شب قدر به مثابه ی «بقیة العمر» و زنده کننده همه ی عمر است

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله :«بَقِیَّةُ العُمرِ لا قِیمَةَ لَهُ، یُدرَکُ بِها ما قَد فاتَ و یُحیی بِها ما مات= بقیه عمر آنقدر ارزشمند است که نمی شود برای آن قیمت گذاری کرد. زیرا بوسیله آن، آنچه که از انسان فوت شده را می توان جبران کرد». شب قدر به منزله ی بقیه ی عمرست که می تواند جبران کننده ی همه عمر انسان باشد.

درست است که شعله جهنم یک بار به خاطر گناه به ما رسید و ما را سوزاند. اما بالاخره پل یکی است و بر روی دره جهنم است و فقط باید از روی این پل رد بشویم تا به بهشت برسیم. از این رو باید مراقب باشیم تا نا امیدی، سستی، تنبلی، به ما ضربه می زند.

این روایت نبی اکرم (صلی الله علیه و‌آله و سلم) مژده بزرگی است برای کسی که دست از گناه بر می دارد و توبه می کند: «مَن اَحسَنَ فِیما بَقِیَ مِن عُمرِهِ لَم یُواخَذ بِما مَضی مِن ذَنبِه وَ مَن اَساءَ فِیما بَقِیَ مِن عُمرِهِ اُخِذَ بِالاَوَّلِ وّ الآخِر= هر کس مابقی عمرش را درست عمل کند، به گذشته اش مواخذه نمی شود. اما کسی که بقیه عمرش را هم به گناه بگذراند،از اول تا آخر عمرش را مواخذه می شود». چون وقتی یک نفر می آید با شما آشتی می کند، دیگر چیزهای گذشته را تکرار نمی کنید. اما وقتی با شما آشتی کرد، بنای یک دوستی جدید را می گذارید.

برای کنترل قلب و فکر باید تمرین کنیم و سعی کنیم از این طریق گناه نکنیم. اگر کسی  فکرش آلوده شده است، از رحمت خداوند نباید ناامید شود. ناامیدی آفتی است که مانع رسیدن به سعادت می شود. باید مستقیم بود و به خاطر خدا استقامت کرد، راه مستقیم و صراط خداوند یکی است. قرآن می فرماید این صراط مستقیم از جهنم می گذرد. یعنی آتش آن را در برگرفته است. زیر، پهلو، بالا و پائین؛ وقتی ما در روی صراط مستقیم هستیم که زیر آن لهیب آتش جهنم زبانه می کشد. اگر با گناهی روی صراط بلغزیم و در شرف سقوط باشیم، هر طوری شده  حتی شده به مویی هم بند باشیم، خود را بالا می کشیم تا دوباره روی صراط برگردیم. چون غیر از این، راهی جز سقوط در جهنم نداریم. قرآن، از راههای باطل با تعبیر «سُبُل» یاد می کند. ولی راه خدا و راه مستقیمم را «سبیل الله» می گوید، نه سُبُل الله.

اگر دیدنی ها و شنیدنی ها را قشنگ و نورانی کنیم، انسان هم نورانی و با نشاط شده وارد یک وادی امن می شود. برای همین است که افراد متدین، خوب، حزب اللهی، مخصوصا آن قدیمی ها را اگر دیده باشید، همه شادند. چون روح شان را آلوده نکرده اند. اما کسی که روحش را آلوده کرده باشد، برخلاف ظاهر شاد و لبخندش، درونی پر از افسردگی و اضطراب و شر دارد.

 خداوند تبارک و تعالی می فرماید بنده من وقتی توبه می کند من آنقدر خوشحال می شوم، حالت خوشحالی من مثل کسی است که در یک بیابان بی آب و علف، غذا و آب خودش را گم کرده و در شرف مرگ باشد؛ بعد یکدفعه چشمش به آب و نانش بخورد، چقدر خوشحال می شود. من هم همانقدر خوشحال می شوم. بیشتر از آن حد خوشحال می شوم. خدا گذشته را می بخشد. پس شب قدر را دریابیم، فرصتی که خداوند انتظار ما را می کشد.

«لا تَقنُطُوا مِن رَحمَةِ اللهِ اِنَّ اللهَ یَغفِرُ الذُنُوبَ جَمِیعا =از رحمت خدا ناامید نشوید که خداوند همه گناهان را می بخشد.» به شرطی که انسان تصمیم بگیرد که خوب و با خدا باشد. با خدا آشتی بکند. چه خدایی از خدای ما بهتر است؟ انسان اگر در مقابل خدا تسلیم نباشد، باید این طوق ذلت و اطاعت را نسبت به هزاران کس و عامل دیگر، به گردنش بیاندازد. اما کسی که بنده خداست، آزاد است، اسیر نیست. هیچ چیز نمی تواند دل او را ببرد.

«وَ مَن اَساءَ فِیما بَقِیَ مِن عُمرِهِ اُخِذَ بِالاَوَّلِ وّ الآخِر= اگر کسی بخواهد ادامه عمرش را به تباهی بگذراند، نسبت به گناهان قبل و بعدش مؤاخذه می شود.»

جهنم هرکس، رفتار و اعمال اوست

هیچکس نباید بیرون از وجود خودش به دنبال جهنم بگردد. زیرا جهنم هرکس اعمال و رفتار خودش است. جهنم برای کسی که جهنم ندارد، معنا ندارد. قرآن می فرماید یک عده که در روز قیامت می خواهند به بهشت بروند، در یک چشم به هم زدن به بهشت می رسند. یعنی شروع به حرکت همان، و رسیدن به بهشت همان. بعد می گویند: خدایا... «جُزنا وَ هِیَ خامِدَة= ما از جهنم عبور کردیم، اما خاموش بود. یعنی جهنمی در کار نبود.خبری از صراط از مو باریکتر و از شمشیر تیزتر نبود. این شخص جهنمش را در دنیا خوب طی کرده است.

وقتی می گویند معنویت را در نظر بگیرید یعنی چه؟ یعنی اینکه انتخاب های شما طوری باشد که به ابدیت شما هیچ لطمه ای نزند. توجه به معنویت، هیچ منافاتی با داشتن مادیات در زندگی ندارد. دارایی و مال، چیز بدی نیست، اما برای آدم باتقوا. فرمود:«نِعمَ العُون اَلغِنا عَلَی التَّقوی= چه یار خوبیست مال برای تقوای انسان.»

اگر دقت کنیم و بفهمیم که واردات ما چه چیزهایی است و چشم های ما چه چیزهایی را می بیند؛ گوش های ما چه چیزهایی را می شنود؛ لب ما چه چیزهایی می گوید؛ فکرمان ما را به کجا می کشاند؛ می توانیم بفهمیم که ما چه کاره ایم. پس جهنم خارج از وجود ما نیست.

توبه- بهشت و جهنم