند. تا با قلبی اکنده از مهر و محبت الهی وارد به رمضان گردند. در اینجا برانیم تا جایگاه و عظمت این ماه را به ترسیم بکشیم. و در دریای زلال مناجات شعبانیه به تماشا نشینیم و از رهنمود بزرگان و عارفان در حوزه معرفتی شعبان بهره گیریم. باشد که معرفت خود را افزایش داده و مهم تر انکه مرد عمل باشیم تا نوشتار!.

دعوت به شعبان المعظم

ماه شعبان مقدمه ماه رمضان است و ماه رمضان ماه ضیافت الهی است. و انکه دل خود را از پیش اماده ساخته باشد می تواند بهره ای فراوان از رزق های دنیایی و اخرتی ان برگیرد.

خداوند دگر بار درهای رحمتش را به سوی بندگان گشوده و انها را در قرقگاه زمانی قرار داده که در ان ارض و عرش به هم نزدیک گشته اند. ماه شعبان با همه برکات بی پایانش فرا رسیده است، ماه دعا و عبادت، ماهی که پیغمبر (ص) تا اخر عمر، ان را بزرگ می داشتند و در مقابل ان خضوع می کردند و خود را به صیام و قیام در ماه شعبان عادت داده بودند.

باید از اهل غفلت نباشی

دعا غیر از قرایت و خواندن کلمات و حروف است، تا اینکه بداند چه می گوید؟ و از پروردگار خود چه درخواست می کند؟ در این صورت بر دعا کننده صدق نمی کند که از پروردگار خود فلان چیز را خواسته است بلکه صدق می کند که الفاظی را قرایت کرده و خواننده الفاظ، غیر دعا کننده و خواهنده است. و انچه سبب استغفار و توبه بنده می شود، این است که او به خویشتن و گناهان خویش و کوتاهی هایش اگاه باشد. (امن هو قانت اناء اللیل ساجدا وقایما یحذر الاخره ویرجو رحمه ربه قل هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون انما یتذکر اولوا الالباب) ایا کسی که در ساعات شب به عبادت مشغول است و در حال سجده و قیام، از عذاب اخرت می ترسد و به رحمت پروردگارش امیدوار است؟! بگو: (ایا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند یکسانند؟! تنها خردمندان متذکر می شوند!)[2]

امیرالمومنین علی علیه السلام در مناجات شعبانیه حال چنین بنده ای را به زیبایی به تصویر می کشد؛ انگاه که با حالی پریشان خدای خویش را می خواند: فقد هربت الیک و وقفت بین یدیک مستکینا لک متضرعا همانا به سوی تو گریختم،و در حال درماندگی و زاری در برابرت ایستادم.

و با نظر به اعمال خویش، معبود را عاشقانه صدا می زند؛ و ان ادخلتنی النار اعلمت اهلها انی احبک و اگر مرا وارد دوزخ کنی، فریاد می کشم تو را دوست دارم.

و پس از اعتراف به کوتاهی خویش، نظر به لطف و کرامت پروردگار، تمام بیم اش را به امید و توکل مبدل می سازد؛ ان کانت الخطایا قد اسقطتنی لدیک فاصفح عنی بحسن توکلی خدایا گر خطاهایم مرا از نظرت انداخته، به خاطر حسن اعتمادم بر تو از من چشم پوشی کن.[3]

خداوند متعال در پاسخ بنده اش در قران کریم می فرماید: امن یجیب المضطر اذا دعاه ویکشف السوء ایا[کیست] ان کس که درمانده را چون وی را بخواند اجابت می کند و گرفتاری را برطرف می گرداند.[4] و فرموده است: ادعونی استجب لکم مرا بخوانید تا برای شما اجابت کنم.[5]

شعبان دریای رحمت واسعه

دوستان ماه رجب رفت! چه کار کردید در این ماه، ایا شما ناراحتید که ماه رجب از دست رفت؟! رجب ماه خدا بود، ماه استغفار بود. تعبیراتی که در روایات داشت ماه رجب را اصب می گویند چون رحمت و مغفرت الهی بر امت ریزش می کند. ایا از این باران رحمت به دل شما هم رسید این را احساس می کنید. ایا خودمان را در این معرض قرار دادیم؟!

واقعا بنشینیم فکر کنیم به موقعیت زمانی و مکانی که از دست رفت... به ماه شعبان وارد شدیم و این هم یکی از موقعیت هاست. حزن نسبت به گذشته، باید نقش سازندگی داشته باشد نسبت به اینده.

و اینک ماه شعبان فرا رسیده است. ماه، ماه استغفار است. ماه پیغمبر اکرم (ص) است. در روایات داریم که حضرت فرمودند: (الا ان شعبان شهری فرحم الله من اعاننی علی شهری)، ماه شعبان ماه من است؛ خداوند کسی را که در این ماه به من کمک کند، رحمت کند!. در این ماه هم بسیار راجع به استغفار سفارش شده است اگر کسی واقعا دلش تکان خورده باشد و واقعا از نظر دل و قلبش محزون باشد، اندوهگین باشد، نسبت به گذشته از دست رفته اش، در صدد جبران است.

