مؤسسه فرهنگی هنری خیریه
از جمله درسهایی که از موضوع سحر و جادو و داستان حضرت سلیمان می گیریم، این است که در بحث «روانشناسی و فطرت و طبیعت» از آن استفداه کرده و درک می کنیم که «اگر ثروت دردست آدم نالایق باشد، موجب طبیعت گرایی او می شود.
حضرت سلیمان علیه السلام به ما می آموزد که در سیر تربیت و تغذیه، باید جلوی سوء استفاده ها را گرفت؛ یعنی نباید اینطوری باشد که خوراک های طبیعی به اندازه ای در دسترس شخص باشد که طغیان کند. زیرا انسان وقتی که احساس غنی بودن می کند، طغیان می کند؛ « إِنَّ الْإِنْسَانَ لَیَطْغَى؛ أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى = حقا كه انسان همین که خود را بی نیاز بپندارد، سركشى مى كند.(علق ۶)» برای همین است که معصوم ع می فرماید: المال مادةٌ الشهوات= مال و ثروت ماده ی شهوت رانی است».
بنابراین، تمام شهوات رانی هایی که انسان دچارش می شود و او را طبیعت گرا می کند، از مال و ثروت است. خداوند تبارک و تعالی چون خیر بندگانش را می خواهد، اجازه نمی دهد خیلی از بندگانش به وضع مالی خوبی برسند؛ برای همین است که آنان را از افتادن به مهلکه ی مال و ثروت نجات می دهد؛ بعضی هاشان را بیمار می کند، چون اگر سالم باشند منحرف می شوند؛ بعضی ها را فقیر می کند؛ چون اگر ثروتمند باشند، خیلی خوب رشد معنوی نمی کنند.
اساسا سیاست هایی در اسلام گذاشته شده که انسان دائما تعدیل می شود. مثل خمس، زکات و انفاق های مختلف که انسان در ثروت و طبیعت گرایی تعدیل بشود؛ این ها برای این است که خداوند بنده اش را می شناسد و می داند که اگر ثروتمند بشود، طغیان می کند. این خصوصیت مال و ثروت است؛ یعنی وقتی می آید سراغ آدم، آدم با این مال و ثروت، به جای معنویت ها، طبیعتش را گردن کلفت تر می کند؛ یعنی وقتی فرض بفرمایید زمانی که ۱۰۰ متر خانه برایش بس بود، وقتی ثروتمند باشد، خانه اش را تبدیل می کند به ۲۰۰ متر و ۵۰۰ متر و بیشتر؛ بعد هم وقتی خانه اش را ۵۰۰ متر کرد، این جوری نیست که چون خانه را کرد پانصد متر، مثل همان خانه ی ۱۰۰ متری زندگی کند، بلکه می گوید حالا باید این فضای ۵۰۰ متری را پر کنم. حالا فرش می خواهد، مبل می خواهد، تابلو می خواهد، دکور و زینت آلاتی می خواهد.
آشپزخانه ای که قبلا با یک یخچال کوچک مشکلش حل می شد، وقتی پولت زیاد باشد، دیگر میگویی باید یخچال فلان و فلان داشته باشم؛ بعد هم می گویی باید این یخچال بزرگ را پر کنیم از میوه و سبزی و گوشت و چیزهای دیگر؛ درحالی که یک خانواده سه نفری هستند و نیازی به چنان یخچالی ندارند، حالا مجبورند یخچال را پر کند؛ می گویند یخچال که نباید خالی باشد؛ وقتی هم که یخچال را پر کرد که نمی تواند محتویاتش را نگه دارد؛ مجبور است که پشت سر هم مهمانی بدهد، مهمانی های از سر فخر فروشی؛ مجبور است یک سره در همین چرخه باشد؛ خلاصه همین جوری گوشت بگیر، مرغ بگیر چی بگیر چی بگیر، این را بخور، آن را بخور؛ گاهی وقت ها مثلا می بینی یک غذایی که راحت همه با آن سیر می شوند، غذای کافی هم هست از نظر انرژی و ویتامین، این ها فقط چون دارند س۳۰ جور غذا می ریرند سر سفره، نتیجه این می شود که از نماز و سایر عبادتهایش عقب افتاده است.
غالبا ما خودمان با رفقامان وقتی که می رویم غذا بخوریم، می گوییم آقا شام دو نفری را می توانیم یک پرس بخوریم. می گوییم آقا یک پرس بیاور، حالا وفتی بخواهیم کلاس حفظ بشود دو تا غذا سفارش می دهیم و پول بیشتر حرام می شود، اما اگر واقعا پول نداشته باشیم، این کار را نمی کنیم، ملاحظه می کنیم.
مثلا یک ماشین متوسط برایش مناسب است؛ ولی چون پول دارد، ماشین ۱۰۰ میلیونی می خرد؛ می تواند با یک انگشتر یا ساعت ساده سر کند، اما چون پول دارد، می رود یک انگشتر و ساعت گران قیمت می خرد؛ کفش و لباس و سایر امور زندگی را هم همین طور طراحی می کند. سبک زندگیش می شود اشرافی. دیگر به یک سفر زیارتی امام رضا ع دلخوش نیست و می گوید چون پول داریم، برویم کیش و قشم و گردش های دیگر. زشت ترین صورتش هم این است که اینها تابع این ضرب المثل معروف و غیر اسلامی می شوند که: « دارندگی است و برازندگی»! این تازه یک درجه بد ها هستند؛ آنهایی که بدتر هستند، اصلا کافی نیست برایشان کجا بروند؛ بروند دبی، ترکیه، پاریس؛ می گویند پول داریم و می توانیم برویم، پس برویم و خوش بگذرانیم، می گوید یک ماهی آنجا باشیم؛ آن وقت مگر دیگر چنین کسی آدم می شود؟ این دیگر سالم بر نمی گردد؛ این آدم می گوید دیگر چه کار داریم به هدف خلقت.
بنابراین باید بدانیم که «شما به محض این که چیزی را انتخاب می کنید و می گویید فلان چیز، آن انتخاب تاثیری هم در خودت می گذارد و نفست در حرکت به سمت ابدیت شکل می گیرد؛ اما خیلی آدم زیرکی می خواهد که ماده ی شهوات را داشته باشد، اما شهوت رانی نکند؛ مثل امیر المومنین و حضرت فاطمه الزهرا مثل اهل بیت ع که ثروت زیاد داشتند، اما مثل فقرا زندگی می کردند. چرا زیرک بودند؟ برای این که هر چه داشتند، فرستادند برای آخرت؛ مثل جنین؛ جنین هم خیلی زیرک است؛ زیرا بیشترین غذایی را که در رحم دریافت می کند، تبدیل می کند به چیزهایی که به درد تولدش می خورد. کمی از آن را در همان رحم مصرف می کند، اما بیشترش را می فرستد به دنبا؛ چون اینجا ماندنی تر است و وقتش بیشتر است. این خیلی مهم است که آدم هوشیار باشد و بفهمد که اگر ثروتمند باشد، دلیل نمی شود که برود سراغ مصرف بیشتر. البته جنس خوب خریدن اسراف نیست.
شعور انسان باید برسد که چطور باید خرج کند.
کلیدواژه ها:
آثار استاد