درشب قدر، قدرمان را به نشان آدمیت بخواهیم

قرآن کریم در زمینه تقسیم بندی انسان براساس بخش اصلی وجودش، آیاتی را بیان می کند که شش «قدر و اندازه» را می توان در آن ها بدست آورد:

۱- بعضی از انسان‌ها اندازه­ و قدرشان به اندازه سنگ‌هاست

در سوره بقره آیه 74 می‌فرماید: «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِكَ فَهِیَ كَالْحِجارَةِ؛ سپس دل‌های شما بعد از این جریان سخت شد، همچون سنگ». یعنی دل بعضی از شما که شخصیت اصلی انسان است، به جای اینکه به دنبال الله باشد، به اندازه جمادات ارزش دارد. اینجاست که انسان قیمتش مثل سنگ می شود.یعنی شخصیتش بیشتر از یک سنگ نیست.

۲- بعضی از انسان ها اندازه و قدرشان از سنگ هم پایین تر است

بعد می فرماید:«أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً= یا سخت‌تر». چون سنگ خواصی دارد که دل‌انسان ندارد.سنگ آنقدر نرم است که آب از آن بیرون می‌آید. «وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ= چرا كه پاره‏ای از سنگ‌ها می‏ شكافد و از آن نهرها جاری می ‏شود». یعنی سنگ آنقدر نرم است که باز می‌شود و از دل‌آن  نهر بیرون می‌آید و به آب اجازه می‌دهد که رد بشود. اما دل بعضی‌ها قساوتی دارد که به راحتی به اشک و توبه نمی افتند.پس یکی از تقدیراتی که باید در این شب‌ها بخواهیم این است: خدایا دل ما را نرم کن تا ازسنگدلی و سخت دلی در بیاییم.

۳- گروهی اندازه­ و قدرشان به اندازه چهارپایان است

گروهی که زندگی حیوانی دارند:«أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ=بعضی‌ها مثل چهارپایان هستند»، یعنیدر حد کمالات

حیوانی زندگی می کنند.

۴- برخی از انسان ها قدرشان پائین تر از حیوان است

گروهی هم بدتر از حیوان هستند. «بَلْ هُمْ أَضَلُّ»؛چون حیوانات ویژگی های خوبی دارند. عبادتهایشان، کارهایشان همه چیزشان به موقع است؛ حتی تعهد و مسئولیت خانوادگی دارند.

پیامبر(صل الله علیه و آله) فرمودند: «رُبَّ مَرکوبٍ خَیرٌ مِن راکِبِه لأنَهُ اَکثَرُ ذِکرَ منه=چه بسیار مرکب‌هایی که از صاحبانشان بهتر هستند؛ چون ذکرشان بیشتر از صاحبشان است». یعنی حتی حیوانات نماز دارند و آن را تأخیر نمی اندازند برعکس آنها انسان که یا نمی خواند یا اگر بخواند با تأخیر است.

۵- بعضی از انسان ها، قدرشان شیطانی است

در ادامه آیه می فرماید: «شَیاطِینَ الْإِنْسِ= بعضیها شخصیتا شیطان هستند»؛ یعنی مثل شیطان می‌مانند؛ حتی مثل حیوانات هم نیستند، مثل شیطان هستند.چون ظاهرش، پوشش، لباس، شخصیت، منش، فرهنگ زندگی­، محتوای خانه ­اش و ... همه به گناه نزدیک ترند و همه ­اش شیطانی است.

۶- بعضی از انسان ها، قدرشان انسانی است

از بین همه آدم‌هایی که یا سنگند یا کمتر از سنگ؛ یا حیوانند یا کمتر از حیوان و یا شیطان اند،استثنائاً عده­ ای هم انسان هستند.«وَ الْعَصْرِ* إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ* إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا و عَمِلُوا الصالحات»، همه آدم‌ها خسارت می‌دهند، یعنی اصل سرمایه را از دست می‌دهند.اصل سرمایه همان از دست دادن انسانیت است. پیامبرص فرمود: مسلمان‌ها روز قیامت به صورت ده حیوان و موجودات دیگر محشور می‌شوند،یعنی دچار خسران بودند و نتوانستند در تقدیرات شب‌ قدر، آدمیت را از امام زمان (علیه‌السلام) بگیرندو استثنائاً یک عده هستند که واقعاً آدمند.

ایمان یعنی دل ما به ارزش های انسانی مطمئن شود و امنیت پیدا کند؛ یعنی دل ما به ماوراء دنیا خوش باشد و ماوراء دنیا بتواند به آن قدرت و شادی بدهد.

مؤمن همه قیمت‌ها را از بالا دریافت می‌کند. اصلاً از پایین چیزی نمی‌گیرد؛ گدای پایین و سبک زندگی پایین‌ها نیست.پنج قدری که بیان شد، چیزهایی است که ما نباید امضاء کنیم و در این چند شب به دست امام زمان (علیه السلام) بدهیم، این جور زندگی‌ها به درد نمی خورد.

برگرفته از سلسله مباحث نقش انسان در تقدیرات شب قدر