پیغمبر رحمه للعالمین است، ماه هم، ماه پیغمبر است؛ حال او می خواهد بندگان را شستشو داده و وارد دریای رحمت کند، پس از ما می خواهد که با استغفار و توبه، به او کمک کنیم.[6]

و هر کس که منزلت این دعوت بزرگ را بشناسد، به ناچار اهتمام به خرج می دهد، تا مگر مشمول ان شده، در ان داخل شود و همچنین امیرالمومنین علی علیه السلام فرمود: از ان زمان که شنیدم منادی رسول خدا صلی الله علیه و اله ندا می داد، روزه ماه شعبان از من فوت نشد پس اگر خدا بخواهد پس از این نیز روزه شعبان از من فوت نخواهد شد، تا زمانی که زنده ام. این در خصوص روزه وارد شده است و بر این قیاس کن، یاری رسول خدا صلی الله علیه و اله را از جهت های دیگری مانند نماز، صدقه، دعا و دیگر راه های خیر و نیکی.[7]

مردم ارزش نعمت مناجات با خدا را نمی دانند

البته بیشتر مردم ارزش نعمت مناجات با خداوند متعال را نمی دانند! و به درستی که منشا این مناجات ها، علوم و معارف ارزشمندی است که کسی بر مقام و حدود و دایره ان اگاهی نخواهد یافت، جز اهل ان و انان اولیای خداوند هستند، کسانی که از راه (کشف) و (شهود) به ان دست یافته اند. و رسیدن به حقیقت این مکاشفه ها به درستی که از بزرگ ترین نعمت های اخروی است که هیچ یک از نعمت های دنیوی را نمی توان با ان مقایسه کرد و اشارت صادق ال محمد صلی الله علیه و اله به همین است، انجا که می فرماید:

به درستی که اگر همه مردم، انچه را که در فضیلت معرفت خداوندی وجود دارد، می دانستند، چشم های خود را به انچه دشمنان، از تمتعات زندگی دنیوی از انها بهره می برند، باز نمی کردند، و دنیای انها، در نزد اینان از انچه در زیر پاهای خود لگد می کنند (شن و گل) پست تر می شد و به معرفت خداوندی متنعم شده و لذت می بردند، مانند کسی که در باغ های بهشت همواره با اولیای خداوندی همنشین باشد.[8] در این میان برای توجه و کسب فضایل بیشتر اعمالی نیز برای این ماه مطرح گردیده است. امید انکه از مناجات کنندگان باشیم.

دعاهای ماه شعبان راه رسیدن به طریقت پیامبر

دعاهای ماه شعبان مدرسه انسان سازی، شناخت و راه رسیدن به طریقت پیامبر(ص) است.

ماه شعبان ماه خودسازی و ماه پیامبر (ص) است. قران کریم، پیامبر (ص) را اسوه حسنه و الگوی معرفتی و اخلاقی برای امت اسلام قرار داده تا جایی که خود قران هم بر اهمیت الگوگیری از رسول خاتم (ص) تاکید می کند. شخصیت پیامبر اسلام ان قدر در قران اهمیت دارد که خدای متعال حتی به فرشتگان هم خطاب می کند بر محمد (ص) درود و تهنیت بفرستید؛ زیرا پیامبر (ص) شخصیت بزرگ اسلام است و حق زیادی بر امت اسلام دارند.

صلوات هایی که در حق پیامبر (ص) در ایام شعبانیه امده است را محترم بشمارید و چون پیامبر (ص) تا زنده بود اهل تهجد، نماز شب، عبادت، بندگی و خدمت به جامعه و اسلام بودند. نمازهای پیامبر (ص) فواید زیادی برای امت اسلام خواهد داشت. یکی از فواید ان شفیع و طریق راه قرار دادن پیامبر (ص) است، باید از خدا بخواهیم رسولش را شفیع و طریق راه برای سعادت انسان ها قرار دهد. انسان ها باید تلاش کنند تا از طریق معرفت شناسی و از راه و روش پیامبر (ص) به سعادت برسند، این مسیر و طریق قرار دادن، هیچ گونه مزاحمتی نخواهد داشت، چون وسیع است.

خدا راه و روش و سبک زندگی رسول خاتم (ص) را طریق و صراط مستقیم و الی الله برای انسان ها قرار داده تا انسان ها از این دشت باز و بدون هیچ گونه مزاحمتی بهره ببرند و به نهایت درجه کمال برسند. دعاهای ماه شعبان مدرسه انسان سازی، شناخت و راه رسیدن به طریقت پیامبر (ص) است و خوشا به حال انهایی که از این ظرفیت استفاده می کنند و خود را به طریقت و راه و روش پیامبر (ص) نزدیک می کنند. باید در این ماه شعبان که ماه رسول خاتم (ص) است، از خدا بخواهیم تا همانند امام حسین علیه السلام دارای همت و اراده قوی باشیم، اگر کسی وارد دانشگاه شد، باید تلاش او این باشد که به نهایت درجه علمی یعنی متخصص در ان رشته خاص بشود، این همان همت بلند است.

امام حسین علیه السلام همت بلند داشتند یعنی کاری انجام دادند که تا الان مانند ان را کسی انجام نداده و خدا هم همت های ضعیف را دوست ندارد. باید در این ماه از خدا بخواهیم رحمت و موهبت خود را به ما عطا کند و تا زمانی که در دنیا هستیم، باید سعی کنیم از دایره رحمت الهی خارج نشویم هم چنانکه بسیاری از شخصیت ها و صاحبان اهل معرفت این گونه بوده اند.[9]

پی نوشت ها:

[1] بیانات مقام معظم رهبری  13 / 3 / 1378

[2] زمر/ ایه ۹

[3] فرازهایی از مناجات شعبانیه

[4] نمل - ایه ۶۲

[5] غافر - ایه ۶۰

[6] توصیه های ایت الله اقا مجتبی تهرانی در ماه شعبان

[7] رهنمودهای میرزا جواد اقا ملکی تبریزی در مراقبت از ماه شعبان

[8] رهنمودهای میرزا جواد اقا ملکی تبریزی در مراقبت از ماه شعبان

[9] بیانات ایت الله جوادی املی در درس اخلاق