شاخصه های اخلاقی امام رضا (علیه السلام) از منظر روایت

با توجه به اینکه امامان و رهبران دینی در جامعه بشری، از نظر علم و عمل اسوه هستند، لذا، مسائل مطرح شده در باره آن بزرگواران از نظر جنبه‌های اخلاقی هدایت گر بوده و می‌تواند به عنوان نمونه کامل همه ارزش‌های انسانی و سرشت عالی اخلاق و فضایل انسانی ارائه شود، چرا که عرضه نمونه، برترین وسیله برای ترتیب و اصلاح بشر در همه ابعاد اخلاقی می‌باشد.
معصوم(ع) اسوه و نمونه کامل همه نیکی‌هاست که در دل های مردم اثر می‌گذارد و سیره ایشان سیره تربیت عملی انسان است. امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) که یکی از معصومین و امام هشتم شیعیان می‌باشد، شاخصی از شاخصه‌های هدایت و رستگاری است که زندگی و سیره پربارش راهنما بوده و نمونه برجسته در اخلاق و رفتار محسوب می‌شود: لذا، در این روایت، سعی شده، فرازهایی از اخلاق فردی و اجتماعی این امام همام ذکر شود.

«عن إبراهیم بن العبّاس: مارَأَیتُ أبَا الحَسَنِ الرِّضا علیه السلام جَفا أحَدا بِكَلِمَةٍ قَطُّ، ولا رَأَیتُهُ قَطَعَ عَلى أحَدٍ كَلامَهُ حَتّى یَفرُغَ مِنهُ، وما رَدَّ أحَدا عَن حاجَةٍ یَقدِرُ عَلَیها، ولا مَدَّ رِجلَهُ بَینَ یَدَی جَلیسٍ لَهُ قَطُّ، ولَا اتَّكَأَ بَینَ یَدَی جَلیسٍ لَهُ قَطُّ، ولا رَأَیتُهُ شَتَمَ أحَدا مِن مَوالیهِ ومَمالیكِهِ قَطُّ، ولا رَأَیتُهُ تَفَلَ، ولا رَأَیتُهُ یُقَهقِهُ فی ضِحكِهِ قَطُّ، بَل كانَ ضِحكُهُ التَّبَسُّمَ. وكانَ إذا خَلا ونَصَبَ مائِدَتَهُ أجلَسَ مَعَهُ عَلى مائِدَتِهِ مَمالیكَهُ ومَوالِیَهُ حَتَّى البَوّابَ و السّائِسَ. وكانَ علیه السلام قَلیلَ النَّومِ بِاللَّیلِ كَثیرَ السَّهَرِ، یُحیی أكثَرَ لَیالیهِ مِن أوَّلِها إلَى الصُّبحِ، وكانَ كَثیرَ الصِّیامِ، فَلا یَفوتُهُ صِیامُ ثَلاثَةِ أیّامٍ فِی الشَّهرِ، ویَقولُ: ذلِكَ صَومُ الدَّهرِ. وكانَ علیه السلام كَثیرَ المَعروفِ وَالصَّدَقَةِ فِی السِّرِّ، وأكثَرُ ذلِكَ یَكونُ مِنهُ فِی اللَّیالی المُظلِمَةِ، فَمَن زَعَمَ أنَّهُ رَأى مِثلَهُ فی فَضلِهِ فَلا تُصَدِّق».

از ابراهیم بن عبّاس نقل شده، که گفته است:

* هرگز ندیدم كه امام رضا علیه السلام با سخنى بر كسى درشتى كند

* ندیدم كه سخن كسى را قطع كند تا وقتى كه گوینده از كلام، فارغ گردد

* هیچ كس را در نیازى كه توان بر آوردنش را داشت ، پس نمى زد و هرگز در حضور كسى، پاى خود را دراز نمى كرد و در برابر هم نشینش تكیه نمى داد

* ندیدم كه به یكى از وابستگان یا غلامانش دشنام دهد.

* ندیدم كه آب دهان بیندازد.

*هرگز ندیدم كه در خنده خود، قهقهه كند و خنده اش لبخندى بیش نبود.

* هر گاه تنها مى شد و سفره گسترده مى گشت، وابستگان و غلامان، حتّى دربان و مهترِ اسبان را نیز بر سر سفره مى نشاند.

* در شب، كم خواب و بیدارى اش فراوان بود. بیشتر شب ها را تا صبح، زنده مى داشت و فراوان روزه مى گرفت و در سه روز از ماه، روزه را از دست نمى داد و مى فرمود: «این، روزه روزگار است» .

* فراوان احسان مى كرد و پنهانى صدقه مى داد و بیشتر آن در شب هاى تاریك بود.

* هر كه گمان كرد نظیر ایشان را در فضیلت دیده است، باور مكن. (1)

پی نوشت:

1- شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 184، ح7.

کلیدواژه ها: امام رضا، ، اخلاق، ، شاخصه، ، منتظران منجی ، استاد شجاعی ، شهادت امام هشتم ،

کلانتری (کاربر مهمان)

من آهویی افتاده در دام رضایم شادم که هر دم ذاکر نام رضایم من خاک پایش را به چشمم سرمه کردم بوسیدم آنجا را و حج عمره کردم آنجا نمایشگاه الطاف الهیست آنجا علی موسی الرضا کارش خداییست الهم الرزقنا توفیق الزیارت امام الرئوف یابن الزهرا