مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
در شب قدر فقط مؤمن است که بهترین تقدیر را خواهد داشت. چون از روح انسانی برخوردار است.
قرآن کریم در مورد تقسیم بندی انسان براساس بخش اصلی وجودش، آیاتی را بیان می کند که ۶ نوع «قدر و اندازه» را می توان در آن ها به دست آورد:
۱- بعضی از انسانها اندازه و قدرشان به اندازه سنگهاست
در سوره بقره آیه 74 میفرماید: «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَهِیَ كَالْحِجارَةِ= سپس دلهای شما بعد از این جریان سخت شد، همچون سنگ». یعنی دل بعضی از شما که شخصیت اصلی انسان است، به جای اینکه به دنبال الله باشد، به اندازه جمادات ارزش دارد. اینجاست که انسان قیمتش مثل سنگ می شود.یعنی شخصیتش بیشتر از یک سنگ نیست.
۲- بعضی از انسان ها اندازه و قدرشان از سنگ هم پایینتر است
می فرماید:«أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً= یا سختتر». چون سنگ خواصی دارد که دل انسان ندارد. سنگ آنقدر نرم است که آب از آن بیرون میآید. «وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ= چرا كه پارهای از سنگها می شكافد و از آن نهرها جاری می شود». یعنی سنگ آنقدر نرم است که باز میشود و از دل آن نهر بیرون میآید و به آب اجازه میدهد که رد بشود. اما دل بعضیها قساوتی دارد که به راحتی به اشک و توبه نمی افتند. پس یکی از تقدیراتی که باید در این شبها بخواهیم این است : خدایا دل ما را نرم کن تا از سنگدلی و سخت دلی در بیاییم.
۳- گروهی اندازه و قدرشان به اندازه چهارپایان است
گروهی که زندگی حیوانی دارند:«أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ=بعضیها مثل چهارپایان هستند»، یعنی در حد کمالات حیوانی زندگی می کنند.
۴- برخی از انسان ها قدرشان پائین تر از حیوان است
گروهی هم بدتر از حیوان هستند. «بَلْ هُمْ أَضَلُّ»؛ چون حیوانات ویژگی های خوبی دارند. عبادتهایشان، کارهایشان همه چیزشان به موقع است؛ حتی تعهد و مسئولیت خانوادگی دارند.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود:«رُبَّ مَرکوبٍ خَیرٌ مِن راکِبِه لأنَهُ اَکثَرُ ذِکرَ منه= چه بسیار مرکبهایی که از صاحبانشان بهتر هستند؛ چون ذکرشان بیشتر از صاحبشان است». یعنی حتی حیوانات نماز دارند و آن را تأخیر نمی اندازند برعکس آنها انسان که یا نمی خواند یا اگر بخواند با تأخیر است.
۵- بعضی از انسان ها، قدرشان شیطانی است
می فرماید: «شَیاطِینَ الْإِنْسِ= بعضی ها شخصیتا شیطان هستند». یعنی مثل شیطان هستند؛ حتی مثل حیوانات هم نیستند، مثل شیطان هستند. چون ظاهرش، پوشش، لباس، شخصیت، منش، فرهنگ زندگی، محتوای خانه اش و همه امور زندگیش به گناه نزدیک تر و همه اش شیطانی است.
۶- بعضی از انسان ها، قدرشان انسانی است
از بین همه آدمهایی که یا سنگند یا کمتر از سنگ؛ یا حیوانند یا کمتر از حیوان و یا شیطان اند، استثنائاً عده ای هم انسان هستند. «وَ الْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ* إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا و عَمِلُوا الصالحات»، همه آدمها خسارت میدهند، یعنی اصل سرمایه را از دست میدهند.اصل سرمایه همان از دست دادن انسانیت است. پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: مسلمانها روز قیامت به صورت ده حیوان و موجودات دیگر محشور میشوند، یعنی دچار خسران بودند و نتوانستند در تقدیرات شب قدر، آدمیت را از امام زمان (علیهالسلام) بگیرند و استثنائاً یک عده هستند که واقعاً آدمند.
ایمان یعنی دل ما به ارزشهای انسانی مطمئن شود و امنیت پیدا کند؛ یعنی دل ما به ماورای دنیا خوش باشد و ماورای دنیا بتواند به آنها قدرت و شادی بدهد.
مؤمن همه قیمتها را از بالا دریافت میکند. اصلاً از پایین چیزی نمیگیرد؛ گدای پایین و سبک زندگی پایینها نیست. ۵ قدری که بیان شد، چیزهایی است که ما نباید امضاء کنیم و در این چند شب به دست امام زمان بدهیم، این جور زندگیها به درد نمی خورد. ما باید فقط در شأن انسانی قدر خود را تعیین کنیم.
کلیدواژه ها:
آثار استاد