خدا برای برخی گناهان فرصت می دهد، اما در مورد ظلم، به سرعت عذاب می کند

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) مهمترین عامل شتاب گرفتن خشم و انتقام خدا و ازبین رفتن نعمتها را «ظلم و ستمگری» دانسته و فرمودند: «لیسَ شَیءٌ أدعى إلى تَغییرِ نِعمَةِ اللّه ِ و تَعجِیلِ نِقمَتِهِ مِن إقامَةٍ على ظُلمٍ فإنّ اللّه َ سَمیعُ دَعوَةِ المَظلومِینَ، و هُو للظالِمینَ بِالمِرصادِ= در از بین رفتن نعمت خدا و شتاب گرفتن به خشم و انتقام او، چیزى مؤثر تر از ستمگرى نیست؛ زیرا خداوند شنوای دعای ستمدیدگان است و همواره در کمین ستمکاران است».

 از آثار ظلم، سلب نعمت است. بسیاری از چیزهای که ما دوست داریم داشته باشیم ولی ممکن است به آن نرسیم یا در آینده از ما گرفته می‌شود، ناشی از ظلم و ستم است. این ظلم در بعضی روایت به قلدری و زورگویی تعبیر شده است.

حضرت در این روایت، دو اثر را مطرح می‌کند. یکی زائل شدن نعمت و دیگری انتقام و خشم خدا که متوجه خود فرد می‌شود. یعنی این‌گونه نیست که خداوند غافل از احوال ستمدیدگان باشد. گاهی می‌بینیم کسی ستمگری می‌کند و ما فکر می‌کنیم خدا غافل از اوست. در حالی‌که ظلمی که یک نفر می‌کند، گاهی از حد دنیا می‌گذرد. یعنی حکمت نظام هستی بر این قرار گرفته است که تمام مجازاتها در این دنیا نباشد، و اصولاً نمی‌‌توان در این دنیا تمام مجازات های برخی از ظالمان را اجرا کرد. مثلا فردی که هزاران نفر را به قتل رسانده، چه مجازاتی در این دنیا می‌‌تواند برایش مناسب باشد. پس  این گونه نیست که اگر خداوند بخواهد انتقام از شخص بگیرد، عذاب‌ها و سختی‌های دنیا جزای کار او باشد. حتی در نظام برزخی هم بسیاری از افراد، پرونده هایشان تا روز قیامت اصلا باز نمی‌شود. چون نظام برزخی فقط مختص جرم های کوچک است. اصل جزا و مجازات جرم های سنگین برای قیامت است. از بس ظلم عظیم است. درحالی که اینها حدشان گذشته و درست هم نمی شوند. لذا خدا به اینها فرصت می دهد که اشتباهتشان را زیاد کنند و به انتقام عظیم  الهی گرفتار ‌شوند. این مطلب در این آیه شریفه به خوبی بیان شده است: «وَلَا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غَافِلًا عَمَّا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّمَا یُؤَخِّرُهُمْ لِیَوْمٍ تَشْخَصُ فِیهِ الْأَبْصَارُ = و خدا را از آنچه ستمكاران مى كنند غافل مپندار. جز این نیست كه خداوند [كیفر] آنان را براى روزى به تاخیر مى‏ اندازد كه چشمها در آن خیره مى ‏شود. (ابراهیم۴۲)

اما مظلوم هیچ وقت نمی بازد. وقتی وارد نظام ابدی می شود، خیلی خوشحال می شود و آرزو می‌کند ای کاش بیشتر به او ظم می‌شد. البته عمدا نباید ظالم پروری کنیم و زیر بار ظلم برویم. مظلومی که ظلم را می پذیرد، خودش معصیت کرده است. اما خیلی وقت‌ها ظلم در سطح خانواده (همسر، پدر و مادر)، فامیل، دوستان، کشور (مسئولین)، جهانی است چون نمی‌توانیم آن ظلم‌ها را دفع کنیم. ازاین رو، همه اینها یک امتیازاتی است برای آخرت و درجات آخرتی.

ظلم عمر را کوتاه می کند

 امیرالمومنین علی (علیه السلام) در حدیث شریفی می‌فرماید:«مَن ظَلَمَ قُصِمَ عُمرُهُ= هرکس ظلم کند، عمرش شکسته می شود». حضرت کلمه عجیب و تکان دهنده‌ای به کار می‌برد. شکسته شدن عمر، یعنی عمرش ادامه پیدا نمی کند.  حضرت فرمودند: «راكِبُ الظُّلمِ یُدرِكُهُ البَوارُ = کسی که سوار مرکب ظلم است، به نیستی کشیده می شود». یعنی کسی که ظلم می‌کند و کارش را دانسته ادامه می دهد، به سوی نیستی و نابودی پیش می رود. مثلاَ در ظلم اقتصادی، رئیسی که به زیردستان خود ظلم می کند، یا پدر یا مادری که به خانواده اش ظلم می کنند، باید بدانند که این عمرشان دوام ندارد و عاقبت به شر شده و به تلخی و شکست کشیده می شود.

در فرمایش دیگری فرمودند: «بِالظُّلمِ تَزولُ النِّعَمُ = به وسیله ظلم، نعمت ها زائل می شود». مثل رفاه، محبوبیت، عزت، ثروت، قوای بدنی، از انسان گرفته می شود. گاهی دیده می شود فردی جوان است ولی کارائی یک جوان را ندارد.

ظلم در خانواده

ظلم در حیطه خانواده و ازدواج بسیار دیده می شود. گاهی والدین فرزنداشان را قربانی بی تجربگی، نادانی یا  تعصبات و لجبازی می کنند.

گاهی افراد قلدر و مردسالار هستند و به همه زور می گویند. بارها دیده شده که افراد گله می کنند از این که نمی‌توانند همسرشان را دوست داشته باشند و دلیلش اجبار پدر و مادر است. پس نباید زیر بار حرف بی منطق و زور والدین رفت. مثل پدری که به بچه ها زور می گوید و آنها را وادار به ازدواج ناخواسته می کند. علت این ظلم این است که اختیار عاطفی، روحی و روانی را از فرزند می گیرد.

اما اگر والدین در امور دیگری مثل درخواست فرزند برای رفتن به یک سفر ، اجازه ندادند، باید از آنها اطاعت کرد. چون حق کسی در میان نیست. اما اگر بگویند که با این فرد ازدواج کن و فرزند راضی نباشد، نباید پذیرفت؛ چون حق کس دیگری در میان بوده و ظلم است.

«زورگویی» انسان را منفور دیگران می کند

زورگویی دایرۀ وسیعی دارد. هم از طرف فرزندان به بزرگترها و هم از طرف بزرگترها به فرزندان. یا کارمند به مدیر و مدیر به کارمند. این اخلاق خطرناکی است که انسان باید مراقب آن باشد.

حضرت علی (علیه‌السلام) می فرمایند: «اِحذَرِ العَسفَ و الحَیفَ؛ فإنّ العَسفَ یَعودُ بِالجَلاءِ، و الحَیفَ یَدعُو الى السَّیفِ= از زورگویی و ظلم بپرهیزید. زیرا آدم‌ زورگو را به آوارگی وامی دارد و كار را به شمشیر مى كشانَد».

آدم‌های قلدر از زورگویی و قدرتشان برای آزار و اذیت، تحقیر و دشنام به دیگران استفاده می‌کنند.  بعضی‌ها معتقدند اگر قلدری نکنیم، سوارمان می شوند و از ما سوء استفاده می کنند. برای همین زورگویی می کنند.  در زورگوئی اولین اتفاقی که می‌افتد، این است که انسان منفور دیگران می شود.

مثلا وقتی که دنبال حساب رسی و حساب کشی از دیگران باشیم و سوالات متجاوزانه از آنها بکنیم و در کار آنها فضولی کنیم. اولین چیزی که از دست می دهیم، عشق و محبت طرف مقابل است.

در زورگویی والدین چه اتفاقی می افتد؟ این می شود که بچه ها به آنها سر نمی زنند و کسی سراغشان را نمی گیرد. کسی آنها را دوست ندارد و همه از دستشان فراری هستند. زورگویی باعث تنهایی آدم، دوری و فاصله گرفتن اطرافیان می شود.

این افراد وقتی منزوی می شوند، این طور قضاوت می کنند که من به هیچ کس اعتماد نمی کنم؛ آدم های بدی در کنار من هستند؛ همه سر همدیگر کلاه می گذارند؛ برای همین است که من با کسی رفت  و آمد نمی کنم.

نتیجه این زورگوئی ها این است که انسان را به طرف شمشیر می‌کشد. یعنی بخاطر ظلم، طرف مقابلش تیز می شود و دست به شمشیر برده و گاه با زندان و جرم های سنگین روبرو خواهد شد که دیگر جبران ناپذیر خواهد بود.

پس ما باید تلاش کنیم محبوب ترین عضو خانواده باشیم. این یک وظیفه است که باید برای آن مسابقه بگذاریم.

نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره رفتار خود با خانواده فرموده است: «خَیرُكم خَیرُكم لأهله و أنا خیركم لأهلی= بهترین شما كسى است كه با خانواده‌اش رفتار نیكو داشته باشد و من بهترین شما در رفتار با خانواده خود هستم».